ما از اصطلاح بدافزار برای اشاره به انواع بدافزار‌های رایانه‌ای استفاده می‌کنیم، خواه ویروس، باج افزار، ابزار‌های تبلیغاتی مزاحم یا چیز دیگری باشند. هر یک از این تهدید‌ها تعاریف خاص خود را دارند، اما این اصطلاحات اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند و برای افراد مختلف می‌توانند معانی مختلفی داشته باشند، بنابراین برای سادگی، وقتی می‌گوییم بدافزار، منظور همه چیز‌هایی است که نمی‌خواهید در رایانه شما باشند، از ویروسی که سعی می‌کند فایل‌های شما را حذف کند تا یک برنامه تبلیغاتی که مرور وب شما را ردیابی می‌کند.

با انواع بسیاری از بدافزار‌ها و بسیاری از تنظیمات سیستمی مختلف، نمی‌توانیم هر سناریویی را پوشش دهیم، اما ما می‌توانیم نکات کلی را به شما ارائه دهیم تا شما را در حل این مشکل یاری کنیم.

نخست چه باید کرد؟

اولین قدم اطلاع از وجود بدافزار است. هنگامی که مورد حمله یک بدافزار قرار می‌گیرید، گاهی اوقات یک پیام خطای تهدیدآمیز دریافت می‌کنید، اما گاهی اوقات اینطور نیست، بنابراین مراقب پرچم‌های قرمز باشید، مانند سیستمی که در حال کند شدن است یا مرورگر وب که توسط پاپ‌آپ‌های بی‌پایان غرق شده است و یا برنامه‌هایی که مدام خراب می‌شوند.

بیشتر دستگله‌ها نوعی محافظت امنیتی آنتی ویروس دارند، حتی اگر فقط ابزار Windows Defender تعبیه‌شده در ویندوز ۱۰ باشد. نرم‌افزار امنیتی اضافی در macOS ضروری نیست، دفاع یکپارچه آن بسیار موثر است، اما این به معنای یک دفاع هوشمندانه نیست.

اگر ابزار امنیتی نصب کرده‌اید، مطمئن شوید که آن را به روز نگه دارید، سپس، هنگامی که مشکوک شدید که مورد حمله قرار گرفته‌اید، یک اسکن کامل سیستم را اجرا کنید. برای این منظور خود برنامه باید دستورالعمل‌هایی برای نحوه اجرای اسکن داشته باشد. این همیشه اولین قدم برای از بین بردن بدافزار‌ها و ویروس‌هاست.

ممکن است متوجه شوید که نرم افزار امنیتی نصب شده شما مشکل را شناسایی کرده و به طور موثر آن را به خودی خود برطرف می‌کند؛ در این صورت می‌توانید بدون دخالت بیشتر به تماشای فیلم یا چک کردن ایمیل خود ادامه دهید. متاسفانه اگر نرم‌افزار آنتی‌ویروس انتخابی شما هیچ چیز اشتباهی نمی‌بیند یا نمی‌تواند با آنچه پیدا شده است مقابله کند، کار بیشتری برای انجام دادن خواهید داشت.

با تهدیدات خاص مقابله کنید

اگر رایانه شما علائم خاصی را نشان می‌دهد مانند پیامی با کد خطای خاص یا هشدار تهدیدکننده باج‌افزار، برای دریافت اطلاعات بیشتر، جستجوی وب را انجام دهید. اگر مشکوک هستید که دستگاه اصلی شما آلوده است و به طور بالقوه باعث ایجاد مشکل در مرورگر وب شما می‌شود، باید پاسخ‌ها را در تلفن یا رایانه دیگری جستجو کنید.

جستجوی آنلاین نیز می‌تواند راهکاری دیگر باشد، این اغلب بهترین راه برای مقابله با بزرگترین و جدیدترین تهدیدات است. برای خلاص شدن از شر اشکالی که بر روی محافظت‌های داخلی رایانه شما تاثیر گذاشته است، احتمالا باید دستورالعمل‌های خاصی را دنبال کنید، در غیر این صورت، می‌توانید ناخواسته وضعیت را بدتر کنید.

