آیا منتشرکننده همه اخبار و رخداد‌های دنیا از طریق فضای مجازی، افراد و کاربران واقعی هستند؟ عمده اخبار جعلی (فیک‌نیوزها) باید از طریق فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی پخش شوند تا مخاطبان پذیرای آن باشند و این مسئولیت را ربات‌ها و ترول‌ها برعهده دارند.

بیشتر این ربات‌ها و ترول‌ها، بخشی از یک بات‌نت (شبکه‌ای از ربات‌ها) هستند و بسیار هم فعالیت مستمری در اشاعه اخبار جعلی، برخی کلاهبرداری‌ها و طنز دارند و کارشان دامن زدن به اطلاعات نادرست است.

ابتدا ربات‌ها از طریق هوش مصنوعی، رفتار کابران اینترنتی را شبیه‌سازی می‌کنند تا انتشار اخبار جعلی طبیعی به نظر برسد. به طور مثال در توئیتر، ربات‌ها تعاملات اجتماعی را تقلید کرده و شبیه اکانت‌های واقعی، طبیعی جلوه می‌کنند و سبب می‌شوند مردم آن‌ها را کاربرعادی ببینند.

یکی از ترفند‌های این ربات‌ها، پرسیدن سوال در توئیت اکانت‌های بانفوذ و پرفالور است تا نظرشان را به خود جلب کنند و با تبادل نظر با آن‌ها و سایر کاربران، اعتمادسازی کنند. حتی آن‌ها فراتر از این، با نوشتن مطالبی با موضوع‌های پرطرفدار، بحث ایجاد می‌کنند تا در الگوریتم ترندینگ جایگاهی پیدا کنند.

ترول‌ها و ربات‌ها درد بزرگی برای رسانه‌های اجتماعی‌اند، زیرا زمانی که آنلاین هستند خطرناک می‌شوند و زمانی را که تحت‌تاثیرشان قرار می‌گیرید یا با آن‌ها درگیر می‌شوید، مشخص نیست.

ربات‌ها حتی می‌توانند محبوبیت مصنوعی ایجاد کنند و یک شخص یا جنبش را تاثیرگذار کرده و تقویت کنند. به طور نمونه تاثیرگذاری بر سیاست از جمله انتخابات و یا حتی تاثیرگذاری بر بازار‌های مالی. ربات‌ها حتی تلاش می‌کنند دیگران را ساکت کنند، هرزنامه پخش می‌کنند و حملات فیشینگی دارند.

تعداد دقیق ربات‌ها مشخص نیست، اما تخمین زده می‌شود بین ۵ تا ۱۵ درصد از حساب‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی را تشکیل می‌دهند و آنقدر واقعی به‌نظر می‌رسند و مردم به‌گونه‌ای به آن‌ها واکنش نشان می‌دهند که گویی کاربران واقعی هستند!

ربات‌ها، اخبار جعلی را ابتدا با جست‌وجو و بازیابی اطلاعات غیرمجاز در وب منتشر می‌کنند؛ سپس به طور مداوم در سایت‌های رسانه‌های اجتماعی پست می‌کنند و با استفاده از موضوع‌های پرطرفدار و هشتگ‌ها، به‌عنوان استراتژی‌های اصلی برای دستیابی به مخاطبان گسترده‌تر، محتوای غیرقانونی را پخش می‌کنند که در بسیاری از موارد به انتشار اخبار جعلی کمک می‌کند.

آن‌ها به «گفتن» یا «توئیت کردن» اخبار جعلی ادامه می‌دهند و از همان اطلاعات نادرست برای پاسخ دادن به پست‌های کاربران واقعی رسانه‌های اجتماعی یا اظهار نظر در مورد آن‌ها استفاده می‌کنند و مردم به دلیل احساساتی بودن در انتشار این اخبار جعلی به ربات‌ها کمک می‌کنند.

با توجه به روند فعالیت ربات‌ها، شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی تلاش می‌کنند حضور ربات‌ها را در پلتفرم خود کاهش دهند. به طور مثال در سال ۲۰۱۸ شرکت توئیتر ده‌ها میلیون کاربر مشکوک خود را حذف کرد، اما نتوانست بطور کامل ریشه‌کن کند، اما باید گفت که موفقیت ربات‌ها مدیون افراد بی‌گناه واقعی است که بدون اطلاع از شرایط، به نشر اخبار جعلی کمک می‌کنند.

بر اساس تحقیقات انجام شده، بیشتر احتمال دارد که مردم اخبار جعلی را به اشتراک بگذارند تا اخبار درست و واقعی! چون مردم در تشخیص اخبار درست مشکل دارند. مردم بر این باورند که توانایی تشخیص خبر واقعی از جعلی را دارند و به خود اعتماد دارند و همین اعتماد فراتر از باور، سبب شده اخبار جعلی در رسانه‌های اجتماعی بیشتر به اشتراک گذاشته شود؛ به‌گونه‌ای که در توئیتر ۷۰ درصد بیشتر از داستان‌های واقعی، اخبار جعلی را بازنشر می‌کنند و این را می‌توان به حساب تازگی خبر و عطش مردم گذاشت.

