طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی به تمامی افراد بالای ۶۵ سال سالمند گفته می‌شود. به طور متوسط میزان رشد جهانی جمعیت سالمندان بالای ۶۵ سال هر ساله ۲.۵ درصد است.

در ایران میزان رشد از ۳/۴ درصد (۱۳۷۵) به ۲/۵ درصد (۱۳۸۵) افزایش یافته است و حدس زده می‌شود به بیش از ۲/۸ درصد رسیده است. بر اساس گزارش سازمان سلامت جهانی تا سال ۲۰۵۰ جمعیت سالمندان ایران، ۲۶ درصد کل جمعیت کشور را تشکیل خواهند داد. در نتیجه در آینده‌ای نه‌چندان دور با بیماری‌های شایع دوران سالمندی مواجه خواهیم شد.

براساس این گزارش، با توجه به رشد تصاعدی هزینه‌های سلامت در جمعیت سالمندان، تشخیص به موقع دمانس و درمان در مراحل اولیه بیماری می‌تواند سیر آن را کند کرده و کیفیت زندگی این افراد را بالا برده و از استرس افراد مراقبت کننده بکاهد.

بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت سندرم دمانس است که به دلیل تخریب وسیع نورون‌های مغزی ایجاد می‌گردد و شامل افت وضعیت شناختی است و اساسا بیماری سالمندان می‌باشد. این بیماری با تخریب شدید حافظه و قضاوت، جهت یابی و شناخت در افراد سالمند منجر به تخریب چشمگیر عملکرد اجتماعی و خانوادگی فرد می‌شود که نیاز به مراقبت‌های مداوم طبی و روانی را اجتناب ناپذیر می‌کند. از سوی دیگر نگاهی به روند رو به رشد و پیر شدن جمعیت کشورمان حاکی از ورود تعداد قابل توجهی از جمعیت طی یک تا دو دهه آینده به سن خطر پذیری و در معرض بودن این بیماری است.

افزایش سن، بزرگترین عامل خطر ساز ابتلا به آلزایمر 

بزرگترین عامل خطرساز ابتلا به دمانس و بیماری آلزایمر افزایش سن است. شیوع دمانس متوسط تا شدید در جوامع تا حدود ۵ درصد جمعیت نرمال بالای ۶۵ سال را شامل می‌شود و میزان این شیوع در جمعیت بالای ۸۵ سال به ۴۰ درصد می‌رسد و با توجه به آمار اعلام شده از سوی انجمن آلزایمر ایران و با نگرش به افزایش سن جمعیت کشورمان طی سال‌های آتی و هزینه‌های سنگین درمان و مراقبت از این بیماران که بار سنگینی را بر کشور تحمیل می‌نمایند همگی دلالت بر اهمیت توجه و نگاه به بیماری دمانس در ایران است. تشخیص زودرس این بیماری با آزمون‌هایی که بتوانند غربالگری دقیق تری را در سنین پایین‌تر انجام دهند می‌تواند به درمان بیماری و پیشگیری از ورود بیماران به مراحل بالای بیماری منجر گردد این در حالی است که فشار بار مراقبتی ناشی از ابتلا به دمانس، چالش بزرگی برای اقتصاد، بهداشت و آینده جوامع است. از این رو، دکتر چان - مدیر عامل سازمان بهداشت جهانی _ در گزارش سال ۲۰۱۷ این سازمان، دمانس را در اولویت بهداشت جهانی قرار داد.

به گفته او هزینه وحشتناک ناشی از مراقبت از یک فرد مبتلا به دمانس، میلیون‌ها خانوار را به زیر خط فقر می‌برد و زندگی میلیون‌ها نفر را تغییر می‌دهد. به همین علت باید در اولویت سیاست گزاری ها، قرار گیرد".