به محض شناسایی تهدید‌های جدید، شرکت‌های امنیتی سریعا آن را رفع و ابزار‌ها را منتشر می‌کنند، این بدان معناست که در صورت وقوع، مهم است که از آخرین اخبار فناوری مطلع باشید. اگر برنامه آنتی ویروس موجود شما خالی می‌شود، به صورت آنلاین بررسی کنید تا ببینید آیا شرکت‌ها ابزار‌های تعمیر سفارشی را منتشر کرده‌اند که می‌توانید برای مقابله با هر مشکلی که دارید از آن‌ها استفاده کنید.

در نهایت، بر اساس آنچه تحقیقات و اسکن‌های آنتی ویروس به شما می‌گویند، برای جلوگیری از انتشار بدافزار یا خاموش کردن کامل دستگاه خود، اینترنت کامپیوتر خود را قطع کنید تا از آسیب به فایل محافظت کنید.

ابزار‌های درخواستی را امتحان کنید

در این مرحله، شما کامپیوتر خود را برای بدافزار با استفاده از نرم‌افزار امنیتی معمولی خود اسکن کرده و در مورد آنچه ممکن است اتفاق بیفتد تحقیق کرده‌اید. اگر هنوز مشکلی دارید، یا جستجو‌های شما بی‌نتیجه بوده است، می‌توانید اسکنر‌های بدافزار درخواستی را به صورت آنلاین پیدا کنید. این برنامه‌ها نیازی به نصب زیاد ندارند و می‌توانند به عنوان «نظر دوم» مفید برای برنامه‌های ضد بدافزار موجود شما عمل کنند.

ابزار‌هایی مانند Microsoft Safety Scanner، Spybot Search and Destroy، Bitdefender Virus Scanner (همچنین برای macOS)، Kaspersky Security Scan، Avira PC Cleaner، Malwarebytes و موارد دیگر می‌توانند برای پشتیبانی بیشتر از سیستم شما حکم چتر نجات را داشته باشند. در آنجا، آن‌ها مشکلات را عیب یابی کرده و به ابزار‌های امنیتی موجود شما کمک می‌کنند.

دلیل دیگری برای استفاده از نرم افزار اضافی این است که هر کد بدی که روی سیستم شما ریشه دوانده است ممکن است مانع از کارکرد صحیح ابزار‌های امنیتی معمولی شما شود حتی ممکن است دسترسی شما به وب را مسدود کند. در مورد دوم، باید از رایانه دیگری برای دانلود یکی از این برنامه‌های درخواستی بر روی یک USB استفاده کنید، سپس نرم افزار را به دستگاه آسیب دیده، منتقل کنید.

همه برنامه‌های ذکر شده در بالا کار کاملی را برای اسکن کردن رایانه شما و حذف عوامل بد انجام می‌دهند. برای اطمینان بیشتر، همیشه می‌توانید اسکن‌ها را از چند ابزار مختلف اجرا کنید. اگر رایانه شما آلوده شده باشد، این برنامه‌ها به احتمال زیاد می‌توانند مشکل را شناسایی کرده و با آن مقابله کنند یا حداقل دستورالعمل‌های بیشتری را به شما ارائه دهند.

هنگامی که ابزار‌های امنیتی موجود و یک یا دو اسکنر درخواستی به سیستم شما وضعیت سلامتی کاملی دادند، احتمالا کاملا روشن هستید. این بدان معناست که هرگونه خطا یا خرابی ادامه دار می‌تواند به دلیل عوامل دیگری باشد، از به روز رسانی بد نصب شده تا هارد دیسک خراب.

حذف و تنظیم مجدد

هنگامی که راه حل‌های نرم افزار امنیتی را تمام کردید، هنوز چند گزینه دیگر دارید. یک امکان: برنامه‌های نصب شده و افزونه‌های مرورگر خود را جستجو کنید و هر کدام را که نمی‌شناسید یا نیاز ندارید حذف کنید. مشکل این روش این است که ممکن است به طور تصادفی نرم افزاری را که حیاتی است، حذف کنید، بنابراین اگر این مسیر را دنبال می‌کنید، مطمئن شوید که تحقیقات بیشتری را به صورت آنلاین انجام داده‌اید در این خصوص که آیا برنامه‌ها و افزونه‌هایی که به آن‌ها نگاه می‌کنید قابل اعتماد به نظر می‌رسند یا خیر.

