ناگفته‌هایی درباره «بازی فکری» در ایران
مشروح گفتگو مسیح خدابخشیان دبیر انجمن بازی‌های فکری و محمدرضا بهادران رئیس این انجمن را از نظر می‌گذرانید.
«در ایران حدود ۴۵۰ اتاق فرار وجود دارد. با فرض اینکه در هر اتاق فرار سه نفر شاغل باشند چیزی حدود ۱۲۰۰ نفر در حال کسب درآمد از این حرفه هستند. از این تعداد ۳۰۰ اتاق فرار در تهران فعالند که حدودا ۱۰۰ مورد آن به صورت مجموعه فعالیت می‌کنند و از این تعداد حدود ۱۵ درصد مجوز دارند.» این آمار را مسیح خدابخشیان که در حال حاضر عضو هئیت رئیسه و دبیر انجمن بازی‌های فکری است در اختیار ما قرار داده است.
گزارشی از وضعیت یکی از اتاق‌های فرار زیرزمینی با عنوان «در اتاق‌های فرار چه می‌گذرد؟» در ایسنا منتشر شد که دبیر انجمن بازی‌های فکری بعد از خواندن آن درخواست کرد بیشتر درباره مشکلات و دغدغه‌های فعالان این حوزه نوشته شود.
مصاحبه‌ای که در ادامه می‌خوانید مشروح گفت‌وگو مسیح خدابخشیان - دبیر انجمن بازی‌های فکری - و محمدرضا بهادران - رئیس انجمن بازی‌های فکری - است.
انجمن بازی‌های فکری زیر نظر فدراسیون ورزش‌های همگانی فعالیت می‌کند. تاریخچه انجمن بازی‌های فکری به ۱۵ سال پیش برمی‌گردد که بیشتر حول برگزاری مسابقات مکعب روبیک می‌چرخید. سال ۱۳۹۱ انجمن مستقل بازی‌های فکری تشکیل شد. رئیس این انجمن را رئیس فدراسیون ورزش‌های همگانی انتخاب می‌کند. فعالیت در انجمن‌های ورزشی بصورت داوطلبانه است و این انجمن‌ها فاقد بودجه مصوبند. کم‌کم بازی‌های بُردگیم هم در کنار آن شکل گرفت و محمدرضا بهادران در سال ۱۳۹۵ به عنوان دبیر این انجمن انتخاب شد که همراه رئیس انجمن چند کمیته تشکیل دادند. همچنین سرفصل‌های آموزشی برای بازی‌های فکری را مشخص کردند و در حال حاضر بهادران به عنوان رئیس انجمن فعالیت می‌کند.
او درباره تاریخچه این انجمن توضیح می‌دهد: «برای مشخص‌کردن سرفصل‌های آموزشی از کارشناسان و متخصصان حوزه بازی‌های فکری کمک گرفتیم. زمانی هم که بحث اتاق فرار در ایران مطرح شد با مسیح خدابخشیان آشنا شدم، زیرا او اولین نفری بود که اتاق فرار را در ایران راه‌اندازی کرد. بعد از آن بحث باشگاه‌ها در بازی‌های فکری را مطرح کردیم و استاندارد‌های لازم را در این زمینه تنظیم کردیم. این روند سال‌ها زمان برد. مثلا ایجاد و تصویب سرفصل آموزشی به تنهایی یک سال زمان برد و بعد از آن بود که مشکلات ما تازه شروع شد. حتی امور باشگاه‌های ادارات کل ورزش و جوانان استان‌ها تصوری از اتاق‌های فرار نداشتند و برخی از آنان فکر می‌کردند یک باشگاه والیبال یا فوتبال است. اما با پیگیری‌ها رسته‌ای با عنوان اتاق فرار و بازی‌های فکری در سیستم پلیس اماکن و پلیس +۱۰ برای تایید مجوز تعریف شد.»
