حجت الاسلام رضا غلامی، رئیس دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی، امروز در اختتامیه این جشنواره که در سالن اجلاس سران برگزار شد، گفت: در جمهوری اسلامی تحول علوم انسانی موضوعی بسیار با اهمیت و جدی است؛ به ویژه با پیروزی انقلاب اسلامی این بحث که چه نسبتی باید بین علوم انسانی و اجتماعی به عنوان مغزافزار پیشرفت کشور و گفتمان انقلاب اسلامی وجود داشته باشد، مطرح شد.

او گفت: در طول دهه‌های اخیر در زمینه تحول علوم انسانی اقدامات ارزشمندی انجام شده است؛ اما فاصله ما با نقطه مطلوب بسیار زیاد است. در زمینه تحول در حوزه علوم بومی سازی، کارآمدسازی و هماهنگی با جهان الهی و احکام اسلامی با نقطه مطلوب فاصله طولانی داریم و چه بسا به این زودی اهداف مهم و پیش بینی شده تحول علوم انسانی محقق نشود؛ چرا که سرمایه گذاری، تلاش و زمان زیادی لازم است.

حجت الاسلام غلامی با بیان این که امروز انقلاب اسلامی در مرحله بسیار حساس و خطیر نیازمند علوم انسانی قدرتمند و قوی برای تبین پدیده‌های انسانی و اجتماعی است، عنوان کرد: اگر علوم انسانی بخواهد در پیشرفت کشور تاثیرگذار باشد، باید فرصت لازم برای تمدن سازی را ایجاد کند.

رئیس دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی با طرح این سوال که جشنواره فارابی با این درجه از اعتبار و وجاهت چه کمکی به تحول بنیادین علوم انسانی می‌کند، گفت: یکی از کمک‌ها ایجاد فضای مساعد برای رقابت علمی است؛ زیرا باید قبول کرد که فضای علوم انسانی در کشور ما پرنشاط نیست و رقابت سازنده در علوم انسانی مشاهده نمی‌شود. این جشنواره می‌تواند نقش موثر در ایجاد فضای رقابتی و الگوسازی به ویژه برای جوانان با توجه به شاخص‌های دقیق و سخت گیرانه‌ای که برای آن در نظر گرفته شده، داشته باشد.

او گفت: شاخصه دیگر جشنواره فارابی این است که امکان ارزیابی مراکز دانشگاهی را در حوزه علوم انسانی فراهم می‌کند. پس از سیزده دوره برگزاری جشنواره، دانشگاه‌ها با سهم بیشتر در ارسال آثار علمی و برگزیده جشنواره مشخص شدند. ملاک ارزیابی دانشگاه‌ها جشنواره نیست؛ اما یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای ارزیابی دانشگاه‌ها است.

رئیس دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی با اشاره به ویژگی دیگر جشنواره بیان کرد: جشنواره برآورد دقیق و واقعی از نقاط قوت، ضعف و ظرفیت‌های علوم انسانی ارائه می‌دهد. ما راه‌های مختلفی برای رسیدن به این برآورد داریم، اما جشنواره هر ساله به شکل طبیعی این کار را برای ما انجام می‌دهد. چند هزار اثر در اختیار دبیرخانه جشنواره قرار می‌گیرد که با ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن‌ها استخراج می‌شود. از گزارش جشنواره، شورای تحول وزارت علوم، بنیاد ملی نخبگان و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه در تصمیم سازی‌های خود استفاده می‌کنند.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر غلامی با اشاره به ویژگی دیگر جشنواره گفت: جشنواره استعداد‌های برتر و نخبگان را معرفی و زمینه‌ای را برای حمایت از آن‌ها فراهم می‌کند. امسال با مساعدت وزیر علوم بین جوایز جشنواره فارابی و جشنواره خوارزمی همطرازی وجود داشت که این امر نشان داد وزارت علوم نسبت به علوم انسانی نگاه درجه دو ندارد. هر آنچه به جشنواره خوارزمی اختصاص یافت به جشنواره فارابی هم اختصاص یافت، اما این کفایت نمی‌کند.

او گفت: بیشترین اهتمام شخصی که در جشنواره فارابی به عنوان نظریه پرداز و برگزیده معرفی می‌شود این است که پروژه علمی خود را با قوت و قدرت به سرانجام برساند. بهترین جایزه و هدیه این است که از نظریه پرداز حمایت شود که پروژه علمی خود را به نتیجه برساند. در این جا وزارت علوم، بنیاد ملی نخبگان، معاونت پژوهشی وزارت علوم و معاونت پژوهشی حوزه‌های علمیه در این زمینه نقش دارند. ما باید زمینه رفع مشکلات و یاری آن‌ها را فراهم کنیم.

