کاهش ۳۶ درصدی حجم همزمان با رشد ۴۴ درصدی ارزش دلاری صادرات زعفران استان در ۹ ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بیانگر آن است که به رغم کاهش وزنی صادرات، ارزآوری این محصول نسبت به سال گذشته وضعیت مطلوب‌تری برای صادرکنندگان و دولت داشته است.

چند سالی است که به دلیل نوسانات ارزی و چند برابر شدن قیمت دلار نسبت به ریال بازار صادرات کالا سکه شده است یعنی کالایی که تا قبل از سال ۹۸ ارزش صادراتی ۱۰۰ دلاری داشت و با تبدیل آن به دلار کمتر از ۵ هزار تومان حدود ۵۰۰ هزار تومان، ارزش ریالی آن به حدود ۵۰۰ هزار تومان می‌رسید.

طی چند سال اخیر این کالا با ارزش ۱۰۰ دلار و تبدیل آن به ریال با توجه به نرخ دلار بالای ۳۰ هزار تومانی به بیش از ۳ میلیون تومان رسیده است، اما یک مانع جدی برای این سود و ارزآوری وجود دارد؛ تحریم‌های آمریکا باعث شده است معاملات دلاری برای تاجران به حدی دشوار شود که قادر به جابه جایی یک دلار از طریق سیستم بانکی و حتی صرافی‌ها به داخل کشور نباشند و از سویی سیاست‌های ارزی دولت و الزام صادرکنندگان برای بازگشت ارز حاصل از صادرات هم خود به مانعی برای صادرات و انتقاد‌های جدی صادرکنندگان تبدیل شده است.

یکی از کالا‌های بسیار مهم برای کشور و استان خراسان رضوی به‌عنوان تولیدکننده حدود ۹۰ درصد این محصول و حتی دنیا، زعفران است. کالایی لوکس که بیش از ۷۰ درصد آن صادر می‌شود و بخش دیگر هم مصرف داخلی دارد.

ایران و خراسان رضوی قطب اصلی تولید زعفران دنیا هستند، اما سودآوری ایران از این بازار بسیار نازل است طوری که سهم ایران از تجارت دلاری این محصول ناچیز و همواره با انتقاد مواجه است، زیرا رقابت‌های معکوس تاجران ایرانی در بازار‌های جهانی از یک‌سو و صادرات خام این محصول از سوی دیگر باعث شده است سهم ایران در بازار جهانی این محصول کم باشد.

محصولی که بنا بر اعتقاد کارشناسان و تاجران عمدتاً به‌صورت فله‌ای و بسته‌بندی بالاتر از ۳۰ گرم صادر می‌شود و دلیل اصلی اش این است که کشور‌های مقصد به خصوص اروپایی‌ها زعفران را برای فراوری خریداری می‌کنند به همین دلیل محصول بسته‌بندی شده‌ای که از ایران به مقصد این کشور‌ها صادر می‌شود به‌صورت خام و بدون فراوری است.

داده‌های گمرک نشان می‌دهد، در ۹ ماه امسال حدود ۱۱۸ تن زعفران در رتبه‌بندی‌های مختلف کیفیت برای صادرات در گمرک مشهد ثبت شده که ارزش دلاری این حجم صادرات معادل ۱۳۳ میلیون دلار و ارزش ریالی این حجم صادرات نیز ۳۶۰۱ میلیارد تومان تعیین شده است.