تمام دارایی و امیدشان بره و بزغاله‌هایی است که در گله دارند و کسب سود، اما حالا مشکلات صنعت دامپروری ناچارشان کرده تا امیدهایشان را قربانی کنند.

گرانی و کمبود نهاده، مشکلات خرید و فروش دام و خشکسالی در دوره‌های مختلف، دغدغه دامداران بوده و ضربه مهلکی به وضعیت حال و آینده این صنعت وارد کرده است.

بار‌ها و بار‌ها مشکلات این حوزه به رشته تحریر درآمده و از مسئولان مربوطه مطالبه شده، اما همچنان این مسائل پابرجاست و داد دامداران را درآورده است.

در پی تماس‌های مکرر دامداران منطقه عشایری چاه پایاب شهرستان زیرکوه در مورد نبود خرید توافقی دام در این منطقه، پیگیر موضوع خرید دام در استان شدیم.

ما که خرید توافقی ندیدیم!

یکی از دامداران روستای چاه پایاب زیرکوه به ما می‌گوید: جهاد کشاورزی تاکنون دامی از ما نخریده است؛ حالا دام‌ها روی دستمان مانده و به خاطر گرانی نهاده از پس خوراک آنها برنمی آییم.

او که ۱۰۰ رأس دام پرواری را با هزینه‌های بالای خوراک دام بزرگ کرده است، بیان می‌کند: دام‌ها گرسنگی می‌کشند و ما هم از آنها خجلیم، زیرا توان خرید خوراکشان را نداریم و هر دفعه مجبوریم گوسفندی بفروشیم تا بتوانیم حداقل چند کیسه کاه بخریم.

دامدار ساکن روستای شوشود بیرجند نیز می‌گوید: پارسال ۱۸۰ گوسفند پرواری داشتم، اما برای تأمین آذوقه، آنها را یکی یکی فروختم و حالا ۱۶ گوسفند دارم که برای فروش، آنها را به میدان عرضه دام بیرجند آورده ام که زنده آنها را به قیمت کیلویی ۴۵ هزار تومان از من می‌خرند در حالی که هزینه تمام شده پروار کردن آنها برایم ۲ برابر این قیمت تمام شده است.

دام مولد ما را نمی‌خرند

گویا دولت در طرح خرید دام پرواری، تنها بره نر و گوساله نر را از دامداران می‌خرد و سایر دام‌ها را دامداران مجبورند به قیمت پایین به دلالان بفروشند.

آقای حسینی از دامداران بیرجندی می‌گوید: شرکت پشتیبانی امور دام، داممان را می‌خرد، اما فقط دام نر، امسال برای تغذیه دام‌ها جو را کیلویی ۱۲ هزار تومان خریده ام برای همین می‌خواهم دام‌های مولد را هم بفروشم، اما کو خریدار؟ چرا شرکت پشتیبانی امور دام، دام مولد را نمی‌خرد؟

او با گلایه از نحوه خرید دام می‌گوید: سال‌های قبل، دولت دام را به صورت زنده یا لاشه گرم از می خرید، اما امسال می‌گویند دام نر را پس از کشتار به پنج قطعه منجمد شده تقسیم کنید.

این دامدار که از شیوه جدید خرید دام ناراضی است ادامه می‌دهد: کار ما پرورش دام است نه کشتار دام و بسته بندی کردن گوشت و تحویل دادن به انبار شرکت پشتیبانی امور دام!

قیمت خرید توافقی دام، کمتر از قیمت تمام شده

شرکت پشتیبانی خرید دام اقدام به خرید توافقی دام با قیمت مصوب کرده در حالیکه دامداران می‌گویند این قیمت به صرفه نیست.

قیمت تمام شده (دام زنده) بره نر ۱۴۰ هزار تومان و گوساله نر نیز ۱۲۳ هزار تومان برای دامدار تمام می‌شود در حالی که شرکت پشتیبانی امور دام در خرید توافقی تنها ۵ تکه بسته بندی و منجمد شده را هر کیلوگرم ۲۱۰ تا ۲۱۵ هزار تومان از دامدار می‌خرد.

مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی به خبرنگار ما می‌گوید: امسال به دلیل اعلام نشدن قیمت از سوی شورای سیاست گذاری محصولات کشاورزی، خرید تضمینی از دامداران صورت نگرفته و تنها پشتیبانی امور دام اقدام به خرید دام کشتار شده (گوساله نر و بره نر) کرده است.

غریبی افزود: قیمت‌هایی که برای خرید دام اعلام شده با قیمت تمام شده برای دامدارنفاصله دارد و متأسفانه این موضوع باعث ضرر و زیان دامداران شده است.

او ادامه می‌دهد: در طرح جدید خرید دام، تمام هزینه‌های حمل، کشتار، بسته بندی و انجماد با دامدار است و این کار با احتساب هزینه ۵ تکه بسته بندی برای او کیلویی ۲۸۰ تا ۲۹۰ هزار تومان تمام می‌شود؛ لذا در حال رایزنی هستیم تا قیمت منطقی تری برای خرید دام زنده در نظر گرفته شود.