بهادران به مشکلات این حوزه اشاره می‌کند: «محتوای علمی یا کتاب با مبانی نظریه‌های علمی در حوزه بازی‌های فکری نداشتیم و مدرسان ما برای تولید محتوا واقعا زحمت کشیدند و بعداز دو سال حتی سرفصل‌ها را بروز کرده‌اند تا افراد بتوانند در این دوره‌ها شرکت کنند، کارت بگیرند و از نظر فنی، حرفی برای گفتن داشته باشند و با استانداردها، قوانین و کارکرد‌های ذهنی و علمی بازی‌های فکری آشنا شوند. این دوره‌ها در بخش‌های مختلف، بازی‌های رومیزی، نقش‌آفرینی، نقش مخفی یا همان مافیا، اتاق‌های فرار و مکعب روبیک برگزار می‌شود و ما به افرادی مجوز باشگاه می‌دهیم که حتما در دوره مدرک مربیگری درجه ۳ بازی‌های فکری را دریافت کنند.»
رئیس انجمن بازی‌های فکری درباره کارکرد‌های این بازی‌ها می‌گوید: «بخشی از این بازی‌ها سرگرمی و خانواده‌محور است و بزرگ‌ترین حسنش این است که در یک خانواده، چند نسل دور هم قرار می‌گیرند، از یک کودک دو ساله گرفته تا یک سالخورده با ۹۰ سال سن. این بازی‌ها در بحث‌های آموزشی و درمانی هم تاثیر زیادی دارد، برای مثال مراکزی در تهران وجود دارند که اختلالات یادگیری و رفتاری کودکان را با بازی‌های فکری درمان می‌کنند. چرا که در بازی‌های فکری می‌توان سه نسل را دور هم جمع کرد. یک بار پدری به من گفت که در تعامل و ارتباط با فرزندش مشکلات بسیاری داشته، اما بعد از حضور در باشگاه بازی‌های فکری و انجام بازی‌ها، تفاوت نسلی بین آنان از بین رفت و در نهایت منجر به تعامل آن دو شد.»
بهادران (رئیس انجمن بازی‌های فکری) و ملایی (رئیس فدراسیون همگانی)
بهادران معتقد است اتاق‌های فرار را می‌توان به سمت موضوعات فرهنگی سوق داد. برای مثال می‌توان یک افسانه تاریخی یا یکی از عملیات دفاع مقدس را در قالب اتاق فرار تعریف کرد. حتی این اتفاق تا حدودی عملی شده است و اگر مسئولان فرهنگی به این موضوع فکر کنند می‌توانند از آن بهره بیشتری ببرند. به عقیده من باغ‌موزه دفاع مقدس می‌تواند یک اتاق فرار با چند موضوع دفاع مقدسی راه‌اندازی کند تا جوانان بواسطه سرگرمی با عملیات‌های مختلف در هشت سال دفاع مقدس آشنا شوند. به راحتی می‌توان از محبوبیت بازی برای جذب مخاطب استفاده کرد. حتی نمونه‌هایی از شرکت‌های خصوصی داریم که برای تعامل پرسنلشان به بازی روی می‌آورند و در زمینه آموزش از این اتفاق کمک می‌گیرند.»
رئیس انجمن بازی‌های فکری می‌گوید: «وظیفه انجمن، برگزاری رویداد‌ها و جشنواره هاست چرا که هر چه رویداد‌های بیشتری در این زمینه برگزار شود، مردم هم بیشتر با آن آشنا می‌شوند. تا کنون جشنواره‌های مختلفی در این زمینه برگزار شده و تصمیم داریم در آینده اتاق فرار محیطی در پارک ملت تهران برگزار کنیم. هدفمان از این بازی پیاده‌روی سه‌ساعته مردم با حل معما و بازی است. بنا داریم در تابستان پیش رو هم یک جشنواره بازی رومیزی برگزار کنیم. بازی‌های فکری ظرفیت‌های بسیار خوبی دارند و جایگزین مناسبی بعنوان تفریح حتی در خوابگاه‌های دانشجویی محسوب می‌شوند. حتی به سازمان بهزیستی پیشنهاد شد بازی‌های فکری به عنوان سرفصلی برای مربیان مهد کودک در نظر گرفته شوند. ما قصد نداریم در مقابل بازی‌های رایانه‌ای قرار بگیریم، اما خوبی بازی‌های فکری این است که می‌تواند ساعت‌ها اوقات فراغت فرزندان را پُر و آنان را با چالش ذهنی درگیر کند.»
