به مناسبت سومین سالگرد شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، ویژه‌برنامه «عقیق سرخ» همراه با رونمایی از کتاب «سلیمانی عزیز ۲» و اجرای نمایشنامه‌خوانی به همت اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران و با همکاری انتشارات حماسه یاران با حضور دبیرکل و مدیران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، شاعران برجسته، کتابداران و اصحاب رسانه دوشنبه ۱۲ دی ماه در سالن آمفی تئاتر کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد.

شهید سلیمانی بر قلب‌ها فرماندهی داشت

مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این نشست طی سخنانی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدا گفت: بنده قدم برداشتن در راه و مسیر حاج قاسم و ذکر نام ایشان را توفیق می‌دانم؛ مسئولیت من به عنوان سرپرست نهاد با حضور در استان کرمان و زیارت مزار ایشان و یاران شهیدشان آغاز شد. چراکه تعلق ما به شهید سلیمانی، تعلقی متفاوت نسبت به سایر شهدا است.

وی ادامه داد: با نگاه به منظومه فکری و رفتاری شهید سلیمانی، می‌بینیم که گویی خداوند کسی را با مجموعه کاملی از رفتار، سکنات، سلوک و گفتار برای اداره جامعه و اثرگذاری مأمور کرده و او کار خود را با شهادتش به نتیجه رساند. شاید ساختار فرهنگی و تبلیغی کشور تاکنون اقدام و تلاش مؤثری برای اسطوره‌سازی شهید سلیمانی نکرده است و آنچه امروز حاصل شده نتیجه نبوغ، رفتار، ذوق، سلوک، روحیات و خلقیات ایشان از بدو حضورش در عرصه اجتماعی، نظامی و بعدش حرکات و سکنات سیاسی‌اش است.

رمضانی تصریح کرد: موضع‌گیری و نگاه شهید سلیمانی در مسائل جهان اسلام، موضع‌گیری متفاوتی است. در دیداری که با شهید سلیمانی داشتیم و همزمان با بهار عربی، یا به تعبیر ما بیداری اسلامی، در برخی کشور‌های عربی بود، شهید سلیمانی گفتند مسئله ما مسئله مصر نیست، چون در آنجا تغییرات ظاهری رخ خواهد داد و ما نگران سوریه هستیم.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به همایش «بیداری اسلامی» گفت: مواجهه ایشان با شخصیت‌های علمی، مذهبی، سیاسی و رهبران جهان اسلام یک مواجهه عمیق، پایدار، دوستانه و دقیق و فراتر از نگاه یک فرمانده نظامی منطقه بود. در فضای فرماندهی نظامی و میدان، چه زمانی که لشکر ثارالله (ع) کرمان را فرماندهی می‌کردند و چه بعدش که فرماندهی نیروی قدس سپاه را بر عهده گرفتند و اوج حضور نظامی ایشان را در دهه ۹۰ در منطقه مشاهده می‌کنید، یک فرماندهی قاطع، پیش‌برنده و همه‌جانبه با حضور میدانی عمیق بوده است.

وی افزود: کسانی که با شهید سلیمانی کار می‌کردند برای توصیف ایشان می‌گویند، حاج قاسم را با لبخندی که به فرزندان شهدا می‌زند نشناسید، رفتار ایشان در میدان عملیات رفتار متفاوتی بود. او در میدان و تصمیمات با کسی تعارف نداشت. اما قبل از میدان بر قلوب و نفوس نیروهایش مسلط شده بود و فرماندهی ایشان فرماندهی بر قلب‌ها بود. مروت و جوانمردی ایشان جایی متبلور می‌شود که وقتی خانواده یکی از فرماندهان اصلی داعش را می‌بیند که در راه مانده‌اند و نیاز به کمک دارند به آن‌ها کمک می‌کند و این باعث می‌شود آن فرد با تمام نیروهایش به حاج قاسم بپیوندند. شما این را در هیچ قاعده نظامی نمی‌توانید تفسیر کنید. مشابه این رفتار را در فرماندهی لشگر ثارالله (ع)، که بر سیستان و بلوچستان هم سیطره داشت، در مواجهه با اشرار می‌بینیم.