رئیس دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی در خصوص تجلیل از پیشگامان و استادان برجسته که مرحوم شدند، اظهار کرد: باید زمینه‌ای را فراهم کنیم که آثار علمی این استادان منتشر و از افکار و دیدگاه‌های آن‌ها استفاده شود. استادانی بودند که آثار فراوانی داشتند، اما آثارشان هنوز منتشر نشده است.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر غلامی بیان کرد: از خواص دیگر جشنواره فارابی تقویت در حوزه علم سنجی است. امروز علم سنجی در دنیا بسیار گسترش پیدا کرده است و دانش موثقی است. این نوع جشنواره‌ها به خصوص جشنواره فارابی که در راس جشنواره‌های علمی قرار دارد می‌تواند بنیه علم سنجی را تقویت کند. ما از دبیرخانه درخواست کردیم که تاثیر علم سنجی در شاخص‌های ارزیابی را در نظر بگیرند که این کار انجام شده است، اما در این زمینه نیز با نقطه مطلوب فاصله داریم.

وی با بیان این که جشنواره فارابی در تقویت بر تحول علوم انسانی اثرگذار است، گفت: اثر دیگر جشنواره تشویق استادان به نوآوری است که مهترین نیاز برای تحول علوم انسانی است. امروز میزان نوآوری در علوم انسانی اسلامی رضایت بخش نیست. در بخشی از علوم انسانی سال‌های طولانی نوآوری جدی نداشتیم. عوامل مختلف بر نوآوری نقش دارند که یکی از این عوامل می‌تواند جشنواره فارابی باشد که کمک و تشویقی برای استادان برتر باظرفیت و با استعداد است تا انرژی و نبوغ خود را برای نوآوری‌های بزرگ صرف کنند.

رئیس دبیرخانه جشنواره فارابی تصریح کرد: با جشنواره باید از مرز‌های علمی عبور کنیم اگر چه در علوم انسانی ما خود مرزگذار هستیم، اما به این معنا نیست که با دنیا قطع ارتباط کرده و درباره علوم انسانی در دنیا تحقیق نکنیم که سخن موثر داشته باشیم یا سخنان دیگران را نشنویم. این نوآوری‌ها می‌توانند ما را از جهت داخلی به مرز‌های علمی متعارف در دنیا نزدیک کنند که سخن تازه‌ای برای گفتن داشته باشیم.

رئیس دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی گفت: ما در جمهوری اسلامی در بخش بین الملل علوم انسانی اسلامی بحث دیپلماسی علمی را دست کم گرفتیم. یک بخش از آن به علت تعارضات بین ما و برخی از جریانات فکری است و بخشی از آن به علت کم کاری و تنگ نظری است که در علوم انسانی اسلامی تصور می‌شود. اگر استادی از کشور دیگری بر خلاف نظر ما سخن بگوید اتفاق بدی برای جمهوری اسلامی رخ خواهد داد در حالی که آزاد اندیشی و تکثر دیدگاه‌ها از نظر گفتمان جمهوری اسلامی مطلوب و سازنده است و علوم انسانی بدون آزاداندیشی نمی‌تواند زیست داشته باشد.

او گفت: بخشی از آزاداندیشی با ارتباط، تعامل و تضارب افکار متفکران غیرایرانی اعم از مسلمان و غیرمسلمان رخ می‌دهد. جشنواره فارابی می‌تواند در این زمینه نقش موثر داشته باشند.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر غلامی با بیان این که بخش بین المللی بودن جشنواره باید از حالت تشریفاتی خارج شود، گفت: باید ماه‌ها پیش از آغاز جشنواره ارتباطات بین المللی آغاز شود. هیئت‌هایی از خارج به داخل کشور آمده و هیئت‌هایی از داخل به کشور‌های دیگر بروند و مباحثاتی صورت گیرد. ما قصد داریم در جشنواره چهاردهم افزون بر تبلیغ جشنواره در سایر دانشگاه‌های دنیا از داوران غیر ایرانی در درجه اول از داوران مسلمان و در درجات بعدی از سایر داوران برای ارزیابی آثار استفاده کنیم.

رئیس دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی با بیان این که طی هماهنگی با جناب آقای زلفی گل وزیر علوم قرار شد جایزه دیپلماسی علمی به جشنواره بعدی افزوده شود، خاطرنشان کرد: جشنواره فارابی در این چهارده دوره موفق بوده است، اما به علت نبود امکانات مالی یا سیاست‌های وزارت علوم در دوره‌های قبل نتوانسته به همه اهداف و استعداد‌های جشنواره دست یابد، اما در این دوره طی همکاری با وزارت علوم و شخص وزیر بنا داریم که استعداد‌ها و ظرفیتت‌های جشنواره شناسیایی شده و به فعلیت برسد.

وی ضمن تشکر از استادان و داوران در گروه‌های مختلف و کمیته علمی و اجرایی گفت: هر سال با نوآوری و ابتکارات جشنواره فارابی روبه رو خواهید شد. در جشنواره فارابی بسیار تلاش شده است که داور‌ها سخت گیرانه و بر اساس قانون و عدالت عمل کنند.