گفته می‌شود پای «اتاق فرار» از سال ۱۳۹۵ به ایران باز شده و مسیح خدابخشیان که در حال حاضر عضو هئیت رئیسه و دبیر انجمن است بعنوان طراح بازی‌های اتاق فرار فعالیت می‌کرده و کم‌کم این بازی به زیرمجموعه انجمن بازی‌های فکری اضافه می‌شود. خدابخشیان تحصیل‌کرده اروپاست و به همین دلیل تعداد زیادی از اتاق فرار‌های کشور‌های اروپایی را تجربه کرده و بعد از برگشت به ایران اتاق فرار را تاسیس می‌کند و مسئولیت این بخش را به عهده می‌گیرد. او از شهریور سال ۱۳۹۴ ماراتن مراحل اداری دریافت مجوز این بازی را طی می‌کند و برای قانونی‌شدن این کار به وزارت ارشاد، شورای نظارت بر اسباب بازی و اتحادیه‌ها مراجعه کرده است.
به گفته خدابخشیان، راه‌اندازی اتاق فرار، ساده، اما طراحی یک بازی خوب، دشوار است. ما در کارگروه اتاق فرار شورای نظارت بر اسباب‌بازی با موضوع محتوای فرهنگی اتاق فرار سه محدودیت تعریف کردیم که شامل ممنوعیت قطعی استفاده از مواد مخدر، محدودیت سن و محدودیت پیش‌آگاهی می‌شود یعنی باید قبل از بازی به افراد گفته شود که اگر نسبت به تاریکی فوبیا دارند، این بازی مناسب آنان نیست. اگر اتاق فرار ترسناک یا با خشونت همراه است باید محدودیت سنی داشته باشد؛ مورد داشتیم که بین بازی سگ رها کرده‌اند تا بازیکنان را بیشتر بترسانند. بحث ایمنی هم در اتاق‌های فرار مطرح است مثل وجود کپسول‌های آتش‌نشانی در محل یا نبود کابل‌های برق ۲۲۰ ولت؛ یکسری مسائل ایمنی دیگر هم وجود دارد. بازیکنان نباید قبل از بازی الکل مصرف کنند. متاسفانه یکسری افراد برای سود بیشتر «اتاق‌های وحشت» را به نام اتاق فرار به مردم می‌فروشند و عملا معنی اتاق فرار تغییر پیدا کرده، معما‌های آن در حال حذف‌شدنند و ترس جایگزین آن می‌شود. البته اتاق فرار می‌تواند ترسناک هم باشد. در کشور‌هایی مثل مصر و روسیه اتاق‌های وحشت جای اتاق فرار‌ها را گرفته‌اند چرا که مردم اینطور می‌پسندند. نباید فراموش کرد که اتاق فرار‌ها با توجه به بازی فکری طراحی شده‌اند.
