هفته‌ای که گذشت، هزاران مهاجر از جنوب مکزیک به سمت آمریکا حرکت کردند؛ یکی از بزرگ‌ترین کاروان‌های مهاجرین که تا به حال این مسیر را پیموده است؛ یک پیاده روی طولانی به طول صد‌ها کیلومتر زیر باران‌های سیل‌آسا یا آفتابی که پوست با تابش آن تاول می‌زند.

بیشتر افراد کاروان مردان جوان هستند، اما در میان جمعیت خانواده‌هایی هم دیده می‌شود. به گفته صندوق کودکان سازمان ملل، حدود سه هزار خردسال در این گروه سفر می‌کنند. بسیاری از افراد کاروان فقیر هستند و به خاطر یافتن فرصت‌های شغلی مهاجرت می‌کنند. برخی دیگر نیز از خشونت، آزار و شکنجه فرار می‌کنند. مهاجرانی که از مرز زمینی عبور می‌کنند با مشکلات فراوانی مواجه می‌شوند. یکی از مهاجران می‌گوید راهزنان تمام دارایی‌های آن‌ها را دزدیده اند و خانواده‌اش را بدون پول، غذا و لباس رها کرده اند.

آخرین راهپیمایی مهاجران حدود شش هزار نفر را شامل می‌شد و توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرده بود. بسیاری از مهاجران از ونزوئلا آمده بودند و پیش از رسیدن به مکزیک صد‌ها کیلومتر را در جنگل‌ها طی کرده بودند. به خاطر سیاست‌های مهاجرتی سختگیرانه، برخی پناهجویان ونزوئلایی مجبور می‌شوند به جای آمریکا به کلمبیا بروند. در حال حاضر، ۱.۷ میلیون ونزوئلایی در کلمبیا زندگی می‌کنند، اما بسیاری از آن‌ها با بیگانه هراسی مواجه شده و مجبور می‌شوند آن جا را ترک کنند. خانم مارتینز، مهاجر ونزوئلایی که از کلمبیا آمده است به خبرنگار نیویورک تایمز می‌گوید: «ما در منطقه‌ای زندگی می‌کردیم که جنایات زیادی رخ می‌داد. آن‌ها ما را تهدید کردند که باید آن جا را ترک کنیم».

رشوه به مقامات مکزیک یا باج دادن به قاچاقچیان انسان: دو راهی یک پناهجو

مهاجران از هر کشوری که وارد مکزیک می‌شوند، ابتدا باید در شهر «تاپاچولا» بمانند تا زمانی که مقامات این کشور برای آن‌ها ویزای بشردوستانه صادر کنند. روندی که ممکن است ماه‌ها طول بکشد. سخنگوی کاروان می‌گوید شهر تاپاچولا اکنون به زندان بزرگی برای پناهجویان تبدیل شده است و مقامات آمریکایی با اعمال فشار، فرآیند کاغذبازی‌های اداری را بسیار طولانی‌تر کرده اند. درنتیجه برخی مهاجران مجبور می‌شوند به قاچاقچیان انسان پول یا به مقامات مکزیکی رشوه بدهند.

مکزیک مملو از خطر است. این کشور پر از گروه‌های جنایت‌کار سازمان یافته است که به ربودن مهاجران برای باج گیری معروف هستند. حرکت کردن با کاروان تا حدی خطرات را کم می‌کند، اما معمولا مقامات مکزیکی کاروان‌ها را به زور پراکنده می‌کنند. سخنگوی موسسه ملی مهاجرت مکزیک می‌گوید: «بخش زیادی از افرادی که در کاروان هستند مدارک مورد نیاز را دارند با این حال گارد ملی برای جلوگیری از جریان مهاجران اعزام می‌شود».

داستان‌های زیادی از بدرفتاری با مهاجران وجود دارد. گزارش دیده‌بان حقوق بشر که هفته گذشته منتشر شد نشان می‌دهد «مهاجران و پناهجویانی که از طریق مرز جنوبی مکزیک وارد این کشور می‌شوند مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند و برای قانونی شدن وضعیت‌شان باید به سختی تلاش کنند». سال گذشته، مکزیک بیش از ۳۰۰ هزار مهاجر را دستگیر کرده که بالاترین رقم ثبت شده تا کنون است.

