در سال های اخیر اجرای طرح های معادن و صنایع در استان فارس خسارت های قابل توجهی را به طبیعت استان وارد کرده است.
واگذاری بخشی از معادن فارس در گذشته بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی موجب ایجاد خسارت هایی در این حوزه شده است.
برخی از این معادن و صنایع در مراتع عشایر است که علاوه بر نابودی مراتع، موجب ایجاد گرد و خاک در منطقه می شود و امکان زندگی را برای عشایر سخت می کند.
از جمله این معادن و صنایع میتوان به کارخانه ذوب آهن کوار، کارخانه کربنات سدیم فیروز آباد، معدن سرمه فراشبند، کارخانه فولاد سردی که در جهرم پیش بینی شده که اجرا شود و معدن سنگ رستگار در منطقه عشایری خم نمدان شهرستان اقلید و معادن شن و ماسه که در حوزه مراتع عشایر قرار گرفته و بدون نظر داشتن مسائل اجتماعی و شناخت از محیط عواقب آن مردم عشایر و طبیعت را در بر می گیرد.
با فعالیت این معادن و صنایع در عمل کاربری مرتع به کاربری صنعتی تبدیل شده و مخدوش شدن طبیعت مانند ساخت جاده ، ایجاد گرد و غبار، آلودگی صوتی، اکتشاف و عبور و مرور ماشینآلات سنگین باعث از بین رفتن طبیعت می شود و آثار مخرب زیست محیطی بسیار بالایی را بدنبال دارد.
فعال شدن صنایع و معادن در مراتع عشایر و نادیده گرفتن چرای رسمی و حضور دامداران باعث آسیب رساندن به وضعیت دامداری و اشتغال آن ها در منطقه است.
گیاهان غالبی در مناطق مرتعی عشایر وجود دارد که با تجهیز کارگاه معادن و ساخت جاده دسترسی از بین رفته اند و تداوم کار معدن موجب از بین رفتن ده ها هکتار از پوشش گیاهی در منطقه می شود و در این شرایط عشایر منطقه تحت فشار بوده و به دلیل آشنا نبودن با قوانین برخی افراد سودجو بدنبال خارج کردن اراضی از دست عشایر هستند.
سعید صالحی رئیس اداره مطالعات اداره کل امور عشایر فارس در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: معیشت عشایر عرصه های مرتعی است که در منابع طبیعی قرار دارند در کنار این منابع کاربری هایی از سوی نهادهای مربوط برای معادن و صنایع واگذار می شود.
او گفت: اگر مراتع عشایر به فعالیت های معدنی و صنعتی اختصاص یابد سفره عشایر به نوعی در آن محدوده و مرتع کوچک تر می شود که ارائه راه حل منطقی و مدیریت بسيار ضروری است.
صالحی با اشاره به اینکه در این طرح ها نباید معیشت عشایر دچار آسیب جدی شود گفت: طرح هایی که در مناطق عشایری برای طرح های معدنی و صنعتی مکان یابی می شود عشایر عرفدار نیز به عنوان سهامداران آن مرتع، صنعت یا معدن لحاظ شوند.
رئیس مطالعات اداره کل امور عشایر فارس گفت:حقوق عرفی عشایر باید به صورت سهام معدنی و صنعتی واگذار شود نه به صورت ریالی زیرا در صورت ریالی شدن بعد از مدتی عشایر از مرتع بیرون رانده می شوند.
او گفت: در صورت سهامدار شدن عشایر در طرح های معدن و صنایع مزایای اقتصادی و معیشتی برای آنان دارد و مشکلات اجتماعی ناشی از تعارض منافع را نیز در موضوع صنعتی و طرح معدنی کاهش می دهد.
صالحی گفت: طرح های مرتع داری دارای سند قانونی است که برای افراد طبق ضوابط سازمان جنگل ها و مراتع یکسری فعالیت های اقتصادی و زیستی پیش بینی می شود.
رئیس مطالعات اداره کل امور عشایر فارس گفت: یکی از برنامه های شرکت های دانش بنیان و اداره کل امور عشایر و در قالب یک طرح پژوهشی از طریق دانشگاه آزاد است که اگر در مزرعه ای تولید انرژی امکان پذیر باشد ان مزرعه شناسایی شود.
او گفت: خروجی طرح های تولید انرژی این است که عشایر می توانند انرژی تولید کنند و علاوه بر مصرف و رفع نیاز خود و با توجه به نیازی که در کشور وجود دارد، به شبکه برق و یا به عبارتی به وزارت نیرو، برق بفروشند که باعث تنوع بخشی به درآمد و اشتغال عشایر می شود.