مسیح خدابخشیان عضو هئیت رئیسه و دبیر انجمن بازی‌های فکری
او ادامه می‌دهد: «اتاق فرار استاندارد‌های خاص خودش را می‌طلبد و اگر مبنا بر ترس باشد بحث سافاری وحشت به میان آید که در ایران هم وجود دارد و اداره استاندارد برای آن استاندارد‌هایی تعریف کرده است. تا زمانی که برخی اتاق فرار‌ها به شکل زیرزمینی فعالیت می‌کنند، فرهنگ‌سازی در این حوزه اتفاق نمی‌افتد. برخی از فعالان این حوزه سانس‌های بازی برای ۲ و ۴ بامداد دارند. افرادی که در این سانس‌ها برای بازی مراجعه می‌کنند شاید شرایط نرمالی نداشته باشند، بسیاری از آنان بازی را انجام می‌دهند و در نهایت هم پولی پرداخت نمی‌کنند و می‌گویند «ما که می‌دونیم کارتون غیرقانونیه، میخوای چیکار کنی؟ زنگ بزن پلیس بیاد». مواردی هم داشتیم که دعوا و منجر به استفاده از سلاح سرد هم شده است. از طرفی به مرور یکسری وب‌سایت تعریف شدند تا به شکل تخصصی واسطه فروش اتاق فرار شوند و برایشان بحث استانداردسازی یا داشتن مجوز برای فروش مطرح نیست. چالش یک فرد برای راه‌اندازی اتاق فرار این است که فضایی را اجاره و دکور آن را تامین کند، یک بازی طراحی و برای آن مشتری پیدا کند. در حال حاضر رسیدن مجموعه‌دار به مخاطب، تسهیل شده و براحتی می‌توان از طریق وب‌سایت‌هایی که راه‌اندازی شده‌اند به مشتری رسید و در این بین هر چه فضا‌های زیرزمینی بیشتر باشد محدودیت‌ها هم کمتر است و مثلا اگر در بازی، خون‌ریزی (خون مصنوعی) هم وجود داشته باشد نوجوان هم می‌تواند در آن مشارکت کند. در حالی که در این زمینه دستورالعمل وجود دارد، اما کمتر کسی آن را اجرایی می‌کند.»
دبیر انجمن بازی‌های فکری با بیان اینکه انجمن بازی‌های فکری ابزاری برای الزام به اجرای دستورالعمل ندارد، اضافه می‌کند: «بر فرض اگر شما از غذای یک رستوران بدلیل عدم رعایت اصول بهداشتی راضی نباشید و شکایت کنید آن را پلمب می‌کنند، اما در بحث‌های فرهنگی بدلیل وجود سانسور‌های شدید اگر نسبت به بازی‌ها اعتراضی شود کل صورت‌مسئله حذف می‌شود. برای مثال زمانی که دستورالعمل بازی‌ها منتشر شد در شبکه‌های اجتماعی بویژه فضای توئیتر نقد‌های زیادی وارد شد، یکی از نقد‌ها این بود که دولت روی این موضوع هم دست گذاشته، در حالی که آن دستورالعمل توسط اعضای انجمن که خودشان مجموعه‌دارند نوشته شد. منظورم این است به محض اینکه محدودیتی ایجاد می‌شود تصور عامه این است که «ببینید نان جوانان مردم را آجر کردند.» اسفند سال ۱۴۰۰ نامه‌نگاری‌هایی انجام دادیم و درخواست کردیم مجموعه‌هایی که برای گرفتن مجوز اقدام نکردند تا پایان خردادماه تشکیل پرونده دهند و برای شرکت در کلاس‌های مربیگری اقدام کنند. قبلا دوره‌های آموزشی محدود بودند، اما در حال حاضر این دوره‌ها مرتب در حال برگزاری‌اند و در کنار دوره مربیگری، در حال تعریف یکسری کارگاه‌های تخصصی هستیم که یکی از آن‌ها کارگاه بازی‌های نقش‌آفرینی و نقش مخفی مقدماتی است، کارگاه تخصصی بعدی مربوط به بازی‌های رومیزی می‌شود و یک کارگاه تخصصی اتاق فرار را هم خواهیم داشت. بحث مفصل‌تری هم درباره اصول طراحی بازی، طراحی سناریو و طراحی فضاسازی و دکوراسیون خواهیم داشت. ما برای شرایط مجوزها، بیشتر تمرکزمان روی بحث ایمنی و اقدامات فرهنگی است. همچنین دستورالعمل باشگاه بازی‌های فکری را بازنویسی کردیم و نسخه اصلاح‌شده را بهمن ۱۳۹۹ به وزارت ورزش ارجاع دادیم و جلساتی هم برگزار شد، اما این موضوع هنوز هم بلاتکلیف مانده است.»
