بنابر آمار ۸۵۲ کارخانه خوراک دام در کشور مشغول کار هستند که با ۳۰ درصد ظرفیت کار  می کنند که مهم ترین مشکل آنها تامین نهاده، سرمایه در گردش و بازار فروش است.

آقای ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی گفت: رویکرد ما اقدام به صادرات خوراک دام و استفاده از بازارهای منطقه است، اما انتظار داریم که کارخانه ها تامین نیاز داخل را در اولویت قرار دهند.

ساداتی نژاد می گوید: ما تلاش می کنیم حداقل ۱۰ تا ۱۵ درصد دامداران، خوراک را از طریق کارخانه ها و بصورت کنسانتره تامین کنند تا به همان نسبت از وابستگی ما به واردات خوراک دام کاسته شود.

وزیر جهاد گفت: کارخانه های خوراک عامل مهمی در افزایش بهره وری تولید هستند، لذا در این زمینه رتبه بندی کارخانه ها را انجام خواهیم داد تا بتوانیم نظارت بیشتری بر کیفیت و تولید داشته باشیم تا محصولات سالم تولید شود.

بسیاری از کارشناسان صنعت دام و طیور اذعان‌ می کنند که با وجود کاهش رغبت دامداران و مرغداران و همچنین‌ مشکلات سرمایه در گردش و بوروکراسی های اداری، کارخانجات خوراک با حداقل ظرفیت کار می کنند، در حالیکه مسئولان وزارت جهاد قول داده بودند که با اصلاح نظام یارانه، تسهیلات سرمایه در گردش ارزان قیمت به کارخانه ها داده شود و همواره اجازه دهند که محصولات کارخانه ها صادر شود که متاسفانه تاکنون هیچ یک از آنها عملیاتی نشده است. درحالیکه استفاده حداکثری از ظرفیت کارخانجات خوراک و صادرات به کشورهای همسایه می تواند ارزآوری قابل توجهی برای کشور داشته باشد.

کارخانجات خوراک دام با یک سوم ظرفیت کار می کنند

آقای ارسلان قاسمی رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت: حدود ۲۷ میلیون تن ظرفیت تولید کارخانجات خوراک دام و طیور است، درحالیکه هم اکنون کارخانجات با یک سوم این ظرفیت فعالیت می کنند.

او تولید کنونی کارخانجات خوراک دام و طیور را ۷.۵ میلیون تن اعلام کرد و گفت: با توجه به آنکه کارخانجات خوراک تنها با ۳۰ درصد ظرفیت خود کار می کنند، ترویج مصرف خوراک در بین دامداران و مرغداران و برنامه ریزی برای صادرات، راهکار مناسبی برای استفاده حداکثری از ظرفیت تولید کارخانجات خوراک محسوب می شود.

قاسمی ادامه داد: بنابر آمار سال گذشته کشورهای پیرامون ۵ میلیون تن خوراک دام و طیور وارد کردند که متاسفانه حتی یک کیلو هم از کشور ما بدلیل ممنوعیت واردات ناشی از ارز ترجیحی صادر نشد. درحالیکه برای صادرات خوراک در صورت حمایت های دولت، هدفگذاری ۱۰۰ میلیون دلاری شده است.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت: امسال مسئولان وزارت جهاد اختلاف چشمگیر ارز نیما و بازار آزاد را بهانه کردند تا جلوی صادرات را بگیرند چرا که فاصله معناداری بین تولید و ظرفیت کارخانجات وجود دارد که با استفاده حداکثری از ظرفیت کارخانجات می توان ارزآوری داشت. همانگونه که ۲۰ میلیون دلار از صادرات آبزیان ارزآوری داشتیم.

او با اشاره به دلایل فعال نبودن ظرفیت حداکثری کارخانجات خوراک گفت: استفاده از خوراک آماده در مرغداری ها فرهنگ سازی نشده است و از طرفی به خاطر سیاست های دولت که نهاده خام در اختیار واحدها قرار می دهند، تولیدکنندگان به سبب ارزان بودن نهاده رغبتی به استفاده از خوراک آماده ندارند.

گرچه قیمت نهاده دامی نسبت به خوراک دام آماده ارزانتر است و تولیدکنندگان در واحدهای خود با استفاده از آسیاب میکسرهایی که دارند، تمایلی به خرید خوراک آماده ندارند که در نهایت این امر منجر به بهره وری پایین تولید و خالی ماندن ظرفیت حداکثری کارخانجات خوراک شده است. 

استفاده از خوراک دام آماده راهی برای ارتقای بهره وری تولید

آقای علیرضا نظری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: در خصوص کارخانجات تولید خوراک دام و طیور که در سطح کشور ایجاد شدند، این کارخانه ها پس از ترکیب نهاده های دامی تبدیل به خوراک دام آماده می شود که در ارتقای ضریب تبدیل دام به شیر و گوشت و مرغ به گوشت تاثیر بسزایی دارد.

او با تاکید بر نظارت دستگاه ها بر کارخانجات تولید خوراک دام گفت: تغییر ترکیب نهاده های تولیدی به عنوان خوراک نهایی تولید در ضریب تبدیل اثر گذار است.

نظری ادامه داد: حقوق تولیدکننده در بحث کیفیت محصول تولیدی و میزان ضریب تبدیل به گوشت و شیر بحث نظارت امر جدی است که باید انجام شود چراکه در بهره وری تولید تاثیر بسزایی دارد.

عضو کمیسیون کشاورزی با اشاره به علل پایین بودن بهره وری ضریب تولید نهاده دامی گفت: ضریب تبدیل نهاده دامی باید به حد استاندارد لازم برسد چراکه طی این‌مدت به سبب واردات نهاده  با ارز ترجیحی، خوراک دام آماده کیفیت لازم را نداشته و در نهایت حجم زیادی از نهاده مصرفی، ضریب تبدیل لازم  در تولید را نداشته است که انتظار می رود با تبدیل ارز ترجیحی به نیما شاهد بهبود کیفیت محصول وارداتی باشیم.

علت تعطیلی کارخانجات خوراک چیست؟

آقای محمد یوسفی رئیس انجمن پرورش دهندگان مرغ گوشتی گفت: با توجه به شرایط اقتصادی نامساعد مرغداران و ارزان بودن نهاده نسبت به خوراک دام، آنها تمایلی به استفاده از خوراک دام آماده ندارند.

به گفته او، بعد از اصلاح نظام یارانه به طور متوسط مرغ کمتر از نرخ مصوب عرضه می شد، به همین خاطر مرغداران بدنبال راهکارهایی برای کاهش قیمت تمام شده تولید هستند که زیان کمتری متحمل شوند، لذا به استفاده از خوراک دام‌ تمایلی ندارند.

یوسفی گفت: کارخانجات خوراک دام در کشور ما با حداقل ظرفیت کارمی کنند، درحالیکه کشورهای پیشرفته همانند ما نیستند که تولیدکنندگان آنها تمایلی به استفاده از خوراک دام نداشته باشند و در نهایت این امر منجر به تعطیلی آنها شود. 

با توجه به هدف‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری برای صادرات خوراک دام انتظار می رود که مسئولان وزارت جهاد، حمایت های لازم را در ارتباط با تامین سرمایه در گردش کارخانه ها، تامین نهاده مورد نیاز و آزادسازی، رفع محدودیت و ممنوعیت صادرات خوراک طبق وعده های قبلی با حذف ارز ترجیحی داشته باشند تا شاهد تعطیلی کارخانجات خوراک دام و از بین رفتن سرمایه های ملی نباشیم.