بازیافت زباله که در بسیاری از کشور‌های جهان به یک صنعت پول‌ساز تبدیل شده، حالا در کشور ما و به تبع آن در استان یزد زیرساخت های آن فراهم شده است اما آموزش و فرهنگ سازی به سمت تفکیک زباله، عزمی جدی از سوی مردم و مسئولان را می‌طلبد.

در دنیای امروز با پیشرفت علم و تکنولوژی، پسماند‌ها و زباله‌ها به عنوان صنعتی پردرآمد در جامعه مطرح شده اند به شرط آنکه شرایط جداسازی زباله‌ها از یکدیگر فراهم شود و بی‌شک اهالی یک شهر می‌توانند نقشی مهم در این ثروت آفرینی ایفا کنند.

تشویق شهروندان به جداسازی زباله‌های خانگی در صورتی امکان پذیر است که ابزار لازم و بدون دردسر در اختیار آن‌ها قرار گیرد.
زباله برای خود هویت دارد زباله‌های شهری، بیمارستانی، صنعتی، کشاورزی و... هر کدام باید به شیوه درست و ساختارمند دفع شوند.

به گفته برخی اساتید فن، این طلای کثیف کیمیایی است که هم می‌تواند به واقع طلا شود و هم می‌تواند عامل و منشا آلودگی و بیماری و تخریب محیط زیست باشد.

استفاده و بازیافت طلای کثیف نیاز به مقدماتی دارد که بخش زیادی از آن توسط دولت‌ها باید فراهم شود تا بتوان از آن نهایت استفاده را برد و بخشی نیز توجه و اهمیت جامعه را می‌طلبد که باید در تحقق این امر کوشا باشند.

پسماند‌های شهری و صنعتی که در گذشته به یک چالش زیست‌محیطی برای مدیران شهری تبدیل شده بود، در حال حاضر در خدمت توسعه و تعالی شهر‌ها قرار گرفته است.

به دلیل مصرف بسیار زیاد و نیاز بالا به پلاستیک و ظروف پلاستیکی، این محصولات بیشترین سهم پسماند در جهان را دارند و یزد نیز از این قاعده مستثنی نیست، زیرا مدت‌هاست که زباله‌ها، پسماند‌ها و مدیریت صحیح آن‌ها به چالشی جدی برای یزد تبدیل شده، همان اتفاقی که در کلانشهر‌های کشور نیز شاهد آن هستیم.

تولید روزانه ۶۰۰ تن زباله در استان یزد

محمدرضا برزگر سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد در گفت گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان یزد با اشاره به اینکه زباله‌ها به تدریج به معضلی برای یزد تبدیل می‌شدند و نیاز به ساماندهی و مدیریت پسماند به شدت احساس می‌شد، اظهار داشت: کارخانه پردازش ۳۰۰ تنی پسماند‌های عادی شهر یزد احداث شده و در مراحل اولیه تست گرم است.

او افزود: حدود ۷۰ درصد پسماند زباله در یزد ازمواد آلی تشکیل شده است و با تکمیل کارخانه و تولید کود کمپوست گام موثری در جلوگیری از دفن پسماند‌ها اتفاق می‌افتد.

حجم زباله‌های  خشک شهری۶۰ درصد است

برزگر با بیان اینکه در شهرستان‌های استان یزد کارخانه پردازش پسماند وجود ندارد، ادامه داد:، اما در مرکز استان دستگاه‌های خط پردازش تولید راه اندازی شده و برای ۴۰ نفر به طور مستقیم اشتغال ایجاد شده است.

سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد گفت: بازیافت‌ها در صنایع تبدیلی مجدد به چرخه مصرف باز می‌گردند و در کارخانه‌های مقوا سازی، بازیافت پلاستیک و ... استفاده می‌شوند.

او اظهار کرد: در شهر یزد، حمیدیا و شاهدیه ۳۳۰ تن و در کل استان حدود ۶۰۰ تن زباله در روز تولید می‌شود که ۷ تا ۹ تن آن، نایلون و کیسه‌های پلاستیکی است.

برزگرادامه داد: دو محل برای تخلیه و ساماندهی نخاله‌های ساختمانی وجود دارد که مدیریت و ساماندهی این مراکز به عهده سازمان مدیریت پسماند است.

این میزان تولید زباله در استان یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفری یزد، عددی قابل توجه است، عددی که می‌توان با اطلاع رسانی و آموزش‌های شهروندان، برای آن بستری برای سرمایه گذاری و ثروت آفرینی ایجاد کرد.

زباله‌های پلاستیکی، عامل تخریب محیط زیست

پلاستیک یکی از محصولات بسیار مضر برای محیط زیست است، استفاده بی رویه از کیسه‌ها و ظروف پلاستیکی یک‌بار مصرف به اصلی‌ترین عامل تخریب محیط زیست تبدیل شده و سال‌های سال طول می‌کشد تا زباله‌های پلاستیکی رها شده در طبیعت تجزیه شوند.

دفع زباله‌های پلاستیکی و انباشت آن‌ها در طبیعت و محیط زیست به مرور منابع آبی و خاکی، رودخانه‌ها، حیات جانداران و گیاهان را نیز تهدید می‌کند.

