۲۸ خرداد ۱۴۰۰ بعد از یک دوره پر فراز و نشیب اتفاق جدیدی به واسطه انتخاب مردم رخ داد که راه نجات کشور از این تصمیم گشوده شد، در تاریخ دولت‌های بعد از انقلاب، هیچ رئیس‌جمهوری به‌اندازه آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای‌مانده از دولت پیش از خود نبوده و شرایط هنگام تحویل دولت آنقدر سخت بود که بسیاری از شاخص‌های کلان اقتصاد ایران در وضعیت بدی قرار داشت و بسیاری از چالش‌های اقتصادی مانند کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی و تورم بالا ماحصل سیاست‌گذاری نادرست و ناکارآمدی بود، شرایط در زمان تحویل دولت آنقدر بد بود که مطابق اظهارنظر خود آیت‌الله رئیسی از همان اولین جلسه حضورش در دولت با وزرای پیشین بر سر پرداخت حقوق مردادماه بحث و چالش داشتند! این یعنی شروع کار جهادی در یک شرایط غیر عادی. در این اتمسفر، مهمترین چالش دولت سیزدهم در آغاز کار، اقتصاد و تامین معیشت مردم بود، اما در عین حال تعیین دستمزد عادلانه برای کارگران، تفکیک پیشران‌های اقتصادی کشور از مذاکرات وین، پایان دادن به رانت ارزی و دیپلماسی بدیع و گسترده رابطه با همسایگان به کانون تمرکز دیپلماسی دولت سیزدهم تبدیل شد.

بیشتربخوانید

• گام بزرگ صنایع دفاعی برای مدرن‌سازی جنگنده‌های ایرانی محقق شد + تصاویر

مهم‌تر از همه این موارد شروع برای بازگشت سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی بود که دولت‌ گام های مهمی در این زمنیه برداشت؛ حالا در اولین سالگرد انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در این شماره مهم‌ترین فعالیت‌های دفاعی دولت سیزدهم را مرور کرده‌ایم: 

وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بدون‌شک یکی از مهم‌ترین وزارتخانه‌های کشور با ماموریت‌هایی حساس و حیاتی است که اصلی‌ترین ماموریت آن را همانگونه که در نامش پیداست، باید «پشتیبانی از نیروهای مسلح» با استفاده از ظرفیت‌های صنعت دفاعی که در اختیار دارد نام برد. ماموریتی خطیر که با زیربنایی‌ترین بستر یک جامعه یعنی «امنیت» مرتبط است.

از سوی دیگر برخورداری این وزارتخانه از زیرساخت‌های صنعتی و فناورانه که ملزم به پیشرفت با استاندارها و فناوری روز جهان است باعث شده تا همواره صنعت دفاعی کشورمان یکی از قطب‌های تولید علم و فناوری در کشور باشد و علاوه بر رفع نیازهای نیروهای مسلح، در حوزه‌های غیرنظامی نیز به کمک دیگر دستگاه‌ها بیاید؛ موضوعی که طی سال‌های گذشته با ورود این وزارتخانه و صنایع مرتبط با آن به بحث رفع نیاز قطعات گلوگاهی صنعت خودروسازی بیش از پیش عیان شد.

با استقرار دولت سیزدهم و تشکیل کابینه، امیر سرتیپ محمدرضا آشتیانی بعنوان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از سوی آیت‌الله رئیسی انتخاب و از سوی مجلس شورای اسلامی مورد اعتماد قرار گرفت؛ فرمانده‌ای با سابقه در سطح ارتش جمهوری اسلامی ایران و ستاد کل نیروهای مسلح که مقاطع مختلف علمی و فرماندهی را طی کرده بود و آخرین سمتش پیش از وزارت دفاع، جانشینی ستاد کل نیروهای مسلح بود.

