جهان امروز دنیای فناوری و ارتباطات است. دنیایی که زندگی انسان‌ها در آن با فناوری‌های هوشمند و در حال پیشرفت گره خورده است.

بی‌شک اینترنت قوی‌ترین تأثیر را بر جهان کنونی انسان‌ها داشته است. این فناوری ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها را در جای‌جای جهان تغییر داده است. این تکنولوژی سریع و دسترس‌پذیر سبب شده تا مردم در هر جا و هر زمانی که باشند؛ به اطلاعات مختلف دست پیدا کنند، با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و نیاز‌های خود را برطرف کنند.

بیشتربخوانید

• با دخالت اطرافیان در تربیت فرزندمان چه کنیم؟

کودکان در معرض آسیب‌های اینترنت قرار دارند
اما این فناوری در عین حال که مزایایی را با خود به همراه داشته، تأثیراتی منفی را نیز سبب شده است. به‌عنوان‌مثال دسترسی به انواع اطلاعات و محتوا‌ها برای همه افراد در تمامی سنین امری است که نگرانی‌هایی را با خود به همراه داشته است. با اینکه محتوا‌های موجود در این فضا برچسب محدودیت سنی دارند؛ اما این برچسب‌ها محدودیتی در دسترسی ایجاد نمی‌کنند. از جمله تهدیداتی که در فضای آنلاین متوجه کودکان است می‌توان به قلدری سایبری، تعرض به حریم خصوصی، سرقت هویت، دریافت پیام‌ها و تصاویر توهین‌آمیز، پورنوگرافی کودکان و ... اشاره کرد.

به طور کلی حقوق دسترسی به محتوا و آزادی در فضای مجازی امری جدید بوده و در فضایی خاکستری قرار گرفته است. قوانین کاملاً روشن و مورد تفاهمی در رابطه با این موضوعات در سراسر جهان وجود ندارد. اما آنچه مشخص است و توافق بر سر آن وجود دارد بحث حقوق کودکان و محافظت از آن‌ها در فضای وب است. این مسائل و نگرانی‌ها سبب شده تا تدابیر و سیاست‌گذاری‌هایی دراین‌رابطه در کشور‌های مختلف صورت گیرد. از آنجایی که خواستگاه اینترنت کشور‌های غربی بوده و آن‌ها زودتر با این مسائل روبه‌رو شده‌اند؛ آشنایی با سیاست‌گذاری‌های این کشور‌ها برای حفاظت از کودکان در فضای وب می‌تواند مفید باشد. در ادامه به بررسی برخی از این سیاست‌گذاری‌ها، قوانین و اقدامات در بعضی کشور‌های غربی می‌پردازیم.

شورای اینترنت ایمن برای کودکان در انگلستان
شورای انگلیسی اینترنت ایمن برای کودکان (UKCCIS) گروهی متشکل از بیش از ۲۰۰ سازمان از سراسر بخش‌های دولتی، صنعتی، حقوقی، دانشگاهی و خیریه است که برای کمک به ایمن نگه‌داشتن کودکان در فضای آنلاین مشارکت می‌کنند. این شورا اقدامات مختلفی را در جهت مراقبت از کودکان در فضای وب انجام داده است. یکی از اقدامات این شورا ایجاد یک راهنما برای والدین و سایر مراقبان کودکان است. این راهنما شامل نکات عملی در مورد استفاده از ویژگی‌های ایمنی و حریم خصوصی در برنامه‌ها و پلتفرم‌ها و همچنین راهنمای مکالمه برای کمک به خانواده‌ها برای شروع صحبت درباره ایمنی آنلاین است.

همچنین دستورالعمل‌هایی را به مدارس ارائه داده‌اند. در این دستورالعمل‌ها نحوه مراقبت از کودکان در فضای وب در عین استفاده از این فضا برای آموزش را ارائه داده‌اند. آن‌ها مشتریان پهنای باند خانگی را ملزم ساخته‌اند تا فیلتر‌های کنترل والدین را فعال کرده و پشتیبانی‌های لازم را دراین‌رابطه ارائه کنند.

همچنین آن‌ها ویدئوها، اسناد و دستورالعمل‌هایی را برای تولیدکنندگان محتوا و شرکت‌های رسانه‌ای تنظیم کرده‌اند. در این دستورالعمل‌ها توصیه‌هایی جهت مناسب کردن محتوا برای کودکان زیر ۱۸ سال آورده شده است. به طور کلی اقدامات این شورا شامل ابعاد آموزش به خانواده، آموزش به مدارس، آموزش به تولیدکنندگان محتوا، ایجاد محدودیت‌های دسترسی برای کودکان و آموزش به خود کودکان می‌شود.