حاج قاسم سلیمانی، مرد میدان بود

رمضانی با اشاره به تصمیمات سردار سلیمانی در عرصه اجتماعی، عنوان کرد: سخنرانی شهید درباره مسجد، تأثیر امام جماعت، نگاه به فرزندانی که نقصی در ظاهر دارند، متفاوت و عمیق است. در مذاکرات سیاسی در عرصه بین‌الملل، بر خلاف آنان که دیپلماسی را از میدان جدا کردند، او در این عرصه، دیپلماسی موفقی داشت و این اذعان مقامات سیاسی است که با وی مواجهه داشتند. مگر راهبری رهبران جهان اسلام غیر از دیپلماسی است؟ حاج قاسم بر اصول دیپلماسی مسلط بود؛ البته ایشان دیپلمات نبود، بلکه مرد میدان بود. مرد میدان بودن نافی تسلط بر اصول دیپلماتیک نیست. وقتی صحبت از مسائل اقتصادی و راهبری امور اقتصادی می‌شود، عمیق‌ترین تصمیمات و پایدارترین اتفاقات که بعد از شهادت ایشان از آن مسیر‌ها برای برداشتن موانع استفاده می‌شود نتیجه تصمیمات و اقدامات حاج قاسم سلیمانی در زمان تحریم و در دوره حیاتش است.

رمضانی تصریح کرد: وقتی صحبت از مواجهه ایشان با خانواده و فرزند یک شهید می‌شود نقش وی را می‌توانید درک کنید. نمی‌خواهم اینجا در مورد مسائل ماورایی که از حاج قاسم بیان می‌شود صحبت کنم، سیری که با حضور ایشان از لبنان به سوریه و عراق تا شهادت طی شده و خاطراتی که در مواجهه با ایشان هست بگویم. نمی‌خواهم در مورد نامه‌های مکتوب ایشان با خانواده و فرزندانش و آنچه از ایشان نقل می‌شود صحبت کنم، اما وقتی به مجموعه آن‌ها نگاه می‌کنید یک منظومه کاملی از یک شخصیت عارف، سالک در طریق می‌بینید. این حرف من نیست، حرف علما و عرفای بزرگ است. با این حال می‌خواهم از نکات شفاف منطبق بر واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی صحبت کنم. حاج قاسم یک خصوصیت منحصر به فرد و ویژگی خاص داشت، که با خصوصیات همه جامعه اطراف خودش متمایز می‌کرد، و آن توان گفتگو با افراد، جامعه و جوامع مختلف بشری بود.

دبیرکل نهاد با تأکید بر اینکه ویژگی متمایز شهید سلیمانی توان گفتگو با افراد و جوامع مختلف بود، گفت: مشکل امروز جامعه ما توان گفتگو است. در خانواده، جامعه سیاسی، جامعه اقتصادی، جامعه فرهنگی و... مشکل گفتگو داریم و توان انتقال مفاهیم را بدون ایجاد حاشیه نداریم؛ اما حاج قاسم سلیمانی این توان را داشت. کسی نیست که با ایشان وارد جلسه شده باشد و راضی خارج نشده باشد؛ رضایتمندی لزوما به معنای پیروزی در بحث نیست، اما از گفتگوی با او راضی بودند. ایشان در مواضع خود محکم بود، اما استدلال داشت.

مدل فرماندهی حاج قاسم «اقناعی» بود

عضو شورای فرهنگ عمومی ادامه داد: حاج قاسم در مواجهه با جوانان، سیاستمداران، شخصیت‌های نظامی و... توان اقناع داشت و می‌توانست مسائل کشور را پیش ببرد. افراد خاص، همیشه دشمنان داخلی و خارجی دارند. اینگونه نبوده که همه کسانی که امروز از حاج قاسم به نیکی یاد می‌کنند در زمان حیاتشان مواضع نظامی، سیاسی و فرهنگی ایشان را تأیید می‌کردند؛ اما ایشان با چارچوب فکری منسجم روی عقایدش می‌ایستاد و نتیجه می‌گرفت و البته این موضوع نافی مشورت کردن و مشورت‌پذیری نیست.