وزارت دفاع از آنجاییکه حوزه ماموریتی و فعالیت‌های بسیار حساسی دارد، طبیعتا عمده فعالیت‌ها و اقداماتش از منظر امنیتی حائز طبقه‌بندی بوده و قابل بیان نیست؛ با این حال در گزارش پیش‌رو تلاش کرده‌ایم تا برخی از اقدامات عمده و اساسی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح را در نخستین سال دولت سیزدهم تشریح کنیم.

تمرکز ویژه در حوزه فضایی

با روی کار آمدن دولت سیزدهم، موضوع احیای صنعت فضایی کشور و تلاش برای برخورداری از فرصت‌های موجود در فضا توسط مسئولین مختلف دولت از جمله رئیس جمهور بیان شد. از آنجایی که صنعت فضایی در کشورمان صنعتی بین‌بخشی است و بازیگران قابل توجهی در نهادهای مختلف مانند وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت علوم، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ... دارد، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز یکی از اصلی‌ترین بازیگران عرصه فضایی کشور محسوب می‌شود چراکه این وزارتخانه علاوه بر برخورداری از صنعت ماهواره‌سازی، اصلی‌ترین نقشی که ایفا می‌کند در حوزه توسعه ماهواره‌برها است.

در حقیقت ساخت ماهواره‌بر، پایگاه پرتاب و قرار دادن ماهواره‌ها در مدار وظیفه‌ای است که با محوریت سازمان صنایع هوافضا بر عهده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قرار گرفته است.

یکی از اقدامات اساسی دولت سیزدهم، برگزاری جلسه شورای عالی فضایی به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی پس از ۱۱ سال تعطیلی بود و در همین جلسه بود که وظایف نهادهای متولی بازتعریف شد که یکی از این نهادها وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای توسعه و تثبیت پرتابگرها بود.

پس از این جلسه در تاریخ ۹ دی ۱۴۰۰ نخستین پرتاب فضایی در دولت سیزدهم توسط ماهواره‌بر سیمرغ صورت گرفت که در این پرتاب تحقیقاتی ماهواره‌بر سیمرغ برای نخستین بار ۳ محموله تحقیقاتی را به صورت همزمان به ارتفاع ۴۷۰ کیلومتری و سرعت ۷۳۵۰ متر بر ثانیه رساند.

با این حال آنچه که از همان سال ۱۴۰۰ نوید داده می‌شد، تعدد پرتاب‌های فضایی در سال ۱۴۰۱ است که با سرمایه‌گذاری ویژه دولت در این بخش به ویژه با تدابیری که در حوزه بودجه برای توسعه صنعت فضایی کشور در نظر گرفته شده است، در سال جاری پرتاب‌های فضایی قابل توجهی را در کشور به ویژه پرتابگرهای سوخت جامد از جمله ماهواره‌بر ذوالجناح شاهد خواهیم بود.

تقویت بنیه دفاعی کشور با دستاوردهای نوین

از جمله اقدامات قابل توجه وزارت دفاع طی یک‌سال گذشته، تقویت توان رزم نیروهای مسلح با تحویل انبوه تجهیزات و تسلیحات و همچنین رونمایی از سامانه‌های ارتقاء یافته و محصولات نوین بوده است. از جمله این اقدامات دو نوبت رونمایی از دستاوردهای نوین سازمان صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بود که طی این رونمایی‌ها از دستاوردهایی چون مهمات ۱۵۵ میلیمتری بصیر برد بلند با هدایت لیزری، موشک هوابه‌هوای پهپادی، موشک ضدزره دهلاویه ۳، موشک ضدزره الماس، خمپاره هدایت لیزری ۱۲۰ میلیمتری میعاد، مهمات ۱۳۰ میلیمتری برد بلند، موشک‌های آذرخش، راکت‌های آرش، خودروی راهکنشی ارس ۳ و سلاح‌های نواخت بالا (گاتلینگ) بود.

دستاوردهایی که به گفته وزیر دفاع، رویکرد تولید آن «یک شلیک یک هدف» و درگیری عملیاتی در فاصله دورتر بوده است.

