کاظم رجبعلی، عضو علمی مدرسه دانشجویی قرآن و عترت، در چهل و پنجمین محفل عصرنشینی هنر و اندیشه «دیدار»، با اشاره به میزان تاثیرگذاری پوسترهای طراحی شده، خطاب به فعالان این هنر گفت: پرکار باشید و به کثرت تولیدات خود توجه کنید و اینقدر بند کیفیت نباشید.
او، پوسترها را بهترین سلاحهای جنگی این روزگار دانست و تأکید کرد: امروزه هماوردی، هماوردی رسانهها است؛ بنابراین، هنرمند باید بیش از قبل فعال باشد.
رجبعلی به زبان هنرمند که به واسطه علائم با مخاطب ارتباط برقرار میکند، اشاره کرد و ادامه داد: شگفتانگیزترین و ریزبافتترین پدیدهای که هنرمند با آن سر و کار دارد کلام است. یعنی هرچه کلام در اثر بهتر نشسته باشد، هنر، بهتر بر جان مینشیند و قرآن نیز به عنوان معجزه خداوند، به خاطر این ویژگی اثری بیبدیل است.
او افزود: هنرمند ممکن است همچون یک کلام ادبی که دنیایی حرف با خود دارد مفاهیم و حرفهای زیادی را مطرح کند. اما این که چه میگوید اهمیت دارد؛ بنابراین، اینجا پای ادبیات و قواعد ادبی به میان میآید که مشخص میکند چه پیامی با چه تکنیکی به مخاطب ارائه شود. بر همین اساس، توجه به پیام و نحوه انتقال آن بسیاری از مشکلات را رفع میکند.
حمیده حسینعلی زاده، طراح گرافیک و کارشناس هنری، درباره خلق پوسترهای مذهبی و آیینی بیان کرد: در آثاری با مضمون دین و آیین، آنچه از ابتدای کار اهمیت پیدا میکند، توسل است. توسل چیزی است که باید به الهام در کار برسد و تجربه خودم این بود که در کار محرم با عنوان «حر»، هرچه کار را جلو میبردم، حس میکردم این من نیستم که آن را تکمیل میکنم و گویا کار از جایی دیگر مورد نظر قرار گرفته است.
این هنرمند، توسل در آثار هنری، مذهبی را همچون نذری دانست که هنرمند انجام میدهد تا روال خاصی طی شود.
مسیحا ربیعی، مدرس طراحی در دانشگاه تهران و شهید رجایی بیان کرد: اگر به پوسترهای هیئتها در ایام سوگواری حضرت فاطمه (س) نگاه کنیم، میبینیم در آثار با فونتهای درشت، اسم سخنران و چند مداح آمده و در بخش دیگری از پوستر به مکان و زمان مراسم عزاداری اشاره شده و این به معنای این است که پوستر نقش اطلاع رسانی دارد و طراح آنچه که برایش اهمیت داشته را برجسته کرده و بیشتر نشان داده است.
او گفت: طراح این پوستر میخواهد بگوید فلان مداح معروف در زمان اعلام شده در فلان مکان حضور دارد تا مخاطبان بهخاطر آن مداح بیایند، اما در پوسترهای هیأت حماسه و هنر این رویه متفاوت است.
ربیعی ادامه داد: از اوایل دهه ۸۰ که هیأت حماسه و هنر، کار خود را آغاز کرد، ما با پوسترهای مرسوم که صرفاً نقش اطلاعرسانی دارند مواجه نبودیم. پوسترهای اولیه این هیأت که خیلی ساده هستند و عناصر بصری پیچیدهای هم نداشتند، با جهانبینی و استراتژی که پشت هیأت حماسه و هنر است خلق شدند و پوسترهای این هیأت، طی ۲۰سال در ارتباط حماسه و هنر است و این که ما چطور میتوانیم واقعه کربلا را حماسی ببینیم و چطور میتوانیم آن را تبدیل به حماسه کنیم.
ربیعی گفت: ما نمیتوانیم پوسترهای هیأت حماسه و هنر را صرفاً به عنوان یک محصول بررسی کنیم چراکه نگاه جذاب هیأت حماسه و هنر در سالهای اخیر باعث تولید محصولات مختلفی شده است که منحصر به پوستر نیست، بلکه کانسپتی است که بیشتر با یک مصرع شعر شروع میشود و بعد با محصولاتی مثل لباس خدام هیأت، کتیبههای هیأت، دکور سخنران، دالون هنر و… پیرامون موضوع محرم یا یک آیین و رویداد دینی ادامه پیدا میکند و ارتباط محصولی به وجود میآورد.
این مدرس طراحی، نتیجه چنین رویهای را اتصال محصولی و فرمی میان عناصر مختلف معرفی کرد که در دنیای امروز بسیار پراهمیت است.
او، دیگر نکات مربوط به هیأت حماسه و هنر را کار تیمی آن دانست و ادامه داد: در خلق یک پوستر کارگروههای مختلفی مشغول به کار میشوند و اثر هنری با همفکری و همافزایی تیم به ایدههای بدیعی میرسد.
ربیعی، مبحث پر اهمیت دیگر هیأت حماسه و هنر را بحث روحیه و حس و حال اتفاقات و محصولات هنری هیأت حماسه و هنر معرفی کرد و افزود: ما در عموم محصولات روحیه حماسی و انقلابی را شاهد هستیم. هیأت هنر یک هیأت واپسگرا و منفعل نیست؛ یعنی تنها اقامه عزا نمیکند و تنها مرثیه سیدالشهدا را به پا نمیکند بلکه از نگاه حماسی به این ماجرا برخوردار است و با اشاره به این که کربلا یک واقعه تاریخی است و با خلق اثر هنری میگوید که چگونه میتوان در امروز و آینده از آن استفاده کرد.