فصل پاییز است و گردشگرانی که به سامان چهارمحال و بختیاری در این روزها به صورت گذری یا با برنامه‌ریزی قبلی سفر می‌کنند با خود یک سوغات می‌برند، برخی‌ها از فروشندگان این سوغات را برای مشتریان نایلون مشکی و یا برخی آن را در نایلون‌های شفاف می‌گذارند.

این سوغات، همان بادام چهارمحال و بختیاری است بدون بسته‌بندی جذاب و بازار پسند، که به دست مشتری می‌رسد اما همین بادام به اندازه طلا که نه، اما به اندازه یک خشکبار گرانقیمت می‌تواند در کشور از این استان با یک بسته‌بندی و بِرند جذاب معرفی شود.

معروفیت بادام مامایی چهارمحال و بختیاری نه در ایران که برخی از کشورهای دیگر به ویژه و خاصه در هندوستان شناخته‌ شده‌تر است، که گاهی گفته می‌شود این محصول با بسته‌بندی هندی راهی اروپا می‌شود.

از جمله محصولات تولیدی بادام، روغن بادام است که برای برخی از صنایع بهداشتی و آرایشی با ارزش است و در بازارها و بورس‌های این نوع محصولات، جایگاهی مهمی برای تولیدکنندگان دارد و یکی از پر درآمدترین کالاهای صنعتی است که مواد اولیه بسیاری از این مواد، محصول ' بادام ' است.

انعطاف‌پذیری روغن بادام در تولید صنایع بهداشتی بسیار بالاست به گونه‌ای که روغن بادام در درجه حرارت اتاق حالت مایع دارد و در دمای ۳۸ درجه دارای وزن مخصوص ۱/۸ تا ۰/۹ است و میزان خلوصی این روغن ۸۵ تا ۹۵ است.

چهارمحال و بختیاری در این بین یکی از قطب‌های مهم تولید بادام است هر چند سرمازدگی ابتدای فصل بهار و خشکسالی تابستانی رمق درختان این منطقه را سالهاست گرفته است ولی با این وجود هنوز در بین برخی از تاجران کشور هندوستان مشتری ۹۰ درصدی بادام «مامایی» وجود دارد.

هم‌اکنون بازار هدف صادرات بادام استان را کشورهای حاشیه خلیج فارس، هند، روسیه و پاکستان تشکیل می‌دهد ولی برای رقابت در عرصه تجارت خارجی، علاوه بر تقویت مراکز بسته‌بندی و تقویت برند بادام استان، باید موفق به کسب استانداردهای تشویقی این عرصه شوند.

براساس نظر کارشناسان، اکنون ۶۵ درصد از محصول بادام تولیدی استان را رقم مامایی صادراتی تشکیل می‌دهد و چهارمحال و بختیاری رتبه نخست تولید بادام کشور را دارد و امسال به طور میانگین حدود ۲ تن در هکتار تولید شده است.

از یکی از مغازه‌داران سامان در خصوص فروش فله ای بادام که سوال می‌کنم، می‌گوید: سالهاست به همین روش اقدام به فروش محصول بادام کرده است.

وی می‌گوید: هزینه برای تولید مغز بادام و بسته بندی و کارتن‌بندی آن بسیار بالاست و بیشتر مغازه داران به صورت سنتی اقدام به فروش بادام به مشتریان می‌کنند.

این فروشنده سامانی توضیح می‌دهد که البته برخی از صادرکنندگان که بادام این منطقه را می‌خرند اقدام به بسته‌بندی مغز بادام و صادرات آن می‌کنند اما در خود شهر بیشتر به صورت فله‌ای در مغازه‌ها فروخته می‌شود.

نیمه نخست پارسال از سوی حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری بیش از ۲۶۷ تن مغز بادام برای صادرات مورد تایید مرکز قرنطینه گیاهی استان قرار گرفت و تاییدیه سلامت برای آن صادر شد.

با توجه به اهمیت و جایگاه قرنطینه نباتی در بحث صادرات محصولات کشاورزی، برای صادرات مغز بادام از این استان به کشور هند و همچنین کشورهای حوزه خلیج فارس، تمام مراحل قانونی و اعمال شرایط قرنطینه این محصولات در استان انجام می‌شود.