هنگامی که کیسه‌های پلاستیکی به عنوان زباله دور ریخته می‌شوند در محیط زیست باقی می‌مانند و این کیسه‌ها به همراه باد جابه‌جا و وارد رودخانه و کانال‌های آب می‌شوند در نتیجه باعث گرفتگی آبراه‌ها شده و در بسیاری از موارد به علت ساکن ماندن آب، زاد و ولد انواع حشرات در این محیط افزایش می‌یابد.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد در این باره نیز در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان از تولید کیسه‌های زیست تخریب پذیر و توقف توزیع کیسه‌های پلاستیکی بین شهروندان خبر داد.

برزگر با بیان اینکه صنوف، فروشگاه‌ها و مراکز تجاری بیشترین مصرف کنندگان پلاستیک در یزد هستند، عنوان کرد: سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد اقداماتی از جمله آموزش و تشویق شهروندان به استفاده از کیسه‌های تخریب پذیر و توزیع این کیسه‌ها در بین شهروندان را در دستور کار قرار داده و به این ترتیب توزیع کیسه‌های زباله پلاستیکی تفکیک زباله بین شهروندان متوقف می‌شود.

برزگر از راه اندازی اپلیکیشن پسماند خشک در یزد خبر داد و گفت: شهروندان از این پس باید برای دریافت کیسه نایلونی به این اپلیکیشن مراجعه کنند.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد از شهروندان خواست تا حد امکان به جای کیسه‌های پلاستیکی، از کیسه‌های پارچه‌ای و توری استفاده کنند.

بی‌شک آموزش، فرهنگ سازی و در کنار آن برخی اقدامات نظیر آنچه که امروز در ماموریت‌ها و اولویت‌های سازمان‌های پسماند در شهرداری‌های سراسر کشور قرار گرفته، می‌تواند گامی در مسیر سرمایه گذاری برای تبدیل طلای کثیف به ثروت باشد.

 اشتغال‌زایی و سودآوری فراوان با  بازیافت طلای کثیف 

مجید تجملیان عضو شورای اسلامی شهر یزد گفت: هرچند پسماند‌ها و شیرابه‌های پسماند‌ها آثار نامطلوب زیست محیطی و بهداشتی فراوانی به بار می‌آورند، اما می‌توانند علاوه‌بر سودآوری فراوان، اشتغال‌زایی را نیز به‌همراه داشته باشند و نقش مهمی در اقتصاد کلان ایفا کنند.

او افزود: در تلاشیم با برنامه ریزی صحیح درآمد حاصل از طلای کثیف را به چرخه اقتصاد استان برگردانیم تا برای خدمات رسانی شهر استفاده شود.

به گفته او در این رابطه برای تولید کمپوست، به دستگاهی نیاز داریم که باید از خارج کشور تامین شود و نیازمند بودجه بسیار است.

تجملیان افزود: فرهنگ تفکیک زباله از مبدا در کشور و به تبع آن در استان یزد بسیار ضعیف است و باید مردم به این باور برسند که تفکیک زباله از مبدأ کار بسیار ارزشمندی است و ایجاد چنین نگرشی موجب می‌شود شهروندان بیش از گذشته با مدیران شهری همراه شوند و در این کار مشارکت کنند.

تجملیان ادامه داد: در دفن غیراصولی زباله مقدار زیادی مواد سمی تولید می‌شود که همین مواد باعث آلودگی آب و خاک می‌شود و همین مسئله به خطر افتادن سلامت انسان را در بردارد.

تفکیک زباله یکی از راه‌های پیشگیری از آلودگی

او گفت: مردم باید یاد بگیرند زباله را (شیشه، تیغ، سرسرنگ واکسن) را از هم تفکیک کنند، جدا کردن شیشه در خط پردازش بسیار کار دشواری است وهزینه زیادی می‌برد همچنین خروجی‌های مربوط به خط پردازش کود کمپوست اگر شیشه داشته باشد دستگاه قادر نیست زباله‌ها را تبدیل به کمپوست کند.

صنعت بازیافت به یک صنعت پردرآمد و پول‌ساز در کشور‌های پیشرفته تبدیل شده و این کشور‌ها زباله‌های عادی خود، از فلز و پلاستیک گرفته تا زباله‌های الکترونیکی مانند موبایل یا رایانه را بازیافت می‌کنند و از این طریق درآمد خوبی دارند.

در واقع امروزه تفکیک، بازیافت و استفاده از زباله با عنوان طلای کثیف یکی از مهمترین شاخص‌های توسعه پایدار برای کشور‌ها محسوب می‌شود و برخی کشورها، در این زمینه بسیارموفق عمل کرده‌اند و در صدد تولید انرژی از زباله‌ها هستند.

به نظر می‌رسد اگر از یک سو همکاری و مشارکت مردم و آموزش پذیری آن‌ها در زمینه تفکیک زباله و از سوی دیگر، ایجاد زیرساخت و نرم افزار از سوی مسئولان، پای کار مدیریت پسماند بیاید، یزد می‌تواند از استان‌های پیشتاز در زمینه تبدیل زباله به ثروت باشد.

گزارش از صدیقه فلاحتی