عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه گفت: امروزه بی‌حجابی نه در مناطق فقیر، بلکه بیشتر در مناطق مرفه‌نشین بروز دارد.

به مناسبت ۲۱ تیرماه و روز حجاب و عفاف با حجت‌الاسلام سیدمحمدحسن جواهری، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مصاحبه‌ای داشتیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید.

مقوله «حجاب»، یعنی نماد جامعه اسلامی

این روز‌ها مردم در بحث حجاب می‌گویند اول جلوی فلان دزدی‌ها را بگیرید، بعد سراغ چهار تا مو بیایید! نظر شما در مورد این تحلیل چیست؟

واجبات و گناهان دو جنبه دارند؛ فردی و اجتماعی. گذشته از این بعد دیگری نیز وجود دارد که به آن «نماد» می‌گوییم. مثلاً ترک نماز یک امر شخصی است و حکومت اسلامی نسبت به آن وظیفه‌ای جز ارشاد ندارد، ولی روزه‌خواری امری فردی و اجتماعی است و کنش اجتماعی و مخرب دارد. حکومت اسلامی که با نام اسلام و بر مبنای احکام اسلام برپاست، باید نسبت به بعد فردی به وظیفه ارشادی و نسبت به بعد اجتماعی واجبات و گناهان حساس باشد؛ مثلاً باید زمینه انجام دادن برخی واجبات اجتماعی را فراهم کند و محیط را آماده سازد. این‌ها در قبال ابعاد فردی و اجتماعی احکام اعم از واجبات و محرمات است. افزون بر این، برخی از واجبات افزون بر بعد اجتماعی یعنی تأثیرگذاری در جامعه، یک بعد دیگر نیز دارند که اشاره شد به آن «نماد» می‌گویند؛ یعنی اسلامی بودن جامعه به آن تشخیص داده می‌شود. «حجاب» افزون بر بعد اجتماعی، از بعد نمادی نیز برخوردار است؛ از این رو حکومت اسلامی نسبت به این حکم حساسیت بیشتری دارد؛ یعنی به ازای بعد اجتماعی حجاب و نیز به ازای نماد بودن آن وظیفه دارد.

برخی واجبات شاید مهم‌تر باشند، اما نماد نخواهند بود

بنابراین به طور خلاصه عرض می‌شود که برخلاف دیگر احکام، حجاب «نماد» است و از این رو حرمت و احکام خاصی دارد که دیگر احکام ندارند. هرچند در ذات خود مهم‌تر باشند و همان‌گونه که اشاره شد، هر گناهی مجازات خاص خود را دارد و اگر بعدی اجتماعی نیز داشته باشد و یا آسیب‌های اجتماعی برجای گذارد، افزون بر مجازات بُعد فردی آن (که معمولا موکول به آخرت و برعهده خداست)، برابر آثار اجتماعی آن نیز مجازاتی جداگانه دارد؛ زیرا به تضییع حقوق مسلمانان و نظامی اسلامی مربوط است، ولی احکامی که نماد است، در قبال آن حکومت اسلامی وظیفه خاص دارد و باید حساسیت بیشتری داشته باشد؛ بنابراین، در مجموع سه بعد قابل تصور است و هر بعد واکنش‌های خاص خود را می‌طلبد.

ضد تبلیغاتی از طرف خود برای حجاب داشتیم

مسأله حجاب را در گام اول انقلاب، چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در گام نخست و ۴۰ ساله گذشته اقدامات بسیاری صورت گرفته و در ابعاد مختلف هنری و نظری آثار ارزشمندی تولید شده، ولی بی‌تردید کافی نبوده است. البته نباید غفلت کرد که در دوران بعد از انقلاب به ویژه یکی دو دهه اخیر تهاجم فرهنگی و مبارزه با حجاب با پشتیبانی مستقیم و غیر مستقیم دشمنان بسیار وسیع و همه جانبه بود و حتی از مراکز فرهنگی زبان‌ها و قلم‌هایی به نفع دشمنان به حرکت در آمده‌اند.

در یک ارزیابی کلی باید اقرار کنیم در تبلیغ حجاب اولاً: از همه ظرفیت‌ها استفاده نشده و ثانیاً: متناسب با گسترش تهاجم فرهنگی، تبلیغ و نهادینه کردن حجاب تنوع و توسعه لازم را نیافته و ثالثاً: گاه ضد تبلیغ‌هایی نیز بوده که آسیب‌های جدی وارد کرده است. در هر صورت، برای گسترش حجاب و نهادینه کردن آن بایستی همه نهاد‌های تبلیغی رسمی و غیر رسمی دست به دست هم دهند و با هم‌افزایی به میدان بیایند و تک‌صدایی در تبلیغ ـ با فرض نبود ضدتبلیغ ـ اثرگذاری مطلوب را ندارد.

