در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما، دکتر شهاب حسینی، فوق تخصص لاپاراسکوپی (جراحی درون بین) و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در باره جراحی‌های چاقی و متابولیک گفت و گو کرد.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که چاقی چیست و چه معیار‌هایی دارد، گفت: چاقی یعنی تجمع غیر طبیعی سلول‌های چربی که با علت‌های مختلفی ایجاد می شود و معمولاً با سبک زندگی ناسالم (غذای ناسالم و کم تحرکی) ارتباط مستقیم دارد.

وی گفت: چاقی، شاخص‌های متعددی دارد که مهمترین آن شاخص توده بدنی یا BMI است و از تقسیم وزن فرد بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر، به دست می‌آید. اگر حاصل این عدد (شاخص توده بدنی)، بین ۱۸/۵ تا ۲۵ باشد، فرد در محدوده نرمال قرار دارد. اگر بین ۲۵ تا ۳۰ اضافه وزن، ۳۰ تا ۳۵ چاقی درجه یک، ۳۵ تا ۴۰ چاقی درجه ۲ و BMI بالای ۴۰ را چاقی مرضی می گویند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران یادآوری کرد: نوع فعالیت هر فرد در میزان وزن وی، تاثیر گذار است. به طور مثال، افرادی که ورزشکار حرفه‌ای هستند، چون عضله بیشتری دارند، وزن بیشتری نیز دارند؛ زیرا عضله نسبت به چربی وزن بیشتری دارد، اما چربی جای بیشتری را اشغال می‌کند و فرد چاق به نظر می‌رسد.

شهابی در پاسخ به این سوال که چاقی چه مضراتی دارد، گفت: چاقی ریشه بسیاری از بیماری ها است. دیابت نوع دو، فشار خون، کبد چرب، نازایی، بیماری‌های مفاصل و استخوان و بسیاری از انواع سرطان ها، در اثر چاقی ایجاد می شوند.

وی افزود: چاقی خطر سکته قلبی و مغزی را ۶ تا ۷ برابر بیشتر می کند. افراد چاق، حدود ۱۰ سال، طول عمر کمتری نسبت به افراد با وزن نرمال دارند.

وی درمان چاقی را مهمترین عامل پیشگیری کننده مرگ و میر در جهان به شمار آورد.

این فوق تخصص لاپاراسکوپی در پاسخ به این سوال که اعمال جراحی چاقی به چه کسانی توصیه می‌شوند، گفت: همه افراد چاق کاندیدای این جراحی‌ها نیستند. این جراحی‌ها به افرادی توصیه می‌شود که BMI بالای ۳۵ داشته باشند یا افرادی که BMI بالای ۳۰، به همراه یکی از بیماری‌های متابولیک مانند کبد چرب، فشارخون و دیابت نوع ۱ را دارند که با دارو درمان نمی‌شوند.

وی ادامه داد: اگر فردی با شاخص توده بدنی ۳۵ درخواست جراحی چاقی داشته باشد، داشتن شروطی الزامی است. باید حتماً دوره‌های رژیم ناموفقی را طی کرده باشند، تعهد داشته باشند که بعد از عمل شیوه زندگی صحیح را دنبال کنند و همچنین سوء مصرف مواد مخدر و الکل نداشته باشد.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که کدام یک از عمل‌های جراحی چاقی بهتر هستند، گفت: بیش از ۲۰ نوع عمل جراحی چاقی و متابولیک وجود دارند. این جراحی‌ها زیبایی محسوب نمی‌شوند و جراح به چربی و پوست شکم دست نمی‌زند؛ بلکه با تغییراتی که در دستگاه گوارش انجام می‌دهد، مانند کوچک کردن معده، پیوند روده به روده و... باعث یک سری تغییرات هورمونی می شود، حجم خوردن و اشتهای فرد را کم می‌کند و به این ترتیب فرد کاهش وزن پیدا می کند. در کنار آن با تغییرات هورمونی که اعمال می‌شود، بیماری‌هایی نظیر دیابت و فشار خون ۸۰ تا ۹۰ درصد، کاهش پیدا می کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: سه دسته عمل‌های جراحی چاقی و متابولیک داریم که جراحی‌های های محدود کننده، جراحی‌های ایجاد کننده سوء جذب و جراحی‌های ترکیبی، نامگذاری شده اند.