ریاست جمهوری دونالد ترامپ و روند کاهشی پذیرش پناهجو در آمریکا

آمریکا از زمان ریاست جمهوری ترامپ، سختگیری‌های بیشتری بر سیاست‌های مهاجرتی خود اعمال کرده است. بازرسی‌های امنیتی افزایش یافته و وضعیتی ایجاد کرده که بسیاری از پناهندگان در موقعیت خطرناکی قرار گرفته اند. وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۱۶ اعلام کرد فرآیند اخذ پناهندگی در این کشور به طور متوسط از ۱۸ تا ۲۴ ماه طول می‌کشد. این روند در طول دوره ریاست جمهوری ترامپ پیچیده‌تر و طولانی‌تر شد و پذیرش پناهجویان به طور قابل توجهی کاهش یافت. به دستور ترامپ در ژانویه ۲۰۱۷، کل برنامه پذیرش پناهندگان به مدت ۴ ماه به حالت تعلیق درآمد. علاوه بر این، وی سقف پذیرش پناهجویان را به کمتر از نصف کاهش داد. روند کاهش ورود پناهجویان به آمریکا در سال‌های بعد هم ادامه پیدا کرد.

فارین پالیسی: رفتار با پناهجویان بدتر از اسرای جنگی است

نشریه فارین پالیسی در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۹ نوشته است آمریکا با پناهجویان بدتر از زندانیان جنگی رفتار می‌کند. این نشریه گزارش داد حدود ۵۴ هزار پناهجو، پناهنده و مهاجر در مراکز بازداشت اداره مهاجرت و گمرک آمریکا بازداشت شده اند. ۲۰ هزار نفر دیگر در گمرکات و حفاظت از مرز‌ها نگهداری می‌شوند و ۱۱ هزار کودک هم در وزارت بهداشت و خدمات انسانی نگهداری می‌شوند. این تعداد زندانی بیشتر از اسیران جنگی آمریکا در جنگ خلیج فارس، جنگ ویتنام، جنگ کره و جبهه اقیانوس آرام در جنگ جهانی دوم است.

سلامت روان پناهجویان در این زندان‌ها تهدید می‌شود. بازرسان فدرال در سال ۲۰۱۸ در چندین سلول طناب‌هایی را پیدا کردند که از ملحفه‌ها ساخته شده بود و نشان می‌داد بازداشت شدگان قصد خودکشی داشته اند. گزارشی در سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد از ۲۳۰ مرکز بازداشت پناهجویان تنها ۲۱ مرکز خدمات مربوط به سلامت روان ارائه می‌دادند.

داستان‌های وحشتناکی در مورد عدم دسترسی پناهجویان به لوازم اولیه بهداشتی وجود دارد. در برخی مراکز، نوزادان با بطری‌های نشسته و غیر بهداشتی تغذیه می‌شوند. پوشک، صابون یا خمیر دندان وجود ندارد. دوش آب در دسترس نیست یا تعداد آن بسیار کم است. همچنین در بسیاری از بازداشتگاه‌ها امکانات خشکشویی و تعویض لباس وجود ندارد. طبق ماده ۲۹ کنوانسیون سوم ژنو، حتی اسرای جنگی حق دارند از امکانات بهداشتی بهره ببرند. با این حال ترامپ در زمان ریاست جمهوری خود صراحتا اعلام کرده بود هیچ تعهدی برای ارائه تجهیزات بهداشتی مثل صابون به پناهجویان ندارد.

وعده‌های مهاجرتی بایدن تا چه اندازه به واقعیت نزدیک شد؟

وضعیت پناهجویان در حال حاضر نیز تفاوت چندانی با گذشته ندارد. دادگاه عالی آمریکا روز دوشنبه توانایی پناهجویان برای اعتراض به بازداشت‌های نامحدود را به طور قابل توجهی کاهش داد. بر اساس قانون جدید، پناهجویانی که تحت بازداشت قرار می‌گیرند، حق ندارند به قید وثیقه آزاد شوند. این افراد در بازداشت می‌مانند تا زمان بررسی پرونده آن‌ها فرا برسد.

یک گروه حقوق بشری در گزارش جدیدی اعلام کرده دولت بایدن ده‌ها هزار پناهجو را با نقض قوانین بین‌المللی پیش از رسیدن به مرز جنوبی کشور زندانی کرده است. این گزارش نشان می‌دهد از زمان روی کار آمدن جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا در ژانویه سال گذشته، پناهجویان به‌طور متوسط ۳.۷ ماه در بازداشتگاه‌ها نگهداری شده اند. بازداشت پناهجویان به طور کلی طبق قوانین بین المللی ممنوع است، مگر در شرایط استثنایی. سازمان‌های حقوق بشر همچنین می‌گویند بازداشت پناهجویانی که مرتکب جرمی نشده اند، غیرقانونی و نقض حق آزادی آن‌هاست.

بایدن در کمپین انتخاباتی خود متعهد شده بود که بازداشت طولانی مدت را حذف کرده و از حق قانونی درخواست پناهندگی حمایت کند. با این حال وی تا کنون تا حد زیادی سیاست‌های مهاجرتی ترامپ را حفظ کرده است.

گردآوری و ترجمه: زهرا نجفی