بدون توقف در راه تقویت توان پهپادی

توان پهپادی جمهوری اسلامی ایران مدت‌هاست که به یک قدرت موثر و بازدارنده تبدیل شده؛ توانمندی که امروز در کنار قدرت موشکی کشورمان، تبدیل به یکی از عوامل اصلی قدرت بازدارنده ایران در منطقه و جهان شده و یکی از عوامل ناخرسندی دشمنان به ویژه ایالات متحده آمریکا در حوزه مقابله با ایران شده است. این ناخرسندی تا آنجا پیش رفته که چندی پیش کنگره آمریکا طرح «تحریم صنایع پهپادی ایران» را با همراهی جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها به تصویب رساند؛ طرحی که بر اساس آن هرگونه تامین، فروش و یا انتقال پهپادهای نظامی به مقصد یا از مبدا ایران ممنوع است و کشورها و شرکت‌هایی که در این حوزه با ایران همکاری کنند با جرایم سنگین و تحریم مواجه خواهند شد.

یکی از مجموعه‌های موثر در تولید قدرت پهپادی کشورمان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است که با برخورداری از زیرساخت‌های صنعتی و فناوری مربوطه امروز به یکی از دستگاه‌های اثرگذار در حوزه پهپادی تبدیل شده است. با شروع به کار دولت سیزدهم، موضوع پهپادی نیز به شکل پررنگ‌تری دنبال شد و در همین راستا در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ دو نوع پهپاد پیشرفته جدید با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به ناوگان پهپادی نیروهای مسلح افزوده شد.

پهپادهایی چندمنظوره که قابلیت اجرای انواع مأموریت‌های اطلاعاتی و عملیاتی از جمله مراقبت، شناسایی اپتیکی و سیگنالی، رزمی، جنگال و ... را دارند.

در کنار توان‌افزایی پهپادی در داخل کشور که یکی از نمونه‌های آن رونمایی از شهر پهپادی ارتش جمهوری اسلامی ایران در هفته‌های گذشته بود که بسیاری از پهپادهای موجود در این پایگاه ساخته شده توسط صنایع دفاعی وزارت دفاع است، موضوع صادرات پهپاد نیز یکی دیگر از محورهای فعالیتی وزارت دفاع طی یک سال گذشته بوده است به طوریکه چندی پیش خط تولید پهپاد ابابیل ۲ در تاجیکستان که توسط سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع ایجاد شده است، به بهره‌برداری رسید.

سیمرغ؛ پروژه‌ای که در دولت سیزدهم به سرانجام رسید

یکی دیگر از اقدامات وزارت دفاع طی یک سال گذشته، به ثمر رساندن پروژه ساخت هواپیمای ترابری سبک با نام سیمرغ بود که چندی پیش با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از آن رونمایی شد.

سیمرغ از دو موتور توربوپراپ برخوردار است که حداکثر سرعت آن را به ۵۳۰ کیلومتر بر ساعت می‌رساند و می‌تواند مسافتی ۳۹۰۰ کیلومتری را پرواز کند. این هواپیما برای برخاستن به باندی با طول حداقل ۱۴۵۰ متر و برای نشستن به باندی با طول حداقل ۹۰۰ متر نیاز دارد و می‌تواند تا ۶ تن بار را با خود حمل کند که این مشخصات در مقایسه با نمونه‌های مشابه، سیمرغ را به گزینه مناسبی برای بکارگیری در ناوگان ترابری نظامی و تجاری تبدیل می‌کند.

 به گفته مدیرعامل سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع این هواپیما برای جابجایی بارهایی تا وزن ۶ تن طراحی شده است که به همین منظور طراحی داخلی آن و تعبیه رمپ بارگیری نیز با این نگاه انجام شده است. علاوه بر قابلیت حمل کانتینرهای استاندارد مورد استفاده در جابجایی بار، این هواپیما می‌تواند انواع خودروهای سبک چرخدار را هم در خود جای دهد و جابجا کند. تعبیه صندلی برای جابجایی نیرو و چترباز و همچنین تعبیه جایگاه حمل بارانکارد نیز از دیگر مواردی است که در طراحی داخلی این هواپیما به آن توجه شده است.