وی گفت: در عمل‌های جراحی که محدود کننده خوردن هستند، یعنی حجم خوردن فرد و اشتها را کم می کنند، شایعترین نوعشان اسلیو نام دارد. در این عمل، ۷۵ تا ۸۰ درصد حجم معده خارج می شود و قسمت بالای معده که حاوی هورمون گرسنگی است نیز برداشته می‌شود و بقیه معده به شکل موز باقی می ماند. در عمل حلقه چیزی از بدن خارج نمی‌شود، بلکه حلقه سیلیکونی دور معده قرار می‌گیرد. هرچه این حلقه بیشتر باد شود، تنگ‌تر می‌شود و خوردن فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بالون نیز یکی از محدود کننده‌های معده است که جنس سیلیکونی دارد که از آب مقطر پر و در معده جایگذاری می شود. بالون احساس پری و سیری در معده ایجاد می کند.

شهابی افزود: حلقه معده به دلیل عوارضی که داشته، منسوخ شده است. بالون معده هم، چون روش موقتی است و ۳ تا ۶ ماه پس از ایجاد کاهش وزن، از معده خارج می‌شود. امروزه به غیر از روش اسلیو معده، حلقه و بالن مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

این فوق تخصص جراحی درون بین از دسته دیگری از عمل ها که منجر به ایجاد سوء جذب در فرد می‌ شوند، نام برد. به طور مثال، اگر در فرد نرمال، ۷ متر روده وجود دارد، جراح کاری می کند که تنها در یک متر آن، عمل جذب انجام شود. در این نوع عمل، اسهال‌های شدید، نارسایی کبد و سوء تغذیه‌های شدید دیده می شود و گاهی با مرگ و میر نیز همراه است. به دلیل همین عوارض، عمل‌های سوء جذب نیز به دست فراموشی سپرده شده اند.

وی گفت: دسته سوم عمل ها، ترکیبی هستند(هم سوء جذبی و محدود کننده)، مانند: عمل بای پس، که جزو عمل های ترکیبی محسوب می‌شود، در این عمل چیزی از بدن خارج نمی گردد و تنها قسمتی از معده توسط منگنه هایی که جراح کارگزاری می کند، غیر فعال می گردد و همچنین با جراحی خاصی، جذب قسمتی از روده هم مختل می شود.

این متخصص لاپاراسکوپی، در پاسخ به این سوال، که اسلیو بهتر است یا بای پس؟ گفت: همه این عمل ها استاندارد هستند و تنها بر حسب عادات غذایی فرد، جراحات دستگاه گوارش (فتق معده، زخم معده، رفلاکس)، بیماری‌های زمینه‌ای (دیابت، فشار خون، کم کاری تیروئید) و اینکه در اقوام درجه یک آنان، سابقه سرطان وجود دارد یا خیر؟ تصمیم گیری می شود. این جراحی ها بر یکدیگر برتری ندارند و تنها باید، عمل صحیح، برای فرد صحیح، توسط پزشک حاذق، انجام شود.وی زمان لازم برای رسیدن به وزن استاندارد فرد بعد از عمل را، ۱ الی ۱/۵ سال ذکر کرد.

وی گفت: این جراحی ها هر کدام مزایا و معایب مختص به خود را دارند. پس از عمل، انجام دستورات غذایی و ورزشی از ضروریات است. در اینگونه عمل‌ها ۵۰ درصد با جراح و ۵۰ درصد با خود بیمار است که با رعایت دستورات غذایی و ورزشی که توسط تیم درمان( متخصص تغذیه، جراح و پزشک و ورزشی)، توصیه می شود، انجام می گیرد.