غریبی در مورد خرید دام مولد اصلی (میش و بز) نیز گفت: خرید این دام‌ها شروع شده و کشتار آنها در حال انجام است.

مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی می‌گوید: بعد از اینکه بحث عادلانه سازی یارانه‌ها مطرح شد قیمت برخی اقلام علوفه‌ای مانند جو و ذرت و در سامانه بازارگاه تقریباً ۶۰۰ درصد افزایش یافته و قیمت تولیدات دامی مانند شیر ۸۰ درصد و در دام زنده نیز ۳۰ درصد افزایش داشته و این موضوع سبب شده است تا تراز واحد‌های دامپروری به شدت منفی شود.

ترافیک دام پشت در کشتارگاه

با گران شدن نهاده‌های دامی و بالا رفتن هزینه‌های تولید، بسیاری از واحد‌های دامپروری دچار زیان مالی شده اند و مجبورند دام مولدشان را نیز کشتار کنند.

مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی می‌گوید: تعداد دامی که در روز کشتار می‌شود (۱۲ گوساله نر و ۱۰۰ بره) آمار چشمگیری نیست که بتواند باری از روی دوش دامدار بردارد یا باعث تنظیم بازار شود.

غریبی عنوان می‌کند:دام زیادی پشت خط کشتار است و دامدارن نیز در این زمینه متقاضی هستند، زیرا به دلیل گرانی نهاده دیگر توان نگهداری دام هایشان را ندارند لذا انتظار داریم در زمینه خرید دام اقدامات بهتری انجام شود.

او با اشاره به نحوه خرید شرکت پشتیبانی امور دام افزود: تاکنون شرکت پشتیبانی امور دام تنها دام زنده یا نهایتاً لاشه گرم خرید می‌کرد، اما امسال طبق دستور العمل ابلاغی، خرید ۵ تکه بسته بندی شده را در آن از دامدار انجام می‌دهند.

غریبی بیان کرد: این در حالی است که کار دامدار با پرورش دام تمام است، به نظر من دولت کار خودش را راحت کرده و بحث کشتار و بسته بندی را هم روی دوش دامدار و تشکل‌های دامپروری گذاشته است.

مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی به کمبود کشتارگاه و سردخانه نیز اشاره و بیان می‌کند: ما در استان برای بحث کشتار و بسته بندی مشکلات زیرساختی داریم و تنها دو مجموعه در این زمینه فعال هستند.

مسئولان: خرید دام داریم

در حالی که برخی از دامداران از پای کار نیامدن دولت برای خرید دام می‌گویند روشن مدیر شرکت پشتیبانی امور دام خراسان جنوبی در این زمینه می‌گوید: اتحادیه دامداران آریان با در اولویت قرار دادن خرید از شهرستان ها، اقدام به ثبت نام و هماهنگی برای انتقال دام به کشتارگاه می‌کند و گوشت ۵ تکه بسته بندی و منجمد شده را درب سردخانه شرکت پشتیبانی امور دام تحویل می‌گیریم.

او افزود: خرید دام پرواری در استان شروع شده و تاکنون بیش از هزار رأس دام خریداری شده است و روند خرید همچنان ادامه دارد.

روشن بیان کرد: با توجه به محدویت زیرساخت استان در زمینه بسته بندی به دنبال رفع این مشکل هستیم و آمادگی داریم تا در صورت رفع این محدودیت، دام بیشتری را از متقاضیان خریداری کنیم.

بیستم شهریور امسال معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی در نشست تنظیم بازار استان با اشاره به خرید دام پرواری از دامدارن گفت: نتایج اجرای این طرح در ماه‌های اخیر رضایت بخش نبوده است، دامدارانی که حداقل ۵۰ تا ۱۰۰ رأس دام برای فروش دارند می‌توانند با شرکت پشتیبانی امور دام به صورت مستقیم قرارداد ببندند.

اشرفی همچنین از فرمانداران خواست تا در کنار اتحادیه‌ها و تعاونی ها، برای اجرای طرح خرید دام مازاد پای کار بیایند.

نسخه رونق صنعت دامپروری در دست دولت

صنعت دامپروری هم اکنون دستخوش مشکلات خشکسالی، گرانی نهاده‌ها و پایین بودن قیمت خرید دام است، دامداران انتظار دارند تا مشکلاتشان رفع شده و دغدغه تأمین آذوقه و فروش دام نداشته باشند تا بتوانند تمام توانشان را برای افزایش تولید بگذارند.

مشکلات زیرساختی و کمبود سردخانه کار را برای کشتار و بسته بندی دام برای دامداران سخت کرده است؛ دامدارانی که می‌گویند انجام کار‌های کشتار، بسته بندی، حمل و انجماد لاشه‌های تکه شده دام از توان شان خارج و بهتر است دولت همچون سال‌های قبل، دام را به صورت زنده یا لاشه گرم از آنها بخرد.

تغییر شیوه خرید و مدیریت به موقع خرید دام می‌تواند رونق را به دامداری برگرداند تا از ورشکستگی این صنعت بسیار مهم در خراسان جنوبی جلوگیری شود.

گزارش از فاطمه آریان پور