در پارک بانوان در حال قدم زدن بودیم که چند پسر نوجوان سر راه مان قرار گرفتند. یکی از ما سوال ذهن بقیه را پرسید؟ اینجا مگر مخصوص خانم‌ها نیست؟ این پسر‌ها اینجا چه می‌کنند؟ بخشی از مو‌ها را تراشیده و قسمتی دیگر را کوتاه کرده بودند. روی گردن‌های شان تاتو‌هایی با حروف لاتین داشتند. تی شرت‌های گشاد و شلوار‌های زاپ دار پوشیده بودند و اگر کمی بیشتر دقت می‌کردی از ظرافت شان می‌فهمیدی که این‌ها دختران نوجوانی هستند که فقط خودشان را به شکل پسر‌ها در آورده اند. خیلی‌ها با دیدن شان تنها سری تکان می‌دادند و می‌رفتند، اما آن‌ها فارغ از نگاه‌های سنگین بقیه همدیگر را پیدا کرده بودند و تا بدون توضیح دادن به دیگران چیزی که فکر می‌کنند «هستند» را بروز دهند.

اختلال هویت جنسی در نوجوانان ابتدا باید به دستی درک شود. دکتر مهری نجات، روان‌پزشک، مؤسس و رئیس انجمن سلامت جنسی در گفتگو با ایرنا زندگی از مهم‌ترین عوامل ایجاد این اختلال و در مان آن می‌گوید. این روانشناس پیش از هر چیز تاکید دارد که اختلال هویتی این دسته از نوجوانان با ترنسکشوال‌ها متفاوت است، چرا که ترنس‌ها سیر طولانی را طی می‌کنند. هویت جنسیتی این افراد با جنسیت انتسابی آن‌ها هنگام تولد متفاوت است و اغلب تمایل به تغییر جنسیت دارند، اما اکثر دخترانی که ما در برخی دبیرستان‌ها و کوچه و خیابان‌ها می‌بینیم که ظاهر خود را به شکل پسرانه درمی‌آورند، صرفا ظاهر پسرانه را دوست دارند و تصور می‌کنند با این نوع پوشش و رفتار، آزادی بیشتری دارند و می‌توانند رفتار‌های هیجانی بیشتری از خودشان نشان دهند.

سردرگمی در هویت جنسی

حقیقت این است که اختلال هویت جنسی هم در دختران و هم در پسران وجود دارد، اما با توجه به شرایط فرهنگی رفتار‌های پسرانه‌ای که دختر‌ها انجام می‌دهند، بیشتر به چشم می‌آید. یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد که ۱.۳ درصد از نوجوانان ۱۶ تا ۱۹ ساله مبتلا به نارسایی جنسی قابل‌توجهی هستند. اگرچه این تعداد قابل‌توجه نیست، اما نشان می‌دهد که نوجوانانی هستند که برای بیان هویت جنسی خود نیاز به حمایت دارند.

نوجوانان اغلب دچار سردرگمی هویت جنسیتی می‌شوند، اما یک توضیح علمی پشت سردرگمی هویت جنسیتی در میان نوجوانان وجود دارد. نظریه اریک اریکسون، مراحل رشد روانی اجتماعی، هشت مرحله رشد در زندگی را توضیح می‌دهد. مرحله پنجم در میان نوجوانان (۱۲ تا ۱۹ سال) مرحله سردرگمی هویت در مقابل نقش است؛ اینجاست که نوجوانان در مورد هویت، نقش در جامعه، حلقه اجتماعی که می‌خواهند به آن تعلق داشته باشند و حتی درجنسیت خود سردرگم می‌شوند. به همین دلیل است که در مرحله بلوغ، برای برخی از نوجوانان کاملاً رایج است که در مورد هویت جنسی خود سؤال بپرسند، اما نوجوانان باید ترجیحات جنسی خود را شناسایی کنند تا نقش خود را در جامعه بدانند.

مرحله سردرگمی هویت در مقابل نقش باید با شناخت یا تثبیت هویت واقعی آن‌ها که به معنای شناخت ترجیح جنسیت واقعی آن‌هاست، انجام شود. اگر نوجوان این مرحله را با موفقیت پشت سر نگذارد یا در شناخت هویت جنسی گیج شود، ممکن است در آینده مشکلاتی ایجاد شود و دررسیدن به مرحله رشد بعدی که صمیمیت در مقابل انزوا است، شکست بخورد.

علائم مرتبط با نارسایی هویت جنسی

اگر نوجوان حداقل دو مورد از علائم زیر را به مدت شش ماه تجربه کند، به نارسایی جنسیتی مبتلا است. علائم نارسایی جنسیتی نوجوانان عبارت‌اند از:

تفاوت بین جنسیت بیان‌شده و ویژگی‌های جنسی بیولوژیکی

تمایل زیاد به نداشتن ویژگی‌های جنسی اولیه مرتبط با جنسیت تولد

درخواست و تمایل به اینکه به‌عنوان جنسیت موردنظر با آن‌ها رفتار شود

 پوشیدن لباس‌های متفاوت از جنسیت خود

عدم تمایل به شرکت در گروه‌های جنسیتی خاص

دلیل گرایش دختران به رفتار‌های پسرانه

دکتر مهری نجات، روان‌پزشک، مؤسس و رئیس انجمن سلامت جنسی در خصوص علل گرایش دختران به رفتار‌های پسرانه می‌گوید: «تغییرات هورمونی در دروان نوجوانی ممکن است بر روی خلق، رفتار و حتی علایق نوجوان تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است نوجوانان به دلیل اضطراب یا افسردگی در دروان بلوغ تمایل به مصرف مواد مخدر پیدا کنند که همان مصرف مواد باعث می‌شود رفتار‌های غیراخلاقی و غیرطبیعی ازجمله رفتار‌های متضاد با جنسیت را از خودشان نشان دهند.»

