بنابر آمار ۶۵ درصد منابع آبی در بخش کشاورزی مصرف می شود چرا که کمتر از ۳۰ درصد اراضی به سامانه های نوین آبیاری تجهیز شده اند. این درحالی است که اجرای سامانه آبیاری تحت فشار در کاهش تبخیر آب، حفظ منابع آبی، افزایش عملکرد و ارتقای بهره وری تاثیر بسزایی دارد‌.

طبق قانون برنامه ششم توسعه سالانه ۶۰۰ هزار هکتار اراضی آبی باید به سامانه های نوین آبیاری مجهز می شد که بدلیل کمبود اعتبار تنها ۲۵ درصد آن محقق شده است. هرچند معاون امور آب و خاک وزارت جهاد این رقم را قبول ندارد و معتقد است که ۵۰ تا ۶۰ درصد برنامه اجرا شده است.

محمود زاده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس می گوید: در برنامه ششم توسعه ۳ میلیون هکتار اراضی آبی باید به سامانه نوین آبیاری تجهیز می شدند که با احتساب سطح اراضی آبی گذشته باید ۵.۹ میلیون هکتار اراضی به آبیاری مدرن مجهز بودند که متاسفانه این امر به سبب کمبود اعتبار محقق نشد.

اجرای ۵۰ تا ۶۰ درصد اهداف سامانه نوین آبیاری در برنامه ششم

آقای فریبرز عباسی معاونت امور آب و خاک وزارت جهاد گفت: در برنامه ششم مجموع طرح آب و خاک ۴۰۰ هزار هکتار پیش بینی شد، این طور نبوده که در برنامه ۳ میلیون هکتار به سامانه های نوین آبیاری مجهز شوند.

به گفته او، براساس اعتباراتی که سامانه های نوین آبیاری در بودجه سنواتی مصوب کرد، سامانه های نوین آبیاری از پیشرفت مناسبی برخوردار است. به طوریکه طی این سال ها بیش از اعتبارات مصوب طرح اجرا شده است.

عباسی می گوید: علی رغم آنکه دولت اعتبارات اجرای سامانه های نوین را به طور کامل تامین نکرده است، اما بهره برداران و پیمانکاران با نظارت دولت آن را اجرا کردند که براساس اعتبارات پرداختی نه تنها عقب ماندگی نداریم، بلکه جلو هستیم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: بنابر آمار ۵۰ تا ۶۰ درصد برنامه ششم اجرا شده، مابقی بدلیل کمبود و عدم تخصیص اعتبار اجرا نشده است.

بنابر گفته معاونت آب و خاک، تاکنون در سطح ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار انواع سامانه های نوین آبیاری در اراضی آبی اجرا شده است، پتانسیل ۳ میلیون هکتار دیگر داریم که در صورت تامین اعتبار قابلیت اجرا وجود دارد.

براساس قانون ۸۵ درصد اعتبارات سامانه های نوین آبیاری بلاعوض و ۱۵ درصد سهم آورده کشاورز باید باشد، اما بدلیل تورم عملا بیش از این رقم سهم آورده کشاورزان است چرا که اکثر بهره برداران بدلیل اثر بخشی سامانه ها از مبلغ خودیاری استقبال کردند.

با توجه به تورم سالانه امکان پیش بینی اعتبار سامانه های نوین آبیاری وجود ندارد، چنانچه مطابق برنامه توسعه تامین اعتبار شود، در بازه زمانی چندساله امکان اجرای برنامه وجود دارد.

اجرای ۲۵ درصد اهداف سامانه نوین آبیاری در برنامه ششم/سامانه نوین آبیاری در ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار اجرا شد

آقای جلال محمود زاده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی گفت: از مجموع ۳ میلیون هکتار اراضی آبی که تحت سامانه های نوین آبیاری باید قرار می گرفت، کمبود تامین اعتبار موجب شد که ۲۵ درصد برنامه اجرایی شود.

به گفته او، بنابر قانون ۸۵ درصد اعتبار سامانه های نوین بلاعوض و ۱۵ درصد از طریق تسهیلات ارزان قیمت بانک های عامل باید در اختیار کشاورزان به منظور اجرای سامانه های نوین آبیاری تحت فشار قرار بگیرد. به عنوان مثال اگر هر هکتار ۳۰ میلیون تومان هزینه داشته باشد، ۸۵ درصداز طریق تسهیلات بلاعوض و ۱۵ درصد آورده کشاورز باید اجرا شود.

محمودزاده می گوید: علی رغم آنکه تعداد زیادی از کشاورزان اعلام آمادگی کردند که آبیاری سنتی به مدرن تبدیل شود، اما متاسفانه اعتبارات مورد نیاز سازمان برنامه و بودجه تخصیص نداده، به طوریکه با گذشت ۶ ماه از سال مبالغ یارانه در اختیار کشاورزان قرار نگرفته است.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی گفت: از مجموع ۸ میلیون و ۶۰۰ هکتار سطح اراضی آبی، تا قبل از برنامه ششم ۲.۵ میلیون هکتار اراضی تحت پوشش سامانه قرار گرفت، حدود ۵.۹ میلیون هکتار باقی ماند که با اجرای ۳ میلیون هکتار برنامه ششم باید ۵.۵ میلیون هکتار تحت سامانه های نوین قرار می گرفت که متاسفانه این امر محقق نشد. 

بنابر آمار با احتساب سالانه ۶۰۰ هزار هکتار سامانه های نوین آبیاری در برنامه ششم حدود ۵.۹ میلیون هکتار باید تحت سامانه نوین قرار می گرفت که متاسفانه این امر‌محقق نشد. تاکنون ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار آبیاری مدرن اجرا شده است.

توسعه سامانه های نوین آبیاری راهی برای کاهش مصرف سم و کود

آقای قاسم پیشه ور رئیس نظام صنفی کشاورزی گفت: با توجه به کشاورزی سنتی و خرده مالکی، اکثر کشاورزان با تکنولوژی صنعتی آشنا نیستند.

به گفته او، براساس قانون ۸۵ درصد یارانه سامانه نوین آبیاری بلاعوض است، اما سنددار کردن اراضی و پروانه چاه کشاورزی از جمله الزامات آن پرداخت تسهیلات است.

پیشه ور می گوید: ابلاغ الگوی کشت به استان ها، جلوگیری از خرد شدن و سنددار کردن اراضی در اجرای سامانه های نوین آبیاری تاثیر بسزایی دارد. همچنین انتظار می رود پرداخت تسهیلات به جای سود ۱۸ درصد، ۴ درصد باشد یا خدمات کشت با تخفیفات ویژه عرضه شود.

رئیس نظام صنفی کشاورزی گفت: توسعه سامانه های نوین آبیاری در مدیریت بهره وری آب، افزایش عملکرد، کاهش مصرف نهاده و جلوگیری از علف های هرز تاثیر بسزایی دارد.

طی سال های اخیر کشور با تنش های آبی زیادی روبرو بود که اجرای عملیات آبخیزداری و بهره گیری از شیوه های مدرن آبیاری در کاهش هدر رفت منابع آبی تاثیر بسزایی دارد. به همین خاطر کشاورزان انتظار دارند علاوه بر تخصیص بودجه ۸۵ درصد یارانه بلاعوض اجرای این سامانه، تسهیلات ارزان قیمت در اختیار آنها قرار بگیرد تا با تجهیز اراضی به این سامانه ها ضمن مدیریت بهره وری آب، عملکرد در واحد سطح را افزایش دهند.