عمارت امین الاسلامی متعلق به دوره پهلوی دوم است و بنای واقع در این باغ با ۱۲۰۰ مترمربع در دو طبقه ساخته شده و از فضا‌هایی مانند سالن مرکزی، اتاق‌ها، پیش‌خوان ستون‌دار، سردابه برخوردار است و باغ پیرامون آن با درختان بلند مثمر و غیر مثمر از جمله چنار، کاج، شمشاد، توت، گردو الگویی از هنر باغ سازی اصیل ایرانی به شمار می‌رود.

این باغ از آثار تاریخی شهر نیشابور محسوب می‌شود که معماری آن مربوط به دوره پهلوی دوم و در شمار آثار ملی ثبت شده ایران به شماره ثبت ۴۸۰۹ است، اما متأسفانه در سال‌های گذشته این اثر تاریخی، در سایه برخی بی‌مهری‌ها و بدسلیقگی‌ها گرفتار تخریب و در معرض نابودی قرار گرفته است.

احسان زهره وندی سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی گفت: باغ امین اسلامی نیشابور در اسفند سال ۱۳۸۰ به شماره ۴۸۰۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۴ ضوابط عرصه و حریم ابلاغی برای آن صادر و حکم ثبتی و عرصه و حریم نیز به مسئولان نیشابور از جمله فرماندار و شهردار ابلاغ شد.

او با انتقاد از اینکه قبلاً دیوار‌های این باغ به طور غیر قانونی برداشته شد، افزود: پس از برداشتن دیواره‌ها با حفظ عمارتی که در وسط باغ بود، این باغ به فضای باز شهری و مسیر تردد عابرین پیاده تبدیل شد.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی با اظهار تأسف از اینکه پنج‌شنبه شب هفدهم آذرماه شهرداری نیشابور به طور غیر قانونی در عرصه ثبتی باغ امین اسلامی مداخله نموده و آن را به مسیر سواره تبدیل کرده است، ادامه داد: این اقدام نه تنها خلاف ضوابط میراث فرهنگی، بلکه خلاف قوانین مربوط با مجازات اسلامی و تعزیرات حکومتی و خلاف ضوابط و طرح‌های بالادستی است.

زهره وندی بیان کرد: روز جمعه با مراجعه به شهرستان نیشابور با فرماندار، شهردار و اعضاء شورای این شهر صحبت‌هایی داشتیم و قانون را به آن‌ها ابلاغ نمودیم، ولی متأسفانه بخشی از عرصه تاریخی باغ امین اسلامی تخریب و به مسیر سواره تبدیل شده است.

او تصریح کرد: در همین خصوص ۱۹ آذرماه با استانداری، راه و شهرسازی و سازمان بازرسی مکاتبه داشتیم، از سویی امور حقوقی میراث فرهنگی و گردشگری در حال پیگیری موضوع شکایت از شهردار نیشابور است.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی این اقدام شهرداری نیشابور را تخلف آشکار دانست و تاکید کرد: قانون صراحتاً مداخله در آثار تاریخی را به این شکل ممنوع کرده است.

زهره وندی با اشاره به ماده ۵۶۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) اظهار کرد: بر اساس این بند از قانون هر کس بدون اجازه از سازمان میراث فرهنگی کشور یا با تخلف از ضوابط مصوب و اعلام شده از سوی سازمان مذکور در حریم آثار فرهنگی تاریخی مذکور در این ماده مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آن شود یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بنا‌های مذکور خرابی یا لطمه وارد آید؛ علاوه بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارت وارده به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شود.

او افزود: بر اساس ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی هر کس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماکن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی، تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده یا تزئینات، ملحقات، تأسیسات، اشیا و لوازم و خطوط و نقوش منسوب یا موجود در اماکن مذکور که مستقلاً نیز واجد حیثیت فرهنگی تاریخی یا مذهبی باشد، خرابی وارد آورد، علاوه بر جبران خسارات وارده به حبس از یک الی ۱۰ سال محکوم می‌شود.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی ادامه داد: تا زمانی که باغ به حالت اولیه برنگردد؛ پیگیری‌های لازم را خواهیم داشت، به ویژه آنکه فرماندار و شهردار نیشابور به هیچ طریقی نمی‌توانند بدون مجوز میراث فرهنگی و خلاف ضوابط بالادستی اقداماتی از این قبیل انجام دهند.

زهره وندی بیان کرد: بر اساس قانون هرگونه دخل و تصرف در آثار تاریخی که بخواهد موجب تزلزل بنیان اثر تاریخی شود؛ ممنوع بوده و مجازات‌های خاص خود را دارد.

او تصریح کرد: در سفر به نیشابور صراحتاً به فرماندار اعلام نموده‌ایم که اقدام انجام شده اشتباه بوده و نباید با آثار تاریخی و فرهنگی آن هم در شهری مثل نیشابور که ریشه در تاریخ و فرهنگ دارد این‌گونه برخورد کنند. اینک پنج‌شنبه شب زمانی که ادارات تعطیل هستند این اقدام غیر قانونی را انجام دهند اقدام خودسرانه بوده است.

بدون شک تخریب شبانه یک اثر فاخر تیشه بر قامت هزاران سال فرهنگ و تمدن ایران است، شهری که دنیا آن را با نام‌های پرآوازه بزرگانی، چون خیام و عطار و آثار و بنا‌های تاریخی و باغ‌های زیبای ایرانی‌اش می‌شناسند؛ سال‌هاست در برابر یورش تخریب میراث تاریخی قرار گرفته به طوری که شاهدیم طی یک دهه گذشته بسیاری از آثار و بنا‌های تاریخی این شهر تخریب شده‌اند.
‌
می‌طلبد مسئولان شهرستان به جای حمایت از این گونه تخریب‌ها که هویت منطقه محسوب می‌شود در حفظ آن‌ها تلاش کنند.

منبع: ایسنا