میز اقتصاد امروز با موضوع «خودکفایی در کشاورزی از سیاستگذاری تا اجرا»، با حضور آقایان محمد قربانی معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی و حجت ورمزیاری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران برگزار و به سوالات زیر درباره دلایل محقق نشدن پیش بینی تولید کلزا در برنامه ششم توسعه، پاسخ داده شد.

در برنامه ششم توسعه قرار بود که تولید کلزا به ۹۳۴ هزارتن برسد، چرا محقق نشد؟

آقای محمد قربانی معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی: اولین بخش برنامه جامع کشاورزی، مربوط به بذر با عملکرد و کیفیت بالا و همچنین عملیات به‌زراعی، ترویجی و مدیریت مزرعه باز می‌گردد و آنچه تمامی این مباحث را پوشش می‌دهد، سیاست‌های تشویقی است که در خصوص تمامی محصولات باید داشته باشیم.

در جلسه اخیر شورای قیمت گذاری، علت تحقق نیافتن برنامه را بررسی کردیم که چرا به رغم اصلاح قیمت خرید، سطح زیر کشت دانه سویا از ۱۲۶ هزار به ۲۶ هزار هکتار تنزل پیدا کرده است؛ در خصوص کلزا هم این موضوع داریم. یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در کاهش سطح زیر کشت، تقویت واردات محصولات کشاورزی و کالا‌های اساسی است، چه بسا در خصوص دانه‌های روغنی، پارسال ۶۰۰ تا ۷۰۰ درصد افزایش واردات داشتیم.

نبود برنامه پشتیبانی در راستای ترویج کشاورزی، عدم حضور میدانی و اثرگذار مروجین، نبود تناسب قیمت محصولات داخلی با وارداتی، شرایط خشکسالی و عدم سیاست حمایتی جذاب و تشویقی، بخش دیگری از موضوعات عدم تحقق برنامه است. امسال سیاست تشویقی پرداخت یارانه برای سویا را آغاز کردیم؛ به طوریکه به ازای هر هکتار، ۳ میلیون تومان پرداخت می‌کنیم.

الگوی کشت از ابتدای مهر، همزمان با سال زراعی جدید آغاز می‌شود؟

آقای محمد قربانی معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی: الگوی کشت در خصوص محصولات گندم، جو، ذرت دانه ای، سویا، پنبه، چغندر قند و کلزا اجرا می‌شود و از سیاست‌های حمایتی برای تحقق این موضوع استفاده می‌کنیم.

طی ۲۰ سال گذشته شورای قیمت گذاری تنها بر قیمت تاکید داشت، اما اکنون از سیاست حمایتی قیمتی و غیرقیمتی استفاده می‌کنیم که به زودی در این شورا تصویب می‌شود. از یک ماه آینده موضوع برنامه الگوی کشت ۸ محصول را اعلام می‌کنیم که در سال زراعی جدید اجرا خواهد شد. در ارتباط با محدودسازی تولید محصولات جالیزی، در برنامه پرتفویی دیدیم تا با افزایش عوارض، صادرات جذابیت نداشته باشد.

با وجود اهمیت دانش بنیان در بخش کشاورزی علت کم تمایلی شرکت‌های دانش بنیان به سمت کشاورزی چیست؟

آقای محمد قربانی معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی: در ماده ۷ آیین نامه حمایت از دانش بنیان‌ها، وزارت جهاد کشاورزی مکلف شده، سالیانه ۲۰ درصد مزارع کوچک در قالب این طرح ارتقای بهره وری داشته باشند. پارسال با کمک نظام مهندسی، آزمایشی در این خصوص انجام شد و امسال بر اساس آن، اراضی درجه ۲ برای کشت دانه‌های روغنی و اراضی درجه یک برای کشت گندم استفاده می‌شود.

استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان در افزایش عملکرد، بهره وری و تولید ارزان تاثیر گذار است و مقرر شده، تعداد آن‌ها ۲۰ درصد افزایش یابد. هم اکنون در حال تدوین دستورالعمل‌های اجرایی برای عملیاتی کردن این موضوع در سطح ملی هستیم و سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، به سمت پارک علم و فناوری تغییر ساختار پیدار می‌کند.

با توجه به اولین روز هفته جهاد کشاورزی برنامه و خبر خوش در راستای حمایت از کشاورزان چیست؟

آقای محمد قربانی معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی: پرداخت یارانه کاشت محصولات مختلف و کالا‌های کشاورزی بصورت بلاعوض در هر هکتار و همچنین تسهیلات ارزان قیمت در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهیم.

علت عدم‌موفقیت در طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی چیست؟

آقای حجت ورمزیاری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران:

در ارتباط با دانه‌های روغنی، چند مشکل کلیدی در عوامل داخلی جدای از بحث واردات داریم که یکی از آن‌ها، عدم الگوی کشت است. تولید دانه‌های روغنی در تمامی مناطق حتی نقاطی که استعداد ندارند، انجام می‌شود. اگر در مناطقی که قطب تولید دانه‌های روغنی هستند متمرکز می‌شدیم و کشاورزان را به مدل دانش بنیان تشویق می‌کردیم، برنامه ششم محقق می‌شد؛ چرا که در برخی مناطق، هر چقدر سم و کود دهیم، عملکرد از یک تا ۱.۵ تن در هکتار بالاتر نمی‌رود.

در خصوص دانه‌های روغنی متوسط، عملکرد در ۵۰ سال گذشته نسبت به سطح جهانی شکاف افزایش پیدا کرده که یکی از علل آن، کافی نبودن تعداد مروجین نسبت به بهره برداران است.

سیاست‌های حمایتی چقدر بر اجرای الگوی کشت اثر گذار است؟

آقای حجت ورمزیاری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران: ارائه آموزش و خدمات، تامین نهاده با نرخ مناسب  و همچنین ارائه برنامه از سوی وزارت جهاد کشاورزی، باید اعلام و مورد نقد و کارشناسی قرار گیرد؛ چرا که در کشور کم آب، صیفی جات بیش از حد تولید می‌شود و حتی مقداری سالانه دور ریخته می‌شود؛ درحالیکه اگر اتحادیه دامداران با شرکت‌های تعاون قرارداد منعقد و محصول را با قیمت مناسب خریداری کنند، علاوه بر تامین نیاز دامدار و صنعت روغن، درآمد کشاورزان افزایش می‌یابد.

استفاده از ظرفیت دانش بنیان چقدر تولید را افزایش می‌دهد؟

آقای احمدرضا شرکت کشاورز جلگه رخ تربت حیدریه: پارسال علی رغم قطعی برق، تنش آبی و شرایط سخت، با استفاده از کود‌های دانش بنیان، توانستیم ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش بهره وری با هزینه کمتر نسبت به سال‌های قبل داشته باشیم.