گسترش فضای مجازی، دنیای ارتباطات و رسانه را وارد مرحله جدیدی کرده است، در چنین جهانی مسئله اخبار جعلی و بکارگیری مخربانه از محتوا بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است.

اخبار جعلی به مطالبی گفته می‌شود که در قالب محتوا اعم از صوت، تصویر و متن منتشر می‌شود که درستی آن به طور جدی زیر سوال است و یا به طور کلی ساختگی یا دروغ است.

سینا قربانی کارشناس‌ارشد مسایل رسانه در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: تحقیقات ۱۱ ساله موسسه ماساچوست بر روی ۱۲۶ هزار فیک نیوز اطلاعات ارزشمندی را پیش‌روی جویندگان حقیقت گذاشته است.

او افزود: تحقیقات این موسسه نشان داده است که اشتیاق مردم برای بازنشر اخبار جعلی ۷۰ درصد بیشتر از اخبار واقعی است و به‌طور نسبی اخبار واقعی توسط ۱۰۰۰ نفر به اشتراک گذاشته می‌شود، اما در مقابل محبوب‌ترین خبر‌های جعلی حدودا ۱۰۰ هزار مرتبه بازنشر می‌شوند.

این کارشناس رسانه ادامه داد: اطلاعات فریبکارانه به تلاش‌های عامدانه و غالبا سازمان‌دهی شده‌ای گفته می‌شود که با هدف ایجاد سردرگمی در افکارعمومی و دست‌کاری افکار به واسطه اطلاعات نادرست بکار گرفته می‌شود.

سینا قربانی با اشاره بر اینکه تولید و توزیع کنندگان اطلاعات فریبکارانه با اتکا به نقاط ضعف و تعصبات بالقوه مخاطبان، عملیات انجام می‌دهند، گفت: تولید کنندگان اخبار جعلی به دنبال این هستند که مخاطبان را تحریک و تهییج کنند تا در نهایت کاربران در چرخه بازتولید و بازنشر اطلاعات فریبکارانه قرار بگیرند و در واقع نقش پیاده‌نظام را برای آنان ایفا کنند.

اوافزود: انتشار گسترده اطلاعات فریبکارانه و جعلی عمدتا از طریق ظهور رسانه‌های اجتماعی فراگیر شده است لذا از این‌جهت کشور‌های بسیاری در این حوزه نسبت به تنظیم مقررات و قانون‌گذاری اقدام کرده اند که نتایج مثبتی نیز داشته است.

این کارشناس‌ارشد رسانه با تاکید بر اینکه دسته بندی‌های گوناگونی از اخبار و اطلاعات جعلی وجود دارد، گفت:محتوا‌های طنز، مغالطه‌آمیز، تقلیدی، ساختگی و دستکاری شده همگی در قلمرو دسته بندی اخبار جعلی قرار دارند که همواره با تلفیق تاکتیک‌های خبری برای تولید و توزیع اخبار جعلی استفاده می‌شود.

وی با اشاره به محتوا دستکاری شده، افزود: در حوادث اخیر از سوی اتاق‌های عملیات روانی دشمن از تکنیک دست‌کاری محتوا به طور گسترده استفاده شده است.

قربانی با بیان اینکه دستکاری تصاویر و انتشار آن به طور جعلی با نام اعتصاب واحد‌های صنفی یکی از مصادیق دست‌کاری محتوا است، گفت: در این شیوه تصاویر روز تعطیل از برخی واحد‌های صنفی ثبت و با دست‌کاری و پنهان‌سازی واقعیت با هدف بزرگ‌نمایی اعتراضات در بستر رسانه‌های اجتماعی توزیع شده است.

بر اساس گزارش ها از رصد فعالیت رسانه های بیگانه فقط در حوادث اخیر ظرف مدت ۹۸ روز بیش از ۳۵۰ هزار اطلاعات گمراه‌کننده و جعلی فقط در بستر توییتر منتشر شده است.