وی افزود: اوایل دهه ۹۰ که با ایشان دیدار کردیم، می‌گفتند این نقطه‌ای که شما روی آن دست گذاشتید، نقطه مغفول کار‌های من است. من در بعد نظامی اقداماتی را انجام دادم، اما فرصت انجام آنچه شما به سراغ آن رفتید را نداشتم. کدام انسانی که دارای مقام و جایگاه است با تعدادی جوان اینگونه در مورد خودش صحبت می‌کند؟

رمضانی گفت: وقتی خاطرات و دست‌نوشته‌های حاج قاسم را می‌خوانیم معلوم است که او از کودکی متفاوت بود؛ اما تفاوتش در اقلیمی که به دنیا آمد، نبود. حاج قاسمی که با بُردن نامش ظالمان دنیا می‌ترسند، به مادرش که می‌رسید صدایش می‌لرزید و به گفته خودش، تلخ‌ترین حادثه زندگی‌اش وداع او با مادرش بوده که مادرش می‌گوید نرو؛ او می‌رود و دیگر مادرش را نمی‌بیند. اینگونه بود که داغ سردار سلیمانی سرد نمی‌شود؛ جز خدا و خودش، کدام سیستم تبلیغاتی، شخصیتی با این ابعاد را می‌توانسته خلق کند، وگرنه بسیاری از شخصیت‌ها با یک اتفاق و یک حادثه فرو می‌ریزند.

عضو هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور بیان کرد: با از دست دادن شهید سلیمانی، حسرت‌هایی بر دل ما خواهد ماند و حتما این خلاء پر نخواهد شد. رهبر انقلاب که بیش از ۳۰ سال انقلاب را به جلو برده‌اند، در مواجهه با شهادت سردار سلیمانی صدایش می‌لرزد و اشکش جاری می‌شود. این دلیلی دارد؛ چراکه شهید سلیمانی تنها فرمانده نیروی قدس نبود؛ پیش‌برنده بخشی از انقلاب و بر اساس نظرسنجی‌ها محبوب‌ترین شخصیت جمهوری اسلامی و چه بسا جهان اسلام بود. امروز خلاء حضور ایشان به دست شقی‌ترین آدم‌ها ایجاد شده است. کمتر شهیدی داریم که به این شکل به دست کثیف آمریکا به شهادت رسیده باشد؛ البته غیر از شهادت هم سزاوار ایشان نبود و شهادت ایشان مسیر جدیدی را پیش روی انقلاب گذاشت.

رمضانی در پایان گفت: امیدوارم شهدا شفاعت ما را کنند و مدیون خون شهدا و خانواده شهدا نباشیم.

باید تلاش کنیم شبیه شهدا شویم

علیرضا زند وکیلی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان تهران نیز در بخش دیگری از این نشست طی سخنانی گفت: وقتی انسان در چنین جمعی قرار می‌گیرد احساس کوچکی می‌کند؛ چون شهدا بزرگی زیادی داشتند. ما هم باید سعی کنیم این مسیر را بپیماییم و تشبه به آن‌ها بیابیم.

وی افزود: سیدالشهدا (ع) هر آنچه داشت از اهل و عیال و آنچه خدا به او داده بود را در طبقی از اخلاص گذاشت و به خدا تقدیم کرد به همین دلیل جایگاه ایشان چنین والاست و سیدالشهدا سرآمد و پیشگاهش هم حضرت عباس علیه السلام است و هر کس به ایشان می‌خواهد برسد باید از دروازه حضرت عباس علیه السلام حرکت کند.

زند وکیلی در پایان گفت: شهدا هم به آن درجه از معرفت رسیدند، چون هر چه داشتند را در طبق اخلاص گذاشتند و حتی از جان خود گذاشتند.

دلنوشته دختر شهید مدافع حرم برای حاج قاسم

در بخش دیگری از این ویژه‌برنامه زینب، دختر ۷ ساله شهید مدافع حرم حبیب‌الله شیری جعفرزاده، دلنوشته خود خطاب به حاج قاسم را قرائت کرد.