کلیشه «فقر، بی‌حجابی می‌آورد» با واقعیت جامعه و نص قرآن تعارض دارد

از قول امیرالمومنین (ع) داریم اگر فقر به خانه‌ای وارد شود، ایمان از آن خانه می‌رود. بسیاری این روایت را هم دلیل بی‌حجابی‌ها و نابسامانی‌های اخلاقی این روز‌ها می‌دانند. آیا مسأله معیشت روی بی‌ایمانی و نمود‌های بیرونی آن مثل حجاب اثر می‌گذارد؟

بی‌تردید فقر در گسترش بی‌حجابی و بدحجابی مؤثر است، اما عوامل بسیار مؤثرتری وجود دارد. امروزه بی‌حجابی نه در مناطق فقیر و فرودست، بلکه بیشتر در مناطق مرفه‌نشین بروز و ظهور جدی دارد. روابط بی‌حساب و کتاب بین زن و مرد، رفاه بی‌حد و دوری از یاد خدا، ورود ابزار تهاجم فرهنگی به خانه‌ها، پارتی‌های توأم با بی‌بندوباری، دوری از تعالیم دینی و بسیاری دیگر از عوامل بسیار مهمی هستند که یا ارتباطی با تمکن مادی ندارند و یا در خانه‌های مرفهان بیش از خانه‌های فقرا یافت می‌شوند. بهترین شاهد این است که زنان باحجاب بیشتر از خانواده‌های متوسط و فقیر هستند تا خانواده‌های مرفه و ثروتمند. قرآن می‌فرماید: «.. انسان مرز خود را نمی‏‌شناسد و طغیان می‏‌کند؛ چرا که خود را از پروردگار خویش بی‌نیاز می‌‏بیند» (علق، ۶-۷) یعنی مرفهان به غفلت و طغیان نزدیک‌ترند تا فقرا و نیازمندان.

عفاف یا حجاب؟ مسأله این است

برخی به جای حجاب بر حیا و عفاف تأکید دارند و معتقدند آنچه مهم است عفاف است نه حجاب و باید بر آن تأکید کرد.

حجاب و عفاف متصل و وابسته و لازم ملزوم هم‌اند و قرآن به این مسأله تصریح دارد. خدای متعال در قرآن بر اساس حکمت الهی حجاب را به صورت مشروط از بانوانی که فصل ازدواج آن‌ها گذشته و سالخورده شده‌اند (الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ) برداشته است و در عین حال می‌فرماید اگر عفت را رعایت کنید برای آن‌ها بهتر است: «وَ أَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُن‏»؛ یعنی به جای حجاب از عفاف استفاده کرده است؛ زیرا خدای متعال هرگز به ترک عفت جواز نداده و به جای گرفتن حجاب از عفاف استفاده کرده است؛ یعنی نتیجه حجاب را به جای آن گذاشته تا به مخاطب بفهماند که عفاف نتیجه حجاب است.

منبع :‌فارس

برچسب ها: حجاب ، فقر و تنگدستی
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۱
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۱۵ ۲۲ تير ۱۴۰۱
بله در صورتی که مسئولان از غارت، دزدی و اختلاس دست بردارند.
و غارتگران سریعا با مجازت برسند قطعا مردم به سمت حجاب و دینداری ترغیب می شوند
چون در آن صورت مردم
آمران به معرف و ناهیان از منکر را یک سری دزد و غارتگر بیت المال و اختلاس گر نمی دانند
بلکه یک سری افراد خیر می دانند که برای آینده آنها نگران هستند و سعادت اخروی برای مردم می خواهند
و تشویق و ترغیب مردم به حجاب از طرف آنها برای سرپوش گذاشتن بر اختلاس و غارتشان نیست
چرا که مسئول خداترس با ایمان و پاکدست اصلا غارتگری نمی کند

بی حجابی اکنون جامعه به خاطر بی دینی، غاتگری و اختلاسگری مسئولان است که دین و اعتقادات مردم را ضعیف کرده اند
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۲۷ ۲۲ تير ۱۴۰۱
این بدحجابهایی که کف خیابون ول شدند . با هفت قلم آرایش از شکم سیری نمی دونند چیکار می کنند.
وگرنه آدم محترم و فهمیده شئونات رو رعایت میکنه
Lithuania
ناشناس
۱۵:۴۴ ۲۱ تير ۱۴۰۱
گیر دادین به حجاب مردم نه؟
باز یه دولت حزب اللهی اومد، گیر دادن و گشت بگیر و ببند شروع شد.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۲۷ ۲۲ تير ۱۴۰۱
جو نده. چندین سال یک عده به وظیفه و تکلیف قانونی خودشون عمل نکرده اند حالا یکی هم پیدا شده به تکلیف قانونی اش عمل کند، تو بیا وسط حرف بی خودی بزن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۲۱ ۲۲ تير ۱۴۰۱
عدم رعایت حجاب تضیع حقوق مؤمنان است که یک سری افراد بی توجهی خود ایمان مردم را بی خطر می اندازند
جامعه باید از بی حجاب شدن حفاظت شود چون حضرت یوسف نبی با آن همه ایمان فرمودند اگر لطف خدا نبود هر آینه شیطان مرا منحرف می کرد
بله بی حجابی حتی ایمانی به قوت یوسف نبی را هم می تواند تهدید کند