یک اقدام محکم و بسیار موثرتر این است که رایانه خود را پاک کنید، سیستم عامل خود را مجددا نصب و دوباره از ابتدا شروع کنید. اگرچه این کار تمام فایل‌های شخصی شما را حذف می‌کند، اما امیدواریم بدافزار و سایر برنامه‌های ناخواسته را نیز همزمان پاک کند. قبل از انجام این مرحله، مطمئن شوید که از همه فایل‌ها و پوشه‌های مهم خود در جای دیگری نسخه پشتیبان تهیه شده است و مطمئن شوید که می‌توانید دوباره همه برنامه‌های خود را دانلود کنید.

نصب مجدد سیستم عامل و بازگرداندن رایانه به حالت کارخانه در واقع بسیار ساده‌تر از گذشته است. مایکروسافت دستورالعمل‌هایی برای ویندوز و اپل دستورالعمل‌هایی برای macOS دارند. اگر به نکات بیشتری نیاز دارید، می‌توانید اطلاعات تکمیلی زیادی را به صورت آنلاین بیابید.

از طریق ترکیبی از روش‌های حذف سفارشی، نرم‌افزار امنیتی موجود، اسکنر‌های درخواستی، و در صورت لزوم پاک کردن سیستم، اکنون باید هر مشکلی را که در سیستم شما ریشه دوانده بود، به طور موثر حذف می‌کردید. در این مرحله اگر هنوز با مشکل مواجه هستید، وقت آن است که با کارشناسان تماس بگیرید. متخصصان محلی تعمیرات IT در منطقه شما ممکن است بتوانند کمک کنند.

جلوگیری از مشکلات آینده

محافظت پیشگیرانه از رایانه خود در برابر بدافزار‌ها داستان دیگری است، اما در اینجا خلاصه‌ای از اصول اولیه ارائه شده است. مراقب پیوند‌ها و پیوست‌هایی که باز می‌کنید و فایل‌هایی که در رایانه خود نصب می‌کنید، باشید. به یاد داشته باشید که اکثر ویروس‌ها و بدافزار‌ها از طریق ایمیل یا مرورگر وب شما به رایانه شما راه پیدا می‌کنند، بنابراین مطمئن شوید که از عقل سلیم استفاده می‌کنید و در مورد آنچه روی آن کلیک کرده و دانلود می‌کنید، محتاط باشید، همچنین باید مراقب باشید که حساب‌های آنلاین خود را ایمن نگه دارید.

در مرحله بعد، یک ابزار امنیتی قوی را نصب کنید که می‌توانید به آن اعتماد کنید. برای ویندوز ۱۰، برنامه Windows Defender داخلی یک ابزار آنتی ویروس مناسب است حتی اگر چیز دیگری اضافه نکنید. می‌توانید با پرداخت هزینه نرم‌افزار اضافی مانند Norton، Avast و بسیاری دیگر، سیستم دفاعی دستگاه خود را تقویت کنید. در حالی که تعداد برنامه‌های مشکوک که رایانه‌های اپل را هدف قرار می‌دهند در حال افزایش است، اما آن‌ها همچنان از دستگاه‌های ویندوز ایمن‌تر هستند. توافق عمومی این است که macOS عمدتا از آسیب در امان است، مشروط بر اینکه برنامه‌ها را فقط از طریق App Store نصب کرده و از عقل سلیم استفاده کنید یعنی باید از دنبال کردن لینک‌های مشکوک یا وصل کردن درایو‌های USB عجیب و غریبی که در خیابان پیدا کرده‌اید، اجتناب کنید.

در نهایت، مطمئن شوید که نرم افزار شما همیشه به روز باشد. اکثر مرورگر‌ها و سیستم عامل‌ها به‌طور خودکار در پس‌زمینه به‌روزرسانی می‌شوند، اما می‌توانید با باز کردن «تنظیمات» و کلیک روی «به‌روزرسانی و امنیت»، وصله‌های معلق در ویندوز را بررسی کنید. در رایانه macOS، کافی است App Store را باز کنید و به تب بروزرسانی‌ها بروید تا ببینید آیا مورد جدید دانلود نشده‌ای وجود دارد یا خیر.

ارائه یک راه‌اندازی تجویزی برای هر سیستم و هر کاربر دشوار است، اما همیشه باید به خاطر داشته باشید که تضمین ۱۰۰ درصد محافظت موثر دشوار است. همیشه مراقب خود باشید.

بیشتر بخوانید 

• ۴ بدافزاری که باید فورا از گوشی خود حذف کنید

منبع: popsci