در مرکز قرنطینه گیاهی استان، محصولات به خصوص بادام و محصولات صادراتی از نظر نوع بیماری و آفات مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌گیرد تا محصول بدون بیماری و آفت به بازار عرضه شود.

محصول مغز بادام استان به خصوص بادام مامایی تاییدیه مرکز قرنطینه را برای صادرات به بنادر جنوبی کشور دریافت کرد که این میزان نسبت به مدت مشابه پارسال سه برابر افزایش داشته است.

اکنون مابه‌التفاوت ارزش تجاری بادام این استان در بازارهای جهانی حداقل ۲۰ هزار میلیارد ریال است که این مابه‌التفاوت با احتساب ۲۰ هزار تن تولید سالانه بادام در چهارمحال و بختیاری و به‌ازای هر کیلوگرم حداقل یک میلیون ریال است.

این میزان مابه‌التفاوت برابر بودجه ۲ سال چهارمحال و بختیاری است که ناحیه صنعتی تخصصی بادام سامان در آینده‌ای نزدیک به یکی از نواحی صنعتی پُر رونق کشور تبدیل و در آن پایانه‌های صادراتی و گمرک راه‌اندازی خواهد شد.

مزیت مهم بادام برای کشاورزی چهارمحال و بختیاری

سرپرست سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید : بادام یکی از محصولات و مزیت های مهم صادراتی این استان به شمار می‌رود.

حسین برزگر  افزود: سالانه ۱۹۰ هزار تن محصولات باغی در این استان تولید می‌شود، که بادام با تولید ۲۴ هزار تن معادل ۱۲.۵ درصد این تولیدات را شامل می‌شود.

وی متوسط عملکرد بادام در هر هکتار از باغات استان را ۱.۵ تن اعلام کرد و گفت: این میزان در مقایسه با میانگین عملکرد بادام در باغات کشور که ۸ دهم درصد است، عملکرد ۲ برابری را نشان می دهد.

وی خاطر نشان کرد: ۱۰ هزار نفر به صورت مستقیم در عرصه تولید و عرضه بادام در استان فعالیت دارند که ۵ درصد کل اشتغال استان را شامل می‌شود.

نگاه علمی به تولید بادام برای توسعه صادرات

رییس پارک علم و فناوری چهارمحال و بختیاری گفت: مرکز رشد تخصصی بادام در شهرستان سامان به‌زودی تشکیل و راه‌اندازی خواهد شد.

اسماعیل پیرعلی اظهار داشت: شهرستان سامان در حوزه گردشگری و باغات ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای راه‌اندازی مرکز رشد و نوآوری با محوریت تخصصی بادام دارد.

وی با اشاره به پیش‌بینی استقرار ۸۰ واحد صنعتی در شهرک تخصصی بادام سامان به‌عنوان تنها ناحیه تخصصی صنعتی بادام کشور افزود: چهارمحال و بختیاری هم‌اینک ۱۸ هزار و ۲۰۹ هکتار بادامستان با ۲۴ هزار تن تولید و اشتغال‌زایی ۲۰ هزار نفر دارد که از این سطح ۹ هزار و ۵۲۵ هکتار با ۱۷ هزار و ۵۰ تن محصول تولید انواع بادام مامایی، سفید، شاهرودی، سنگی و ربیع مختص شهرستان سامان است.

پیرعلی مزیت اقتصادی تولید بادام را هشت تا ۱۰ برابر بیشتر از برنج با حداقل مصرف آب اعلام و تصریح کرد: بادامستان‌های بادام شهرستان سامان ظرفیت مطلوبی برای راه‌اندازی مرکز رشد تخصصی بادام در این شهرستان به‌شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید

• پاییز هزار رنگ و گردشگرانی که پول خرج نمی‌کنند

وی یادآور شد: برندسازی و هدایت صادرکنندگان بادام به شهرک صنعتی تخصصی بادام و بهره‌مندی از ظرفیت‌های مرکز رشد تخصصی بادام می‌تواند به بازاریابی بهتر، فروش بیشتر و رشد ارزش تجاری این محصول کمک کند.

قرار است شهرک تخصصی بادام نیز در چهارمحال و بختیاری فعال شود که وجود این شهرک و استقرار واحدهای بسته‌بندی، فرآوری و صنایع غذایی مرتبط می‌تواند در معرفی پیش از بیش این محصول با ارزش استان نقش داشته باشد.

منبع: ایرنا