دوریختنی‌هایی که برایشان ارزشی قائل نیستیم، گاهی به اشتباه سوزانده می‌شوند و گاه به حال خود در طبیعت رها می‌شوند.

این حال و روز ضایعات زراعی و باغی خراسان جنوبی است، ضایعاتی که ظرفیت خوبی برای فرآوری دارند و می‌توانند در ردیف اقام صادراتی قرار بگیرند، اما پاسوز نبود صنایع فرآوری و گمنامی شده اند.

سالانه میلیارد‌ها میلیارد برگ از درخت بر زمین می‌افتند، برگ‌هایی که علم توانسته خواص شگفت انگیز آن را اثبات کند از جمله آن‌ها می‌توان به برگ عناب، گردو، توت، بنه و زرشک اشاره کرد.

ضایعاتی که ظرفیت‌های نهفته باغات استانمان هستند و می‌توان از آن بهره برداری کرد.

برگ مروارید سبز، سدی در برابر سونامی سرطان

بنه را می‌توان از میوه‌های مربوط به پایان فصل تابستان معرفی کرد که در ابتدای پاییز به میوه دهی می‌رسد. بنه از خاصیت دارویی و درمانی بسیاری برخوردار است که کاهش درد‌های مفصلی و عضلانی از بخش کوچک خواص برگ درخت بنه به شمار می‌آید.

مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی می‌گوید: برگ بنه یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است که از این لحاظ با چای سبز برابری می‌کند.

به گفته پویان، برگه بنه خاصیت ضد سرطانی دارد که می‌شود از آن مکمل‌های دارویی و غذایی تولید و روانه بازار‌های جهانی کرد.

این پژوهشگر گیاهان دارویی می‌گوید: خواص برگ درخت بنه به این صورت است که با غنی بودن از ویتامین a می‌تواند به تقویت اعصاب و پیشگیری از بروز پوکی استخوان منجر شده و از این رو در تهیه برخی دارو‌ها و در صنعت دارو سازی کاربرد دارد.

این درخت با مقاومت زیاد در مناطق کوهستانی با آب و هوای نه چندان سرد می‌روید و امروزه در فهرست درختان حفاظت شده قرار دارد.

از ابتدای تاسیس استان بیش از هزار و ۳۰۰ هکتار پروژه توسعه جنگل با نهال (گونه‌های بادامک، بنه و سایر گونه‌ها) و بیش از هزار و ۶۰۰ هکتار طرح توسعه جنگل با بذر (گونه‌های بنه و بادامک) انجام شده است.

برگی که معجزه می‌کند

کشور ما ایران بزرگترین تولید کننده زرشک در دنیا است که در این میان استان خراسان جنوبی و شهرستان قائنات با در اختیار داشتن نزدیک به ۹۷ درصد از اراضی زیرکشت این محصول، تولید ۹۵ درصد از زرشک دنیا را در اختیار دارد.

عضو هیأت علمی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی به خبرنگار ما می‌گوید: برگ زرشک دارای مقدار زیادی ویتامین C است، بنابراین در درمان بیماری اسکوربوت اثر مفید دارد.

بیشتر بخوانید

• کمر سرخ، غنی از گنج‌های دارویی
• ارزآوری ۱۰۰ میلیارد تومانی دو گیاه گران قیمت برای خراسان جنوبی
• تحقق فرصت های شغلی در گرو پرداخت تسهیلات

به گفته ابراهیمی، جویدن برگ زرشک باعث محکم شدن لثه و دندان می‌شود و اسهال‌های مزمن را درمان می‌کند، برای درمان آنژین و گلو درد، دم کرده برگ زرشک تأثیر فراوانی دارد.

این پژوهشگر گیاهان دارویی همچنین می‌گوید: برگ درخت عناب می‌تواند جایگزین برگ موز و گیاهان دیگری شود که خاصیت کف کنندگی دارد و می‌توان از آن در صنایع شامپو و صابون سازی و حتی دارو سازی استفاده کرد.

خراسان جنوبی با تولید ۹۸ درصد عناب ایران، قطب تولید این محصول در کشور و دومین قطب عناب در جهان بعد از کشور چین است.

چین و هند پیشرو در تولید فرآورده با ضایعات باغی و زراعی

علاوه بر هند و چین کشور‌های آلمان، استرالیا و به ویژه آمریکا گوی سبقت را ربوده اند و دورریز‌های باغی و زراعی را دسته بندی و فرآوری ابتدایی و به کشور‌های دیگر به ویژه کشور‌های اروپایی صادر می‌کنند.

مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی می‌گوید: در ایران هم دورریز‌های باغی و زراعی مانند گیاهان دارویی دیگر فرآوری نشده و به صورت جدی از آن استفاده نمی‌شود، این دردی است که سال‌های سال است که آن را فریاد می‌زنیم تا بتوان از آن فرآورده‌ها و مکمل‌های غذایی و دارویی تولید کرد، اما متأسفانه هیچ توجهی به آن نشده است.

پویان می‌گوید: کشور فرانسه و سایر کشور‌ها به سمت و سوی فرآوری دورریز‌های زارعی و باغی و حتی مرکبات رفته اند، زیرا ارزآوری حاصل از فرآوری آن سود دهی بسیار بالایی دارد.

ثروت‌هایی خدادادی که در حسرت فرآوری مانده اند

هرچند خراسان جنوبی قطب و رویشگاه دو محصول استراتژیک زرشک و عناب است و تاکنون دانش فنی و تحقیقات تولید ۱۲ فرآورده از این دو محصول را پژوهشگران مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی بدست آورده اند، اما هنوز که هنوز است تولید آن به دلیل نبود سرمایه گذار به در بسته خورده است.

جدا از این‌ها در زمینه شناساندن خواص بی نظیر برگ این درختان نیز اقدامی نشده و به نوعی ناشناخته است، این در حالیست که از برگ هر کدام از این درخت‌ها ۳ تا ۴ فرآورده تولید و راهی بازار‌های جهانی می‌شود.

به گفته صاحب نظران حوزه گیاهان دارویی، بنظر می‌رسد نبود ساختار واحد و موازی کاری برای تولید دانش فنی و فرآورده از عوامل مهمی است که باعث به سرانجام نرسیدن این موضوع شده است، این در حالی است که قابلیت‌ها و محدودیت‌های هر منطقه برای توسعه و بهره برداری اقتصادی نیازمند بررسی بیشتر و دقیق‌تر است.

گزارش از فاطمه آریان پور