این روان‌پزشک ادامه می‌دهد: «در این سن، دوست از اهمیت زیادی برای نوجوانان برخوردار است و معمولاً نوجوانان دوست دارند خودشان را در برابر دوستانشان قدرتمند نشان دهند، به همین دلیل این مسئله باعث می‌شود اگر دوستان نوجوان دچار مشکلات شخصیت باشند یا گرایش به مواد مخدر داشته باشند، آن‌ها نیز از دوستانشان پیروی کنند. در این میان، فضای مجازی و همچنین برنامه‌هایی ازجمله فیلم‌ها و آهنگ‌های کره‌ای که متأسفانه جدیداً در بین نوجوانان خیلی شایع شده، ممکن است نوجوان را تحریک کند تا دست‌به‌کار‌های مختلف بزند. یکی دیگر از عوامل تقلید از رفتار‌های جنس مخالف، الگوبرداری از دوستان یا برنامه‌های مختلف است. برخی دیگر از نوجوانان هم به دلیل مصرف گل، شیشه و ... ممکن است دست به هر کاری ازجمله رفتار‌های متفاوت با جنسیتشان بزنند.»

دکتر نجات وضعیت اختلال جنسیتی ترنسکشوال‌ها متاوت از این گروه می‌داند: «دقت کنید این‌ها متفاوت از ترنسکشوال‌ها هستند؛ ترنسکشوال‌ها سیر طولانی را طی می‌کنند. هویت جنسیتی این افراد با جنسیت انتسابی آن‌ها هنگام تولد متفاوت است و اغلب تمایل به تغییر جنسیت دارند، اما اکثر دخترانی که ما در برخی دبیرستان‌ها و کوچه و خیابان‌ها می‌بینیم که ظاهر خود را به شکل پسرانه درمی‌آورند، این‌ها درواقع ادای مرد بودن را درمی‌آورند و تصور می‌کنند با این نوع پوشش و رفتار، آزادی بیشتری دارند و می‌توانند رفتار‌های هیجانی بیشتری از خودشان نشان دهند.»

این درمانگر ادامه می‌دهد: «متأسفانه در بعضی خانواده‌ها بیشتر به پسر‌ها اهمیت داده می‌شود؛ به همین خاطر گاهی دختران برای جلب محبت و اعتماد خودشان را به شکل پسرانه درمی‌آورند؛ البته لازم به ذکر است که فارغ از عوامل گفته این را در نظر داشت که ممکن است اختلالات روان‌شناختی و روان‌پزشکی هم ازجمله علل این مسئله باشد.»

وقتی از نوجوانان مبتلا به نارسایی هویت جنسی حمایت نمی‌شود چه اتفاقی می‌افتد؟

وقتی نوجوانان متوجه می‌شوند که در هویت خود تفاوت دارند، این مسئله به‌طور طبیعی می‌تواند منجر به اضطراب و در برخی موارد افسردگی شود. در چنین شرایطی والدین باید به آن‌ها کمک کنند تا اهمیت زندگی و دوست داشتن هویت خود را درک کنند. وقتی نوجوانان بدون حمایت رها می‌شوند، دچار مشکلاتی ذیل خواهند شد:

اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن

سوءمصرف مواد مانند مواد مخدر و الکل

پایین بودن عزت‌نفس

آسیب واردکردن به خود یا حتی افکار و اقدام به خودکشی

منزوی شدن

خودداری از انجام فعالیت‌های مدرسه

مشکل در ایجاد روابط با خانواده

برخورد والدین در برابر اختلال هویت جنسی نوجوان

به گفته دکتر نجات، بهترین نوع برخورد خانواده‌ها افزایش ارتباط و صمیمت با فرزند است. والدین در دوران نوجوانی باید به اضطراب و افسردگی فرزندشان توجه نمایند و حتماً از مشاور و روان‌پزشک کمک بگیرند تا این اختلالات کنترل شود.

این روان‌پزشک می‌گوید: «والدین نگران نباشند چراکه با ایجاد یک رابطه خوب می‌توان رفتار‌های متضاد با جنسیت در فرزند را کنترل کرد. خیلی از بچه‌ها بعد از گذشت دوران بلوغ به دلیل تربیت صحیح و ارتباط سالم با خانواده به هویت اصلی خودشان بازمی‌گردند، اما دقت کنید مبارزه و ایجاد تنش با فرزندان در سن بلوغ وضعیت را بدتر خواهد کرد.»

این روانپزشک یکی از راهکار‌های مهم در حل این مسئله را کمک گرفتن از مشاور می‌داند: «نوجوانان در این سن اصلاً به حرف والدینشان گوش نمی‌دهند. علاوه بر مشاور، حرف دوست و معلم در این سن می‌تواند تأثیرگذار باشد لذا کمک گرفتن از معلمان آگاه در این زمینه هم می‌تواند مؤثر باشد.»

دکتر نجات در پایان تأکید می‌کند: «اختلالات و مشکلات دوران نوجوانی زمانی غیرقابل درمان است که نوجوان فکر کند دیگر راهی وجود ندارد و همه او را طرد کرده‌اند، اما اگر والدین دوست نوجوانشان باشند و این مسئله برای نوجوان قطعی شود که همه او را دوست دارند و هنوز ارزشمند است، خیلی از مسائل حل خواهد شد.»

منبع :ایرنا