ربات‌ها پس از القاء خبر نادرست به جای درست، به گروه‌های پنهان کوچکی از مردم اجازه می‌دهند اطلاعاتی را که از دستور کارشان پشتیبانی می‌کند، در مقیاس بزرگ تبلیغ کنند. ربات‌ها محتوای خود را در نتایج جست‌وجو، سبد خرید مردم و به بالای فید‌های خبری هدایت می‌کنند تا آنجایی که می‌توانند در انتخابات کشور‌ها هم موثر باشند.

راه‌های تشخیص ربات‌ها، اکانت‌های جعلی و ترول‌ها

شناخت موارد یادشده کمی دشوار است، اما بعضی از موارد در آن‌ها مشترک است که می‌توان به مواردی از آن اشاره کرد:

۱_ نام حساب‌های ربات‌ها، بیشتر شامل رشته‌ای از اعداد است که به ظاهر تصادفی هستند.

۲_ آن‌ها عموما عکس‌نمایه ندارند و اگر هم باشد تصویری واضح نیست و یا از مناظر و عکس‌های عمومی استفاده می‌کنند.

۳_ آن‌ها به تازگی به پلتفرم رسانه‌های اجتماعی ملحق شده‌اند که ممکن است فقط برای تبلیغ صفحه‌های دیگر ایجاد شده‌اند.

۴_ به تعداد فالورهایشان توجه کنید که بسیاری از اکانت‌ها را دنبال می‌کنند و دنبال‌کننده زیادی ندارند.

۵_ حجم زیاد پست در یک بازه زمانی کوتاه و فعالیت شدید از یک کاربر، پرچم قرمزی است برای اعلام رباتیک بودن اکانت.

۶_ آن‌ها علاقه‌ای برای تولید محتوا در مورد مسائل مهم و اصلی ندارند بلکه حرکاتشان محدود به بازنشر و اشتراک و کمک به ترندیگ می‌شود.

۷_ مطالبشان بی‌محتوا و سبک نوشتاری آن‌ها غیرطبیعی است و اگر منبعی از آن‌ها خواسته شود هرگز آمار و داده‌ای ارائه نمی‌دهند و یا در نهایت سایتی را معرفی می‌کنند که جعلی است.

۸_ به‌طور متناوب از هشتگ‌های داغ استفاده می‌کنند تا به ترند شدن موضوع کمک کنند، اما از هشتگ‌های نامربوط با محتوا می‌توان به ربات بودن آن‌ها شک کرد.

نام حساب‌های ربات‌ها، بیشتر شامل رشته‌ای از اعداد است که به ظاهر تصادفی هستندبا وجود این موارد، نمی‌توان با یکی دو مورد رفتار اکانتی را مورد قضاوت قرار داد و باید با دقت، محتوای مفید و مضر را تفکیک کرد، زیرا ربات‌ها بسیار هوشمند عمل کرده و می‌توانند به‌شدت گمراهکننده باشند.

برای دفاع و محافظت خود در برابر تبلیغات و هرزنامه‌های ارسال شده توسط ترول‌ها و ربات‌های مخرب، می‌توانیم پیش‌زمینه هر موضوع را با دقت بررسی کنیم و با استفاده از داده‌های بزرگ و یادگیری، ربات‌ها را از کاربران واقعی تشخیص دهیم. هرچند تمایز قائل شدن بین ترولینگ و ربات با کسی که واقعا می‌خواهد در مورد موضوعی بحث کند سخت است، اما می‌توان با کسب تجربه و مقایسه، آن‌ها را تشخیص داد.

ربات‌ها و ترول‌ها خیلی زود از موضوع خارج می‌شوند و بار‌ها پست می‌گذراند تا زمانی که پاسخی را که می‌خواستند برانگیزند. آن‌ها از میم‌ها، گیف‌ها و تصاویر برای پاسخ دادن به دیگران استفاده می‌کنند. از دیگر راه‌های تشخیص ربات‌ها نادیده گرفتن شواهد و حقایق است که اگر با دیدگاهشان متناقض باشد، تائید نمی‌کنند. بیشتر ترول‌ها و گاهی ربات‌ها از لحن تحقیرآمیز یا تقابلی استفاده و طرف مقابل را تحریک می‌کنند.

از بهترین راه‌حل‌ها، نادیده‌گرفتن و در واقع بی‌محلی به آنهاست. آن‌ها با «توجه و پاسخ‌های احساسی» روحیه می‌گیرند و کاربران واقعی را برای تحریک بیشتر به سمت بحث و کنش سوق می‌دهند. آن‌ها را می‌توانید مسدود (بلاک) کنید. اگر ترول یا رباتی شما را اذیت می‌کند مسدودش کنید تا دیگر نبینید.

منبع: ایرنا