خدابخشیان درباره مشکلات بیشتری که اتاق فرار‌های زیرزمینی به وجود آورده‌اند، توضیح می‌دهد: «چند وقت پیش پدری با من تماس گرفت و گفت که دخترش در یکی از این مراکز زیرزمینی به عنوان بازیگر کار می‌کرده که اخراج شده، حالا باید چه کرد؟ طبیعتا وقتی مجموعه‌ای غیرقانونی است، کار کردن در آن هم غیرقانونی محسوب می‌شود و نمی‌توان کاری پیش برد. در همین مراکز زیرزمینی به هر درخواست مشتری پاسخ مثبت داده می‌شود. مثلا مشتری‌هایی بودند که تمایل به ضرب و شتم در حین بازی داشتند و درخواستشان اجرا شده است. اکثر اتاق فرار‌ها در ایران در تاریکی مطلق اجرا می‌شوند در حالی که در برخی کشور‌ها مثل سوئیس تاریکی مطلق در اتاق فرار ممنوع است. برای مثال در یکی از بازی‌ها با دستگاهی که سنگ برش می‌دهند مشتری‌ها را می‌ترساندند، خانمی که موهایش بلند بوده قصد فرار می‌کند که دستگاه به موهایش گیر می‌کند و خدا رحم می‌کند که اتفاق خاصی نمی‌افتد. اما شاکی تصمیم داشت شکایت کند که انجمن موضوع را با ریش‌سفیدی حل کرد چرا که اگر این موضوع به مراجع قضایی برسد ممکن است کل فعالیت اتاق فرار‌ها زیر سوال برود. متاسفانه این اتفاق‌ها موجب برخورد قهری و تعطیلی همه مجموعه‌ها می‌شود. البته موانعی هم در این کار وجود دارد. برای مثال با اداره بازرسی ورزش و جوانان استان تهران صحبت کردیم که می‌گویند، چون مجموعه‌های زیرزمینی تابلو ندارند نمی‌توانیم حتی به آنان اخطار دهیم.»
او یکی دیگر از آسیب‌های موجود در این حوزه را وب‌سایت‌های فروش آنلاین می‌داند که کار خودشان را می‌کنند. اگر فرض کنیم حدود ۵۰ هزار مخاطب اتاق فرار در تهران وجود دارد که آرام‌آرام در حال افزایشند، تبلیغاتی هم در این زمینه انجام نمی‌شود چرا که آشنایی با اتاق‌های فرار روند طبیعی خودش را طی می‌کند. از طرفی شرایط راه‌اندازی اتاق فرار آسان است و فعالیت این وب‌سایت‌ها موجب افزایش اتاق‌های فرار می‌شود، برای مثال در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۶۰ بازی داشتیم به عبارتی هر سه روز یک بازی که عدد بزرگی است. شیب راه‌اندازی اتاق‌های فرار تند و شیب افزایش مشتری کند است و این موضوع موجب شده که اتاق‌های فرار واگذار شوند همان طور که در حال حاضر آگهی‌های زیادی از فروش اتاق‌های فرار می‌بینیم چرا که صرفه اقتصادی چندانی ندارد. در حال حاضر شرایط اقتصادی اتاق‌های فرار چندان هم خوب نیست و افزایش قیمت‌های اخیر هم تاثیر زیادی روی این اتفاق داشته است.
