در بخشی از کتاب «بهشت و جهنم» نوشته حجت الاسلام والمسلمین مسعود عالی آمده است: «در قیامت، علاوه بر کشف حقیقت توحید، سرّ و باطن احکام و دستورات الهی هم معلوم می‌شود. سرّ نماز، سرّ روزه، سرّ و باطن حج، سرّ و باطن ولایت اهل بیت (ع) این‌ها در عالم برزخ و قبر هر کدام صورتی برزخی دارند و در منازل بالاتر از برزخ، در قیامت چهره‌های اصلی ترشان کشف شده و باطنشان هویدا می‌شود.

مرحوم آقا نجفی قوچانی در کتاب «سیاحت غرب» که سیر زندگی برزخی خودش را بیان کرده است از یک موجود زیبا و نورانی به نام هادی نام می‌برد که همواره در سختی‌های سفر آخرتی کمک اوست و او را راهنمایی می‌کند و نیز از یک موجود سیاه و زشت و متعفن هم نام می‌برد که در برخی از جاها، او را به سختی و زحمت و مشقت می‌اندازد.

این هادی و آن شخص سیاه هیچ وقت با هم جمع نمی‌شوند، یک جا‌هایی که هادی با آقا نجفی است، آن سیاه نیست. یک جا که آن سیاه حضور دارد، هادی نیست. هادی تجسم ولایت اهل بیت (ع) بوده که همواره در همه عوالم هدایتگر است و آن سیاهی هم تجسم جهالت و شیطنت بوده که در برخی سنین در ایشان بوده است و در عالم برزخ به این شکل‌ها متمثل می‌شوند.

در قیامت چه بسا به شکل‌های دیگری همچون درخت طوبی و زقوم شوند. از طوبی که مظهر ولایت است، انواع لذت‌ها و نعمت‌ها نصیب شخص بهشتی می‌شود و از زقوم انواع نکبت‌ها و عذاب‌ها بر فرد جهنمی وارد می‌شود.