کتاب پس از پنجاه سال قیام امام حسن(ع) به نویسندگی سیدجعفر شهیدی، یکی از بهترین تحلیل‌ها درباره چرایی قیام حسین بن‌علی است. نویسنده این کتاب از مهم‌ترین اساتید تاریخ است و آثار او همیشه دریچه جدیدی به روی تاریخ گشوده است.

به گفته سید جعفر شهیدی، نویسنده این کتاب، بررسی چند واقعه در تاریخ ۵۰ ساله آغاز اسلام، سبب شد که این حادثه را نیز به‌گونه‌ای دیگر بررسی کنم تا علل حقیقی آن را چنانکه بوده است بیابم. نتیجه این بررسی‌ها این شد که دانستم بخش مهمی از حادثه‌های تاریخ اسلام به‌ خصوص از آغاز تا عصر اول عباسی نه چنان است که تاریخ‌نویسان گذشته به قلم آورده‌اند و نه آیندگان آن را به‌عنوان اصل مسلم پذیرفته‌اند.

مروری بر بخش‌هایی از کتاب:

دکتر شهیدی در این کتاب،به دنبال چرایی حادثه عاشورا بوده است؛ او گفته است: مقصود من از نوشتن این یادداشت‌ها مقتل‌نویسی، تبلیغ مذهبی و حتی نوشتن تاریخ نیست. من کوشیده‌ام تا خود بدانم آن‌چه رخ داد، چرا رخ داد؟

کتاب پس از پنجاه سال، نه روایت زندگی امام حسین علیه‌السلام، بلکه این کتاب درباره تحلیل و علت‌شناسی عاشورا است. شهیدی تلاش می‌کند تا به واسطه مرور بر آن‌چه در این پنجاه سال بر جامعه مسلمین گذشت، چرایی این حادثه را بازگو نماید. و فقط علت فاجعه در سال ۶۰ و ۶۱ هجری قمری را جست‌وجو نمی‌کند.

دکتر شهیدی این حادثه تاریخی را به مثابه یک معلول مورد بررسی قرار می‌دهد و تلاش می‌کند که علل و ریشه‌های آن رخداد را برجسته نماید. او برای یافتن علل این حادثه شگفت، از سال‌ها قبل و از تحولاتی که قدم به قدم موجب بروز این مسیر شده‌اند، استفاده کرده‌ است. از این رو می‌گوید: حادثه‌ها مانند حلقه‌های زنجیر یکی به دیگری بسته است و نمی‌توان آن‌ها را از هم جدا کرد و پدید آمدن هر حادثه، حادثه دیگری را به دنبال دارد.

کتاب پس از پنجاه سال، سی فصل دارد. سیزده فصل نخست آن برای ورود به جزئیات حوادث سال‌های ۶۰ و ۶۱ هجری قمری و بیان وقایع نهضت سیدالشهدا (ع)، حکم مقدمه‌ای را دارد که جان کلام و کلید تحلیل حادثه را در خود جای داده است.

سیزده فصل نخست، عهده‌دار بیان حقایق پشت پرده حادثه عاشورا است، یعنی روشن ساختن تحولاتی که یکی پس از دیگری بر جامعه ساخته و پرداخته رسول خدا وارد آمد و آن را آنگونه دگرگون ساخت که پس از پنجاه سال، یزید بر جایگاه پیامبر (ص) تکیه زد و بر قتل حسین (ع) فرزند همان پیامبر فرمان راند.

نویسنده این اثر سؤالاتی را طرح کرده است که ذهن هر انسان کنجکاوی را درگیر خود می‌کند که از جمله: چه شد اجتماع مسلمان آن روز در مقابل این حادثه تا آن حد خونسردی و بی‌اعتنایی نشان داد؟ حسین و یاران او چه جرمی مرتکب شده بودند که فقه مسلمانی کیفر آن را قتل می‌دانست؟ که پاسخ این سوالات در این کتاب آمده است.