غربالگری اختلالات عصبی- شناختی سالمندان «دمانس» به صورت پایلوت در۲ استان

 تفاهم نامه همکاری فی مابین سازمان بهزیستی کشور و انجمن دمانس و آلزایمر ایران طی هفته گذشته به همت مرکز توسعه پیشگیری بهزیستی امضا شد. این تفاهم نامه در راستای اجرای بند‌ی ماده ۴ قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی مصوب ۲۱/۲/۱۳۸۳ و با رعایت کلیه ضوابط و مقررات قانونی مرتبط در جهت کاهش ناتوانی و ارتقای سطح سلامت و کیفیت زندگی افراد سالمند بین سازمان بهزیستی کشور به نمایندگی خانم دکتر فاطمه عباسی و انجمن دمانس و آلزایمر ایران به نمایندگی خانم معصومه صالحی تنظیم و مبادله شده است.

همکاری، مشارکت در اجرای برنامه پیشگیری، غربالگری اختلالات عصبی – شناختی سالمندان "دمانس"، شناسایی سالمندان مبتلا به این بیماری و تشخیص بیماری و فرآیند ارجاع افراد سالمند شناسایی شده به مراکز تخصصی و مرتبط برای دریافت مداخلات درمانی و توانبخشی بهنگام به منظور پیشگیری از افت عملکرد افراد شناسایی شده و ارتقای سطح سلامت آنان موضوع این تفاهم نامه است و همکاری و برنامه‌ریزی در جهت استفاده از امکانات، ظرفیت و نظرات تخصصی و علمی طرفین در جهت اجرای بهینه برنامه، معرفی نمایندگان هر دو طرف جهت تشکیل کارگروه مشترک، تهیه و تدوین شیوه نامه اجرایی جهت مدیریت صحیح زمان و اجرای برنامه از اهداف اصلی امضای این تفاهم نامه هستند.

سازمان بهزیستی کشور تعهداتی همچون ابلاغ تفاهم نامه و شیوه نامه اجرایی به استان‌های منتخب، نظارت بر روند عقد تفاهم نامه مجزا از سوی استان‌ها با انجمن و تأیید نهایی آن، نظارت بر روند انجام برنامه غربالگری و تشخیص و ارجاع برای مداخلات وفق پروتکل مندرج در برنامه کشوری دمانس بر اساس شیوه نامه اجرایی برنامه و همچنین نظارت بر حسن اجرای برنامه را بر عهده دارد و در صورت داشتن بارمالی بر ذمه سازمان، پرداخت‌ها از طریق انعقاد قرارداد‌های مجزا امکان پذیر است.

همچنین انجمن دمانس و آلزایمر ایران باتعیین استان‌های پایلوت برای اجرای آزمایشی برنامه با هماهنگی و تأیید سازمان بهزیستی، برنامه ریزی در جهت آگاهسازی جامعه با هدف آشنایی با این بیماری و تأثیر تشخیص به موقع برای به تعویق انداختن افت عملکرد افراد سالمند، اجرای برنامه غربالگری و تشخیص و ارجاع برای مداخلات وفق پروتکل مندرج در برنامه کشوری دمانس بر اساس شیوه نامه اجرایی برنامه، آموزش نیروی انسانی معرفی شده از بهزیستی استان و دفاتر انجمن دمانس و آلزایمر ایران جهت اجرای برنامه، آموزش نیرو‌های متخصص جهت تشخیص وفق پروتکل تشخیص برنامه کشوری دمانس و همچنین راه اندازی سامانه ثبت اطلاعات برنامه و ثبت اطلاعات افراد غربال شده تا کسب نتیجه نهایی بر اساس شیوه نامه اجرایی برنامه در سامانه مربوطه و ایجاد دسترسی طرفین به سامانه مذکور؛ تعدات خود را انجام می‌دهد.

براساس این گزارش، دفتر پیشگیری از معلولیت‌ها به عنوان ناظر سازمان و انجمن دمانس و آلزایمر ایران بعنوان ناظر انجمن بر این تفاهم نامه انتخاب می‌شوند. حسن اجرای این تفاهم‌نامه بر عهده‌ی ناظرین خواهد بود. طرفین تفاهم‌نامه توافق نمودند با تشکیل کمیته‌ای متشکل از نمایندگان طرفین ظرف مدت ۲ ماه از تاریخ امضای تفاهم‌نامه نسبت به اجرایی نمودن تفاهم‌نامه و تنظیم قرارداد‌های مورد نظر و انجام سایر امور مربوطه اقدام و گزارش آن را به ناظرین تفاهم‌نامه ارائه کنند.