پس باید جلو بی حجابی را گرفت

و دزدان و غارتگران بیت المال را نیز باید اعدام کرد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۳۶ ۲۱ تير ۱۴۰۱
نخیرم اصلا به فقر ربطی نداره اونا که پولدار هستن بیحجابی را یجور مد وافتخار میدونن وگرنه ادمهای فقیر ادمای با ابرو هستن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۳۳ ۲۱ تير ۱۴۰۱
بسمه تعالی
ای کاش می شد به جای اصلاح قیمت‌ها
و حمایت از تولید کنندگان ،قیمتها به
گذشته بر می گشت و اینقدر به تورم و افزایش گسترده قیمتها دامن نمی زد و میان اقشار مختلف جامعه و قشر
سرمایه دار فاصله طبقاتی ایجاد نمی کرد
زیرا با این کار نه تنها مشکلات اقتصادی
حل نشده بلکه افراد محروم جامعه افزایش یافته است و باعث نا رضایتی افراد جامعه شده است
با عرض پوزش اگر فکر کنیم افراد ضعیف جامعه همان تعدادی است که تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (قدس سره) و بهزیستی است اشتباه
معض است ،زیرا یکی از علتهای افزایش
آمار طلاق ، طلاق سوری است که
متأ سفانه افرادی هم که متاهل هستند
به خاطر عدم تمکن و استطاعت و توان
مالی متوسل به دروغ شده اند که تحت
پوشش حمایتی کمیته و یا بهزیستی قرار
بگیرند و زندگیشان به چرخه ، و نمی شه
آنها را هم سر زنش کرد و این مشکل مربوط به همین حالا نیست بلکه سالهاست پدیده محرومیت و افزایش قیمت‌ها باعث دروغ و نا سازگاری ،وعدم امنیت و نارضایتی و فقر و نداری و کلاهبرداری و افزایش بزه کاری و سرقت
در جامعه گردیده است .
اما خانواده هایی هم هستند که سر پرست ندارند و هیچ منبع در آمدی هم ندارند و در فقر و تنگدستی به سر می برند،و جز افراد محروم جامعه هستند و آبرو داری می کنند و از طرف هیچ نهادی هم حمایت نمی شوند
پس بنابر این اصلاح قیمت‌ها نه تنها مشکلات جامعه را حل نکرده بلکه
باعث گرفتاریهای گسترده و مشکلات عدیده و افزایش روز افزون تورم و ایجاد
نارضایتی در اقشار مختلف جامعه بر علیه
مسیولین و ناسازگاری و پر خاش گری بر
علیه یک دیگر گردیده و وحدت جامعه را
به مخاطره انداخته است .
ای کاش مسئو لین رده بالا با پوشیدن لباس مبدل و به صورت ناشناس و به بهانه خرید در میان مردم به خصوص بازار می رفتند و از مشکلات ......
یا حق





افزون
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۳۸ ۲۱ تير ۱۴۰۱
بله وبلا چرا الکی حرف میزنی
Iran (Islamic Republic of)
نا شناس
۰۰:۵۵ ۲۱ تير ۱۴۰۱
بله فقر و نداری روی اکثر افراد جامعه
تأثیر بسیاری می گذارد و همه که تحمل
فقر ندارند
فکر نکنید که هر کس لباس آبرو داری
پوشیده حتما تمکن مالی خوبی دارد
من خودم خارج از خانه یک دفعه به چشم خودم چیزی دیدم و از زبان پیر مردی در مورد فقر چیزهایی شنیدم که واقعا خودم دلم به حالش سوخت و هنوز که هنوزه آن جملات از ذهن من بیرون نمی رود و خیلی ناراحتم که آن موقع نتوانستم کمکش کنم.
چون موضوع بگونه ای بود که نه می شد
پیگیری کنم و ای کاش هیچ چیز ندیده
بودم و نشنیده بودم و قابل بازگو کردن در فضای مجازی نیست
خیلی فقر و نداری در جامعه بیداد میکند
اما کو گوش شنوا
افراد محروم در جامعه زیاد هستند اما هیچ کس از آنان خبر ندارد.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۲۱ ۲۱ تير ۱۴۰۱
فقط خدا و بس ، دنیا نماند به هیچ کس
بله در سالهای اخیر در اثر گرانی چادر
اکثر خانواده ها قادر به خرید چادر
نبودند و از روز ناچاری چادر را کنار
گذاشتند
مثلآ من خودم خانمهایی سراغ دارم که
از خرید چادر آنها پنج سال می گذرد ،
بطوریکه چادر آنها رنگش رفته چون
چادر خ
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۳۹ ۲۲ تير ۱۴۰۱
بله فقر مالی هم بی تاثیر نیست

اصلا فقر ایمان را از بین می بره

همه که اولیا الله نیست اکثر مردم افرادی عادی هستند که فقر ایمان آنها را می لرزاند

اگر برای شما صدا و سیما واقعا رعایت حجاب براتون مهمه اول به دنبال خشکاندن فقر باشید

و از رئیس جمهور و مجلس نترسید و ضعف های آنها را به قاطع ترین کلا بهشون بگید و و از آنها رفع فقر فوری را طلب کنید
و همزمان حجاب را تشويق و ترغیب کنید