دبیر انجمن بازی‌های فکری درباره وضعیت فعلی کافه‌بازی‌ها و اتاق‌های فرار در خراسان رضوی که تفکیک جنسیتی شده‌اند، می‌گوید: «از اواخر بهمن ۱۴۰۰ مشکلاتی از سمت دادستانی خراسان رضوی برای کافه‌بازی‌ها ایجاد شد. البته برخی اتحادیه‌ها برای آنکه یک صنف را زیر نظر خودشان بیاورند سنگ‌اندازی می‌کنند. در خراسان رضوی هم بیشتر مجموعه‌ها زیر نظر اتحادیه عرضه‌کنندگان محصولات فرهنگی فعالیت می‌کنند که این عنوان در استان‌های مختلف اسم‌های متفاوتی دارد. عمده درخواست این اتحادیه‌ها هم دریافت حق عضویت سالانه است و در واقع هیچ خدماتی نمی‌دهند و هیچ‌گونه حمایتی هم از صاحبان این کسب و کار نمی‌کنند. رسته‌ای با عنوان بازی‌های غیر رایانه‌ای زیر نظر وزارت صمت شکل گرفته که، چون متولی ندارد، اتحادیه‌های مختلف در شهر‌های ایران آن را زیرمجموعه خودشان قرار داده‌اند. برای مثال این رسته در ورامین زیر نظر اتحادیه چلوکبابی‌هاست و فقط حق عضویت سالانه که مبلغی بین یک تا سه میلیون تومان است، دریافت می‌کنند. در خراسان رضوی اکثر کافه‌بازی‌ها هم مجوز اتحادیه گرفته بودند. اواخر بهمن و اسفند به دلایل نامشخصی به اتاق فرار‌ها و کافه‌بازی‌ها دستور دادند که باید زنانه و مردانه را جدا کنند و اخیرا هم کار به بولینگ و رشته‌های دیگر هم رسیده است که عملا بسیاری از کافه‌ها و اتاق فرار‌ها تعطیل شدند و آن‌هایی هم که دوام آوردند رو به تعطیلی‌اند؛ چرا که این تفریح بصورت خانوادگی است و تفکیک جنسیتی، این کسب و کار را به تعطیلی می‌کشاند مثل اینکه این قانون را در سینما‌ها اجرا کنند!»
خدابخشیان ادامه می‌دهد: «در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ پیگیر دستورالعمل باشگاه بازی‌های فکری و اتاق فرار بوده‌ایم. ایجاد یک مفهوم جدید در سازمان‌های دولتی، کار زمان‌بر و دشواری است. خرداد ۱۳۹۸ دستورالعمل باشگاه‌های بازی‌های فکری و اتاق فرار در کمیسیون ماده ۵ وزارت ورزش تصویب و به استان‌ها ابلاغ شد و در حال حاضر هم استان تهران در حوزه بازی‌های فکری و اتاق فرار پیشتازتر و استان سیستان و بلوچستان ضعیف‌تر از استان‌های دیگر است. استان‌های البرز، اصفهان، فارس و کرمانشاه بعد از تهران در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. استان خراسان رضوی هم سیر صعودی داشت که با تفکیک جنسیت عملا سیر نزولی را طی می‌کند.»
مراسم دومین جشنواره ملی اتاق فرار «رازگشا»
او درباره وضعیت کاری بازی‌های فکری در دوران همه‌گیری کرونا توضیح می‌دهد: «وضعیت این حوزه در دوران کرونا خیلی افت کرد و برخی از صاحبان این حرفه مجبور شدند کار را تعطیل کنند. برای مثال اولین کافه‌ی بردگیم در تهران تعطیل شد و اعضای آن مهاجرت کردند. قبلا عمده بردگیم‌ها وارداتی بودند و افراد با هزینه کمی در کافه‌ها بازی می‌کردند، اما در دوران کرونا که کافه‌ها تعطیل بودند افراد به خرید بازی رو آوردند. عمده بازی‌ها هم که وارداتی بودند قیمت بالایی داشتند به همین دلیل برخی تصمیم گرفتند با کپی‌کردن نمونه‌های خارجی، بازی‌ها را ایرانیزه و وارد بازار کنند که این امر موجب کاهش قیمت بازی‌ها شد. برای مثال بازی که یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قیمت داشت به ۳۰۰ هزار تومان رسید. در حال حاضر وضعیت طوری شده که برای یک خانواده بصرفه‌تر است که یک بازی را بخرد به همین دلیل وضعیت کافه‌بازی‌ها همچنان در رکود است و هنوز هم نتوانستند به دوران پیش از کرونا برگردند.»