استراتژی اینترنت بهتر برای کودکان اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا هدف خود از تدوین استراتژی اینترنت بهتر برای کودکان (BIK +) را اطمینان از حفاظت از کودکان، توانمند‌سازی و احترام به آن‌ها اعلام کرده است. این استراتژی حول ۳ محور اصلی تدوین شده که شامل موارد تجربه دیجیتال امن برای مراقبت از کودکان، توانمندسازی دیجیتال و مشارکت دیجیتال فعال کودکان می‌شود.

اتحادیه اروپا بر روی طراحی محتوا مناسب سن کودکان، تضمین سن قانونی برای تأیید عضویت در فضای وب، ارزیابی سریع محتوای غیرقانونی و مضر، ایجاد شماره تماس فوری برای کمک به قربانیان کار می‌کند. این‌ها راه‌حل‌هایی برای حفاظت از کودکان در فضای آنلاین است که همکاری و پشتیبانی بخش صنعت، فناوری و کشور‌های عضو تضمینی برای اجرای موفقیت‌آمیز این راه‌حل‌ها قلمداد شده است.

ایده جالبی که اتحادیه اروپا اجرا کرده؛ تهیه یک نسخه مخصوص کودکان از این استراتژی است. آن‌ها در این سند کودکان را به طور مستقیم مورد خطاب قرار داده و ابزار و آگاهی لازم جهت دسترسی ایمن به اینترنت و لذت بردن از فضای آنلاین را به آن‌ها ارائه کرده‌اند. همچنین خطرات و نگرانی‌های مربوط به این فضا را به آن‌ها معرفی کرده‌اند. زبان و سبک بصری این نسخه متناسب با کودکان و نوجوانان طراحی شده تا حداکثر تأثیرگذاری را داشته باشد. این نسخه با کمک و همکاری نوجوانان از سراسر اروپا تهیه و تنظیم شده است. نسخه کودک این استراتژی فعلاً به زبان انگلیسی منتشر شده و در آینده به تمام زبان‌های کشور‌های اتحادیه اروپا ترجمه و منتشر خواهد شد.

دستورالعمل تولید محتوای آنلاین امن برای کودکان در سوئد
کشور سوئد در سال ۲۰۲۰ دستورالعمل‌هایی را برای سازندگان محتوای آنلاین منتشر کرد. هدف این دستورالعمل‌ها ایجاد امنیت بیشتر برای کودکان زیر ۱۸ سال در محیط آنلاین بوده است. اداره حفاظت از داده‌ها، اداره دادرسی کودکان و شورای رسانه سوئد به طور مشترک این راهنما را تدوین و منتشر کرده‌اند.

این دستورالعمل در وهله اول به تولیدکنندگان محتوا و شرکت‌های ارائه خدمات دیجیتال رسانه‌ها و تولیدکنندگان بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازد. این راهنما فرض می‌گیرد که کودکان نسبت به بزرگسالان آسیب‌پذیرتر هستند؛ چراکه توانایی انتقاد کمتری دارند. این راهنما درباره نحوه محافظت از کودکان در برابر محتوای مضر نیز مشاوره می‌دهد. همچنین نمونه‌هایی از آنچه به‌عنوان محتوای مضر شناخته می‌شود؛ ارائه می‌کند. مثلاً مصادیق محتوا‌های تهدیدآمیز و قلدری آنلاین را ذکر می‌کند. به‌علاوه در این دستورالعمل به حقوق کودکان، نحوه احقاق این حقوق و مصادیق نقض آن پرداخته شده است.

ارائه سریع‌ترین راهکار برای محافظت از کودکان در فضای مجازی
به طور کلی سیاست‌های اجرایی در کشور‌های اروپایی و غربی متمرکز بر چند محور اصلی بوده است. اولین محور که تأکید اصلی بر روی آن بوده؛ آموزش به کودکان، والدین و معلمان و توانمندسازی آن‌ها برای استفاده ایمن از فضای آنلاین بوده است. به‌علاوه این سیاست‌ها الزاماتی را برای تولیدکنندگان محتوا و تأمین کنندگان خدمات دیجیتال تعریف کرده‌اند تا در حد امکان فضایی امن برای کودکان فراهم شود. به‌عنوان‌مثال ارائه دهندگان خدمات اینترنتی را ملزم کرده‌اند تا تنظیمات فیلتر‌های والدین را راه‌اندازی و اجرا کنند. همچنین خدماتی را جهت پشتیبانی از کودکان، والدین و معلمان و مشاوره به آن‌ها راه‌اندازی کرده‌اند تا مشکلات و پرسش‌های پیش‌آمده در سریع‌ترین زمان حل و پاسخ داده شوند.

منبع: آنا