حجتالاسلام والمسلمین ادیب یزدی، کارشناس مذهبی، در رابطه با چگونگی امامت امام علی النقی(ع) گفت:۱۵ ذی الحجه سال ۲۱۲ هجری قمری، مصادف با سالروز ولادت امام الائمه، حضرت علی بن محمد الهادی، دهمین خورشید فروزان سپهر امامت و ولایت الهی است و آقا امام هادی (ع) نیز در سال ۲۵۴ هجری قمری به شهادت رسیدند. یعنی عمر شریف ایشان حدود ۴۲سال طول کشید. اما چون پدر ارجمندشان، حضرت امام جواد (ع) در سال ۲۲۰ هجری قمری به شهادت رسیدند امام هادی (ع) در سن ۸سالگی به امامت نائل شدند و به همین دلیل، امامت حضرت، ۳۴ سال به طول انجامید. از اینرو، دوران امامت امام هادی (ع) از بسیاری از ائمه اطهار (ع) بیشتر و علت آن هم شهادت پدر بزرگوارشان در سنین جوانی بود و بدنبال آن، امام دهم (ع) در کودکی به امامت رسیدند.
به گفته این کارشناس مذهبی، فضائل وجودی امام هادی (ع) بی حد و حصر و ایشان، امامی بسیار عظیم الشأن و وارث مولای متقیان، حضرت علی (ع) و اهل بیت علیه السلام بودند که از جمله فضائل حضرت میتوان به علم، تقوا، زهد، بردباری، مردمداری و... ایشان اشاره کرد که همه این ها نشان می دهد حضرت در زمان خود، شخصیت بی نظیری داشتند؛ به طوری که هر کس فقط یک بار به محضر مبارک امام علی النقی(ع) مشرّف میشد و به کلام و منطق ایشان توجه میکرد شیفته امام هادی (ع) و طریقت حقّی الهیهی حضرت میشد. زیرا ایشان منطق قوی و صبر بسیار زیادی داشتند و همچنین، از صلابت خاصی برخوردار بودند و همه این فضائل حاکی از این است که ا مام علی نقی (ع)، از شخصیت بسیار با ابهت و با عظمتی برخوردار بودند.
ادیب یزدی می گوید: درمورد شیوه مردمداری امام دهم (ع) باید بگویم که ارتباط ایشان با مجامع علمی و شیعی، بسیار زبانزد بوده است و همین موضوع میتواند سرمشق بسیار خوبی برای عموم اندیشمندان و محققان و نوابغ قرار بگیرد و بدنبال آن، باید به توفیقات بسیار عجیب و بی سابقه امام هادی (ع) اشاره کنم که یکی از آن ها ایجاد شبکه نواب بود که نواب، جمع نائب است و در حقیقت، ایشان با این کار، بدنبال حفظ نهضت پدرشان بودند تا آن را ادامه دهند. از اینرو، حضرت توانستند شبکه نیابت در سراسر عالم اسلام را به وجود آورند؛ به طوری که گاهی تعداد نواب ایشان به ۶۰ نائب از سمرقند، بخارا، خوارزم، نیشابور، ری تا اسکندریه، کوفه، بصره، مدینه و مکه و... میرسید.
به گفته این کارشناس مذهبی، هرجایی که محل قبله و مملکت عظیم اسلامی و موحدین محسوب میشد امام هادی (ع) در آن جا نائبی داشتند که آنها فرامین حضرت را به شیعیان منتقل کرده و اهدافشان را با کمال اقتدار پیگیری میکردند و نکته حائز اهمیت این که، شبکه نیابت هیچ گاه لو نرفت و تا آخرین دقیقه حیات طیبه امام دهم علیهم السلام با اقتدار وجود داشت و پس از شهادت ایشان هم در محضر و خدمت امام حسن عسکری (ع) بود و درواقع، این ارتباطات و شبکه به صورت معجزه گونهای اداره میشد تا جایی که وقتی امام، فرمانی میدادند، در مدت زمان کوتاهی در سراسر جهان اسلام مشخص و منتقل میشد و مورد بررسی و سماع شیعیان قرار میگرفت. این در حالی است که هم امام (ع) و هم نواب، تحت شدیدترین محافظتها و نگهبانیها بودند و به همین دلیل است که به امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، عسکریین میگفتند. زیرا مأموران امنیتی تشکیلات خبیث بنی عباس، این دو امام بزرگوار را در زمان حیات و امامتشان، در منطقه حفاظت شده نظامی به شدت زیرنظر داشتند و اجازه نمیدادند که شیعیان و حتی خانواده هایشان با هر دو حضرت (ع) ارتباط داشته باشند. هرچند که هیچ یک از توطئه هایشان نتوانستند جلوی ارشاد و حضور امام هادی (ع) در میادین هدایت را بگیرند.
يَا أَبَا الْحَسَنِ، يَا عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّدٍ، أَيُّهَا الْهادِى النَّقِىُّ، يَا ابْنَ رَسُولِ اللّٰهِ، يَا حُجَّةَ اللّٰهِ عَلىٰ خَلْقِهِ، يَا سَيِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَى اللّٰهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يَا وَجِيهاً عِنْدَ اللّٰهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّٰهِ؛
ای ابا الحسن، ای علی بن محمّد، ای هادی نقی، ای فرزند فرستاده خدا، ای حجّت خدا بر بندگان، ای آقا و مولای ما، به تو روی آوردیم و تو را واسطه قرار دادیم و بهسوی خدا به تو متوسل شدیم و تو را پیش روی حاجاتمان نهادیم، ای آبرومند نزد خدا، برای ما نزد خدا شفاعت کن؛