برخلاف کافه‌بردگیم‌ها، اتاق‌های فرار آسیب چندانی ندیدند و دبیر انجمن بازی‌های فکری در این‌باره می‌گوید: «عمده اتاق فرار‌ها زیرزمینی بودند و فعالیت می‌کردند به همین دلیل آسیب زیادی ندیدند. از طرفی فقط اعضای یک جمع خانوادگی در اتاق‌های فرار حاضر می‌شدند بنابراین ریسک ابتلا به بیماری هم پایین بود. فعالیت اتاق فرار‌های زیرزمینی در دوران کرونا موجب شد بسیاری از مشاغل از جمله «سفره‌خانه‌ها» که کسب وکارشان دچار رکود شده بود به فکر تاسیس اتاق فرار بیفتند. برخی هم که برای اولین بار به اتاق فرار‌ها مراجعه می‌کنند، این کار را صدرصد سود می‌دانند، در حالی که اینطور نیست.»
خدابخشیان وضعیت فعلی اتاق‌های فرار را چندان خوب توصیف نمی‌کند و معتقد است طرح اصلاحات اقتصادی روی فعالیت کافه‌برد‌ها و اتاق‌های فرار هم تاثیر مستقیم می‌گذارد: «قاعدتا اولین موضوعی که از سبد خانوار‌ها حذف می‌شود، تفریح است. سال ۱۳۹۵ فعالیت اتاق‌های فرار را با قیمت ۱۸۰۰۰ تومان برای هر نفر شروع کردیم و این قیمت در حال حاضر به ۱۵۰ هزار تومان رسیده است. سال ۱۳۹۳ که اتاق فرار را در آلمان، بلژیک و کشور‌های اروپایی تجربه کردم، نفری ۳۰ تا ۵۰ یورو بود و در حال حاضر هم با همان قیمت فعالیت می‌کنند.»
او در عین حال می‌گوید: «ایده‌های خلاقانه‌ای در اتاق‌های فعال در ایران دیده می‌شود که در اتاق فرار‌های غربی کمتر دیده می‌شود. اما در بحث تکنولوژی، فضاسازی و دکوراسیون، غربی‌ها خیلی از ما جلوترند و از مواد با کیفیت، تکنولوژی بهتر و اینترنت اشیا استفاده می‌کنند البته افزایش هزینه‌ها در ایران موجب شده که استفاده از امکانات و تکنولوژی صرفه اقتصادی نداشته باشد. میانگین فضای اتاق فرار‌ها در خارج از ایران ۶۰ متر است، اما در ایران برخی ملک‌های چندطبقه‌ای در مناطق ارزان پیدا می‌کنند و همه فضا را به این کار اختصاص می‌دهند. متاسفانه جو چشم و هم‌چشمی بوجود آمده که هر چه اتاق فرار بزرگ‌تر باشد، بهتر است. این در حالی است که زمان بازی را هم نمی‌توان بالا برد چرا که هزینه برای بازیکن بالا می‌رود و تعداد مشتری‌ها کاهش پیدا می‌کند.»
خدابخشیان به تئاتر‌های تعاملی اشاره می‌کند که از سال ۱۳۹۹ به اتاق‌های فرار اضافه شده‌اند: «در برخی از بازی‌ها یک یا دو بازیگر نقش بازی می‌کنند که بازیکن هم با آنان تعامل دارند. در دوران کرونا که بسیاری از بازیگران حوزه تئاتر بیکار بودند جذب اتاق‌های فرار شدند. شاید حقوق بازیگران در مجموعه‌های زیرزمینی پایمال شود، اما بازیگرانی که در یک مجموعه مجوزدار فعالیت می‌کنند مبلغی حدود هشت میلیون تومان به عنوان حقوق هر ماه دریافت می‌کنند.»
دبیر انجمن بازی‌های فکری معتقد است اتاق‌های فرار مثل بازی پینت‌بال رو به افول نمی‌روند چرا که اتاق‌های فرار بر اساس طراحی قصه و معما شکل می‌گیرند. در کشور‌های اروپایی هم از سال ۲۰۱۲ اتاق‌های فرار رو به رشد بوده‌اند.
اتاق فرار دلهره‌آور با تِم یک روستای قدیمی ایرانی که بازیکنان باید یک طلسم قدیمی را باطل کنند
منبع: ایسنا
با انتشار اطلاعیهای در سامانه کدال اعلام شد؛
جزئیات برنامه ایران خودرو برای افزایش سرمایه از راه تجدید ارزیابی