 دستاوردهای پزشکی و درمانی وزارت دفاع

همانگونه که گفته شد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به دلیل برخورداری از زیرساخت‌های صنعتی و فناورانه، در بخش‌های مورد نیاز کشور در حوزه غیرنظامی نیز فعالیت دارد که یکی از این بخش‌ها، عرصه تجهیزات پزشکی است. از جمله اقدامات وزارت دفاع طی یک سال گذشته رونمایی از دو دستاورد حوزه پزشکی است که شامل الکتروشوک قلبی اتوماتیک و پروتز مفصل زانو است که توسط متخصصان شرکت صاایران وزارت دفاع تولید شده است.

ساخت دستگاه الکتروشوک قلبی اتوماتیک در حالی صورت گرفته که در حال حاضر ۹ شرکت در دنیا مشغول به تولید این دستگاه هستند و صنعت تجهیزات پزشکی صاایران به عنوان دهمین شرکت دنیا به زمره تولید کنندگان این محصول فناورانه پیوسته است. این دستگاه در مراکز عمومی نظیر ایستگاه های مترو، ورزشگاه ها، سینماها، مراکز بزرگ خرید، فرودگاه ها و سازمان های  مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و به صورت اتوماتیک می تواند یک فرد عادی و فاقد تخصص های پزشکی را راهنمایی کرده تا به بیمار دچار ایست قلبی کمک نماید.

همچنین دستیابی به توان ساخت پروتزهای مفصل زانو از آنجا مهم است که سالانه در حدود ۲۰۰ هزار پروتز زانو در کشور جهت درمان این موضع استفاده می‌شود که میزان مصرف آن نیز رو به افزایش بوده و هزینه‌های هنگفتی را به مردم و بیمه‌‍‌ها تحمیل می‌نماید.

سازماندهی ساختارها

از دیگر اقدامات موثر وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح طی یک سال گذشته، اصلاح برخی از ساختارها و تشکیل شورای راهبردی وزارت دفاع است که این شورا برای هماهنگی‌های هرچه بیشتر بین قسمت‌های مختلف وزارت دفاع است.

همچنین اصلاح ساختارهای اقتصادی برای ایجاد تمرکز، از دیگر اقدامات یک سال گذشته در وزارت دفاع است که به همین منظور با هدف هماهنگی بیشتر بین بخش‌های اقتصادی و همچنین نظارت راهبردی بر فعالیت‌های مذکور، قرارگاه اقتصادی وزارت دفاع تشکیل شد تا بتواند ظرفیت‌های مولد و بالقوه در وزارت دفاع را به شکل مطلوب مدیریت و در ریل بهره‌وری قرار دهد.

پایش محیط اقتصادی داخلی و خارجی، شناسائی فرصت‌های مرتبط با حوزه اقتصادی، سیاست‌گذاری اقتصادی در فعالیت‌های غیرنظامی، تعیین عرصه‌های مجاز و اولویت‌های سرمایه‌گذاری، ایفای نقش در فرآیند تعیین مدیران بنگاه‌های اقتصادی با رعایت تشریفات قانونی هریک از بنگاه‌ها، هماهنگی بین بخش‌های وزارت دفاع در جهت توسعه همکاری‌ها و هم‌افزائی اقتصادی، هدایت، حمایت و تسهیل نمودن فعالیت‌های اقتصادی در عرصه‌های ملی و فراملی، مشارکت با سایر دستگاه‌ها و بخش‌های خصوصی و نظارت راهبردی در عرصه‌های اقتصادی از جمله ماموریت‌های قرارگاه اقتصادی وزارت دفاع است.

منبع: ایرنا