حسین امیرعبداللهیان در ششمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی که در مرکز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شده است با بیان اینکه در طول تاریخ ایران بعضا رجال کم دانش و یا وابسته و عامل بیگانه همچون دست پنهان قوای اهریمنی تلاش کرده است که از درون انسجام دیپلماسی ایران را مورد هدف قرار دهند، تصریح کرد: در این میان مردان میهن پرست در آسمان دیپلماسی ایران کم نبوده‌اند که در برابر این تلاش‌ها و خیانت‌ها و دسیسه بازی‌ها ایستاده اند.

امیرعبداللهیان گفت: مطالعه و پژوهش در حوزه مناسبات گذشته ایران زمینه افزایش سطح دانایی ما از رویه‌های سایر کشور‌ها و تجربه‌های موفق و ناموفق را فزونی می‌بخشد.

وی بابیان اینکه این کنفرانس نگاهی به دویستمین سال تاسیس دستگاه دیپلماسی ایران دارد گفت: ایران از پیشینه تاریخی قابل اعتنایی از تجارب و آزموده‌های بسیار در تنظیم مناسبات خود با دیگران برخوردار است. ابتکارات و رویه‌های مذاکراتی در دفاع از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی مشهود است با این وجود در مقاطعی تلخ به دلیل ضعف نظام‌های حاکم یا عدم همبستگی ملی نتوانسته در چارچوب روند‌های ملی از منافع کلی خود دفاع کند.

وزیر امور خارجه گفت: ما در دستگاه دیپلماسی پاییند به حل و فصل چالش‌ها از طریق گفتگو هستیم.

امیرعبداللهیان یادآور شد: خیانت ورزی و غرض ورزی برخی در مقاطعی، چون عهد وزارت و صدر اعظمی میرزا تقی خان امیرکبیر سبب شد تا اسباب ایجاد نظم داخلی، متنوع‌سازی دامنه روابط و اجرای موازنه در تنظیم مناسبات خارجی متوقف شود، اما هرگز و تکاپوی دیپلماسی متوقف نشد.

وی بر ضرورت کسب تجربه و آگاهی از گذشته تاکید کرد و افزود: در مسیر پیشرو و در استمرار مذاکرات دیپلماتیک لازم است با اطلاع از اصول و قواعد و ارزیابی و آسیب‌شناسی دستاورد‌های پیشینیان به توان گام‌های عملی در مسیر تحقق حداکثری منافع ملی کشور برداشت، زیرا دنیای امروز بدون تردید برای عبور از بحران‌های فراگیری که صلح و امنیت جهانی را تهدید می‌کند به گفتگو و مذاکره و دیپلماسی بیش از هر زمانی نیازمند است.

وی با یادآوری اینکه بی توجهی به حقوق ملت‌ها و نادیده انگاشتن تمامیت ارضی و حاکمیت کشور‌ها سیاست همیشگی نظامات جهانی و قدرت‌های سلطه‌گر بوده است، افزود: به موازات تقویت ساختار‌های دفاعی می‌توان در مسیر بازدارندگی و تضمین استمرار منافع ملی و مصالح یکایک آحاد ایرانیان منشاء اثر بود؛ دیپلماسی و میدان بال‌های همراه و هم افزایی‌های پرنده تیز پرواز قدرت و اقتدار ایران و ایرانی است.

امیرعبداللهیان ادامه داد: قدرت دفاعی در تعاریف امروزی برگرفته از دو مولفه قدرت سخت و قدرت نرم است و دیپلماسی با کارکرد‌های متنوع از جمله در ابعاد دیپلماسی عمومی دیپلماسی رسانه‌ای فرهنگی علمی و پارلمانی در کنار ابعاد سخت نقش موثری در تثبیت قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران دارد.

