اسناد هویتی در ایران جهت شناسایی ایرانیان و احراز هویت آن‌هاست و از مهم‌ترین اسناد هویتی ایران می‌توان به شناسنامه و کارت شناسایی ملی اشاره کرد.

شناسنامه یکی از اسناد هویتی در ایران است که سازمان ثبت احوال کشور موظف است آن را برای هر شهروند ایرانی صادر کند که نخستین شناسنامه ایرانی در دوران قاجار و در تاریخ ۳ دی ۱۲۹۷ برای دختری به نام فاطمه بود و صاحب شماره شناسنامه یک شد تا این روز برای همیشه روز ثبت احوال در ایران نام بگیرد.

با نظام‌مند شدن ثبت چهار رویداد (تولد، مرگ، ازدواج و طلاق) اداره‌ای برای ثبت این چهار رویداد ایجاد شد و سندی که این احوال چهارگانه در آن ثبت می‌شد را سِجِل نامیدند، البته توده مردم آن دوران به اشتباه این سند را سه جلد می‌گفتند در حالی که یک جلد بیشتر نداشت و بعد‌ها سجل را شناسنامه نامیدند.

افراد باید شناسنامه های قدیمی خود را تعویض کنند 

رئیس سازمان ثبت احوال کشور درباره شناسنامه‌های قدیمی گفت: قطعا الزام برای جدید کردن شناسنامه‌ها وجود دارد، زیرا افراد برای دریافت خدمات دچار مشکل می‌شوند که توصیه میکنیم افراد هرچه سریع‌تر مراجعه کنند و شناسنامه‌های جدید را دریافت کنند چرا که باعث می‌شود در کشور راحت‌تر خدمات دریافت کنند و مشکلی برای آن‌ها ایجاد نشود و از سوی دیگر پایگاه اطلاعاتی سازمان ثبت احوال نیز کامل‌تر شده و برای ارائه خدمات الکترونیک به شهروندان نیز کار تسهیل می‌شود.

در حال حاضر شهروندان می‌توانند برای تعویض شناسنامه‌هایی که به دلیل قرار گرفتن در شرایط نامناسب مستعمل و فرسوده شده اند، شناسنامه‌هایی که به علت مرور زمان عکس آن با صاحب شناسنامه تطبیق ندارد، شناسنامه‌های دو برگی که صاحبان آن به سن پانزده سال تمام رسیده باشند، شناسنامه‌هایی که صاحب آن تغییر مشخصات سجلی نام و نام خانوادگی و تغییر سن با رأی مراجع ذی‌صلاح را دارد و همه شناسنامه‌های قدیمی (جلد قرمز) که به فرمت جدید شناسنامه‌ها تبدیل نشدند، اقدام کنند.

حال با توجه به گفته رئیس سازمان ثبت احوال کشور برای تعویض شناسنامه‌های قدیمی جهت جلوگیری از مشکلات دریافت اخذ خدمات، روند تعویض شناسنامه‌ها، مدارک مورد نیاز و محل مراجعه از دغدغه‌هایی است که اکثر شهروندان دارند و به دنبال این هستند که برای تعویض شناسنامه با چه مدارکی به کجا مراجعه کنند.

برای تعویض شناسنامه باید صاحب شناسنامه به دفاتر پیشخوان خدمات دولت و بخش عمومی مراجعه کرده و درخواست تعویض را با تکمیل مدارک مورد نیاز ارائه کند.

مدارک لازم برای تعویض شناسنامه

مدارک مورد نیاز برای تعویض شناسنامه عبارتست از اصل شناسنامه در اختیار متقاضی به همراه ۲ قطعه عکس جدید با زمینه سفید. در صورتی که تغییری در مشخصات هویتی رخ داده باشد (نظیر تغییر نام یا نام خانوادگی)، ارائه مدارک مرتبط با آن تغییرات نیز الزامی است و به همراه داشتن شماره ملی پدر، مادر، همسر و فرزندان برای تکمیل فرم‌های مربوطه نیز الزامی است و در صورتی که ازدواج یا طلاق در شناسنامه فعلی ثبت نشده ارائه اصل سند ازدواج و طلاق نیز لازم خواهد بود همچنین اخذ درخواست تعویض شناسنامه صرفاً در دفاتر پیشخوان ارائه دهنده خدمات ثبت احوال انجام می‌شود.

چگونگی تغییر نام و نام خانوادگی در شناسنامه

متقاضیان تغییر نام یا نام خانوادگی در وهله اول باید نسبت به کسب راهنمایی از کارشناسان دفاتر پیشخوان یا ادارات ثبت احوال اقدام نمایند تا با توجه به شرایط و تعیین این که شامل کدام بخش از قوانین و مقررات می‌شوند؛ نسبت به انجام مراحل بعدی اقدام شود.

مدارک مورد نیاز برای تعویض شناسنامه مستعمل و اخذ شناسنامه جدید

برای تعویض شناسنامه‌های مستعمل نیاز به اصل شناسنامه، ۲ قطعه عکس ۴×۳ تمام رخ جدید (برای اشخاص ۱۵ سال به بالا) می‌باشد. همچنین اگر شناسنامه‌ای که جهت تعویض ارائه می‌شود، فاقد عکس باشد، ارائه اصل مدارک معتبر عکسدار از قبیل گذرنامه، کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت، گواهینامه رانندگی، کارنامه عکسدار دوره‌های تحصیلی راهنمایی به بالا، معرفی نامه عکسدار محصلین از سوی مدرسه‌ای که مشغول تحصیل می‌باشند؛ الزامی است.

رئیس سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به رونمایی و بهره‌برداری از درگاه خدمات الکترونیکی سازمان ثبت احوال در هفته دولت از لکترونیکی شدن خدماتی نظیر تغییر نام، درخواست کارت ملی، درخواست گواهی تجرد و تغییر نشانی خبر داد و گفت: خدمات الکترونیکی ما در نسخه‌های بعدی توسعه پیدا خواهد کرد.

تعرفه‌های خدمات سازمان ثبت احوال کشور در سال ۱۴۰۱ را در ادامه بخوانید.