تلاش برای ارائه روایات درست و معتبر

مهدی قربانی، نویسنده کتاب «سلیمانی عزیز ۲» نیز در بخش دیگری از این مراسم به معرفی اثرش پرداخت و گفت: کتاب «سلیمانی عزیز» بعد از ۵۰ روز شهادت ایشان به چاپ رسید. ما در عین سرعت در انتشار سعی کردیم خاطراتی ارائه شود که مخاطبی که تشنه شنیدن معارف اوست روایت صحیح و درستی دریافت کند بنابراین در گزینش خاطرات تلاش کردیم سیره و سیر زندگی ایشان حفظ شود.

وی ادامه داد: کتاب «سلیمانی عزیز ۱» بعد از سه سال شهادت او در چاپ نودم قرار دارد و رسالتش این بود که آنچه شهید هست بدون بیان خاطرات ماورایی که از او شخصیتی فرازمینی می‌سازد ارائه دهد و منعکس کننده مکتب او باشد.

قربانی گفت: بعد از این کتاب به نظرم رسید هنوز جای کار هست، چون ایشان یک شخصیتی در مقیاس یک مکتب است و رهبر از مکتب سلیمانی و مدرسه درس‌آموز یاد می‌کنند؛ بنابراین باید از این دریای بیکران توشه‌مان را برداریم. از سوی دیگر رسالتی بر دوش نویسندگان و ناشران است و از این رو من یک سال روی زندگی ایشان کار کردم؛ به کرمان رفتم و دیدار و مصاحبه‌هایی داشتم و در این کتاب با استفاده از منابع موثق و بدون تشکیک می‌خواستم پنجره‌های نورانی از زندگی او را بر مخاطب بگشایم.

وی در پایان گفت: کتاب «سلیمانی عزیز ۲» هم خاطراتی دارد که سیر خطی زندگی او از کودکی تا شهادت را دنبال می‌کند و منابعش مستند است و بسیاری از خاطرات آن نو و شنیده نشده و بازنشر نشده در محصولات مکتوب است.

شعر خوانی قاسم طراوت‌پور یکی دیگر از برنامه‌های جنبی این مراسم بود. وی شعری با این مضمون قرائت کرد:

بی امرِ عشق، گوش به فرمان نمی‌دهیم
تا مرگ می‌رویم، ولی جان نمی‌دهیم

دنیا دو بار عمرِگران را به ما نداد
ماهم دل ِ عزیز خود ارزان نمی‌دهیم

جمع است خاطر ِ دلِ ما در مسیرِ عشق
دل را به غیرِ زلفِ پریشان نمی‌دهیم

مردن به پای دوست هنوز آرزوی ماست
حتی به مرگ، فرصتِ جولان نمی‌دهیم

موج ایم، موج، پا به سر ِ صخره می‌نهیم
کوه ایم، کوه، خاک به توفان نمی‌دهیم

مردانِ مرد، اهلِ امان نامه نیستند
جان را به جز به راه شهیدان نمی‌دهیم

افراسیاب‌ها چه به سر پرورانده اند؟
ما رستم ایم، مُلک به توران نمی‌دهیم

مردِ مُروّت ایم، ولی در شب ِ نبرد
حتی به خصم، جُراَتِ میدان نمی‌دهیم

ما وارثانِ خونِ سلیمانیِ عزیز
این خاک را به مُلکِ سلیمان نمی‌دهیم

"گوید اگرکسی بد ِ ما را به این و آن
ما عاقل ایم و گوش به نادان نمی‌دهیم"

حتی اگر تمامِ جهان را به ما دهند
یک نیم ذرّه خاک از ایران نمی‌دهیم

در ادامه این مراسم با حضور مسئولان از کتاب «سلیمانی عزیز ۲» رونمایی شد.

بخش پایانی ویژه‌برنامه «عقیق سرخ» به اجرای گروه نمایشنامه‌خوانی توسط گروه نماد به کارگردانی محمد یزدی اختصاص داشت که مورد استقبال حاضرین در سالن قرار گرفت.