دکتر محمد تقی پور رئیس دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی بابل به مناسبت روز ملی فیزیوتراپی، گفت: آرتروز یکی از علت‌های اصلی ناتوانی در کل جهان محسوب می‌شود و ۵۲۰ میلیون نفر مبتلا به استئوآرتروز در کل دنیا زندگی می‌کنند که ۶۰ درصدآن‌ها مبتلا به آرتروز مفصل زانو هستند.

او افزود: متاسفانه تعداد بیماران مبتلا به آرتروز هر روز رو به افزایش است به طوری که طی دو دهه اخیر ۴۸ درصد بر تعداد افراد مبتلا به این بیماری افزوده شده است.

تقی پور با توجه به اینکه آرتروز شایع‌ترین بیماری مفصلی می‌باشد، گفت: این بیماری می‌تواند هر مفصلی را که حرکت دارد را درگیر کند. از میان مفاصل بدن آرتروز زانو، ران و دست‌ها از همه شایع‌تر است.

او افزود: آرتروز بیماری است که می‌تواند با یک آسیب کوچک یا بزرگ به مفصل شروع شودکه در ابتدا بدن می‌تواند تغییرات کوچک درون مفصل را ترمیم کند اما با پیشرفت بیماری، سیستم ترمیم بدن نمی‌تواند با تخریب مفصلی مقابله کند و بافت مفصلی از بین می‌رود.

دکترای تخصصی فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت: تغییرات مفصلی همراه با آرتروز شامل از بین رفتن غضروف مفصل، تغییر شکل استخوان و التهاب است که با علائم و نشانه‌هایی از جمله درد، مشکلات عملکردی، ضعف عضلانی، خشکی صبحگاهی مفصل کمتر از ۳۰ دقیقه، کاهش کیفیت زندگی همراه است.

عوامل ایجاد آرتروز

او با توجه به اینکه علت اصلی این بیماری ناشناخته است، افزود: عواملی همچون افزایش وزن و چاقی، سابقه آسیب‌های قبلی مفصل در هر سنی، استفاده بیش از حد از مفصل، بی تحرکی مفصل، عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی، افزایش سن، تغذیه نامناسب و عامل جنسیت می‌توانند احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل با ذکر این نکته که جهت پیشگیری باید عوامل خطر را به حداقل رساند، گفت: کاهش وزن می‌تواند خطر پیشرفت آرتروز را کند کرده و نشانه‌های بیماری را در افراد مبتلا بهبود بخشد.

او با ذکر این نکته که با افزایش هر کیلوگرم وزن بدن میزان فشار وارده بر مفصل ران ۳ کیلوگرم افزایش خواهد یافت، افزود: بر اساس آمار‌های موجود نشان داده شده که کاهش ۵ درصدی وزن شانس ابتلا به آرتروز زانو را بعد از ۶ سال به میزان ۹۰ درصد کاهش می‌دهد و همچنین یک برنامه فعالیت فیزیکی و تمرینی منظم بر اساس استاندار‌های تمرینی زیر نظر یک فیزیوتراپیست می‌تواند خطر ابتلا به آسیب‌های زانو را تا ۵۰ درصد کاهش دهد.

دکتر تقی پور با اشاره به اینکه یکی از نکات مهم در فعالیت‌های روزمره این است که از تمام دامنه حرکتی مفاصل استفاده شود، گفت: از فعالیت‌ها و اتخاذ وضعیت‌هایی که فشار زیادی به مفاصل و ساختار‌های اطراف آن وارد می‌نمایند برای طولانی مدت خودداری کنید. از اینرو یک برنامه تمرینی منظم تقویتی و کششی عضلات با الگو‌های حرکتی طبیعی خطر آرتروز و شکستگی ران و خطر سقوط در افراد مسن را کاهش داده و می‌تواند ضرورت جراحی را کم یا به تاخیر بیاندازد.

او افزود: از دیگر مواردی که باید جهت پیشگیری از ابتلا به آرتروز بدان توجه نمود تغذیه مناسب است که مصرف مواد غذایی دارای ویتامین دی، کلسیم، منیزیم و همچنین نوشیدن آب کافی و پرهیز از غذا‌های آماده می‌تواند موثر باشد.

دکتر تقی پور با اشاره به اینکه فیزیوتراپی چگونه می‌تواند به آرتروز کمک کند، گفت: ورزش و تمرین بر اساس شواهد علمی پژوهشی موجود خط اول درمان فیزیوتراپی آرتروز است که فیزیوتراپیست با تجویز ورزش و وسیله کمکی مناسب به کاهش درد و مدیریت آرتروز کمک می‌کند و فیزیوتراپیست می‌تواند به بهبود حرکت مفصل، راه رفتن بهتر و تقویت عضلات یاری رسان بیماران باشند.
رئیس دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی بابل افزود: توجه داشته باشید که برنامه ورزشی برای هر بیمار منحصر به فرد تجویز می‌شود تا مطمئن باشیم که تمرینات مناسب شرایط بیمار و بی خطر باشد.

او با اشاره به اینکه ورزش مانند دارو عمل می‌کند، گفت: با تقویت عضلات حمایت از مفصل اتفاق می‌افتد و بهبود بالانس، کاهش خطر سقوط، افزایش سطح انرژی، کاهش وزن، بهبود روحیه، افزایش ظرفیت قلبی عروقی و بهبود خواب از دیگر اثرات مثبت تمرین ورزشی است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت: یکی از فعالیت‌های ورزشی دویدن می‌باشد که بسیاری از مردم تصور می‌کنند دویدن منجر به آسیب غضروف مفاصل شده و از این رو سولاتی از جمله اینکه آیا دویدن منجر به آسیب مفاصل ران و زانو شده و آن‌ها را مستعد ابتلا به آرتروز دارند.

او افزود: بر اساس شواهد علمی و پژوهشی موجود، دویدن عموماً برای غضروف مفصل ورزش ایمنی است و حتی برخی مطالعات نشان داده که خطر آرتروز زانو و ران در افرادی که بطور منظم برنامه دویدن دارند نسبت به بقیه کمتر است. البته برنامه ورزشی دویدن باید تحت نظارت و راهنمایی متخصصین مربوطه انجام پذیرد.