وی با یادآوری این نکته که دیپلماسی یک بازوی دفاعی نتیجه‌بخش و البته کم هزینه و موثر است که اگر به خوبی کار کند می‌تواند مانع از زیاده‌خواهی سلطه گران و تامین حداکثری منافع ملی و امنیت ملی کشور شود، گفت: از ابتدای دولت سیزدهم کوشش بر آن بود تا در چهارچوب دکترین سیاست خارجه متوازن دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند بتوان منافع جمهوری اسلامی ایران را با جهان بیرونی دنبال کرد.

وی نگاه به همسایگان و آسیا را اولویت رویکرد تعاملی جمهوری اسلامی ایران برشمرد و افزود: در مذاکرات دیپلماتیک اصل بر اجرای اسناد مبتنی بر سرعت و دقت عمل توأمان است.

رئیس دستگاه دیپلماسی خطاب به پژوهشگران و دیپلمات‌های حاضر در این نشست گفت: در جهان امروز با بحران‌های ساخته شده از سوی قدرت‌های بزرگ و دخالت‌های فرامنطقه‌ای، زمینه برای رشد افراط گرایی در جغرافیا جهانی فراهم شده است.

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران معتقد است در شرایط کنونی برای کاهش التهابات و مناقشات بازگشت به مذاکرات احترام آمیز و به دور از زیاده‌خواهی و تمرکز بر کارکرد‌های دیپلماسی و پیش نیاز نیل به ثبات، آرامش و توافقات تعهدآور است.

وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی و در مقایسه با تاریخ گذشته خود از توانمندی‌های گسترده و متمایزی برخوردار است؛ نادیده انگاشتن این توانمندی‌ها از سوی هر قدرتی می‌تواند هزینه‌های تجاوزگری و دخالت در امور منطقه را به شدت افزایش دهد.

امیر عبداللهیان ادامه داد: ایران به ماموریت حفظ صلح و تامین امنیت پایدار منطقه‌ای و جهانی پایبند است و مسئولانه می‌کشد این پیام را ترویج و تبیین نماید؛ از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران در صیانت از حاکمیت، منافع و تمامیت ارضی خود کوچکترین تردیدی نداشته و نخواهد داشت.

وزیر امور خارجه در ادامه به برخی چالش‌های جهانی در حوزه سیاست خارجی اشاره کرد و نخستین آن را جنگ اوکراین برشمرد و گفت:‌مواضع ما در این خصوص روشن بیان شده است؛ بهانه‌ای که برخی از کشور‌های غربی در حوزه حمایت ایران از یک طرف جنگ به آن متوسل می‌شوند، بهانه و اظهاراتی کاملا بی اساس است، زیرا جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه همکاری‌های متنوعی از جمله در حوزه دفاعی دارند.

وی با تاکید بر اینکه ایران دیپلماسی و مذاکره سیاسی را تنها راه حل در بحران‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌داند، تاکید کرد: ما در جنگ اوکراین در کنار هیچ یک از طرفین جنگ نیستیم؛ من به آقای بورل در مذاکرات در اردن به صراحت گفتم که بیش از ۱۲ میلیارد دلار تاکنون با پول و سرمایه کشور‌های غربی وارد اوکراین شده، اما ایران را متهم می‌کنید و در موضوع پهپاد‌ها رفتاری غیرواقع بینانه و غیرمنصفانه در خصوص ایران دارید.

امیر عبداللهیان تاکید کرد: ما مخالف تسلیح هریک از طرفین در جنگ اوکراین هستیم؛ جمهوری اسلامی ایران ضمن توجه به ریشه‌های جنگ در اوکراین از تمامیت ارضی کشور‌ها از جمله اوکراین دفاع کرده و به همین دلیل ما جدایی شبه جزیره کریمه و مناطق جدید از اوکراین را به رسمیت نشناخته ایم و به تلاش‌های خود در سطح ریاست جمهوری و وزارت خارجه برای توقف جنگ، برقراری آتش بس و تمرکز طرفین درگیر بر مذاکره و راه حل سیاسی ادامه می‌دهیم.