برنج از جمله محصول‌هایی است که معاملات گواهی سپرده کالایی آن از اواخر سال ۱۳۹۹ در بورس کالا کلید خورد و معاملات آن از ۱۴ فروردین سال ۱۴۰۰ آغاز شد.

آقای جواد فلاح مدیر توسعه بازار فیزیکی بورس کالا پیش از این به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: تاکنون یک انبار برنج در شهر آمل پذیرش شده است که برای دو نوع برنج گواهی سپرده صادر می‌شود که یکی از آن‌ها برنج طارم و دیگری برنج فجر است. معاملات برنج طارم از ۲۴ مهر شروع و برنج فجر نیز معاملات آن از شنبه ۷ آبان آغاز شده است.

طبق آمار معاملاتی بورس کالا سال قبل درمجموع ۳۷۶ هزار و ۹۷۹ گواهی سپرده برنج طارم به ارزش بیش از ۱۷۳ میلیارد ریال در بورس معامله شد. از ابتدای سال تا هفته نخست بهمن در مجموع ۵۵۶ هزار و ۴۳۸ گواهی به ارزش ۴۴۶ میلیارد ریال در بورس دست به دست شد که از این میزان ۴۸۳ هزار و ۸۵۹ گواهی به ارزش ۴۰۵ میلیارد ریال برنج طارم و مابقی برنج فجر بود.

ظرفیت انبار برنج بورس کالا برای برنج طارم ۳۸۰ تن و برای برنج فجر ۱۰۰ تن است. گفتنی است، هر گواهی سپرده برنج طارم یک کیلوگرم از این محصول است.

قیمت هر گواهی نیز که معادل یک کیلوگرم برنج است در آخرین روز معاملاتی این نماد‌ها (۱۲ بهمن ۱۴۰۱) برای برنج طارم ۸۲۱ هزار ریال (۸۲ هزار و ۱۶۷ هزار تومان) و برای برنج فجر ۵۸۳ هزار ریال (۵۸ هزار و ۳۵۵ تومان) بود.

بنا بر آن چه اعلام شده معاملات برنج در بورس کالا به صورت گواهی سپرده کالایی از نوع پیوسته است.

گواهی سپرده کالایی چیست؟

آقای مهدی بیات منش کارشناس بازار سرمایه در رابطه با چیستی گواهی سپرده کالایی اظهار کرد: گواهی سپرده کالایی به این شکل است که کشاورز با توجه به استاندارد‌هایی که بورس کالا تعیین کرده، محصول خود را به انبار‌های بورس کالا می‌سپارد و گواهی قبض انبار را دریافت می‌کند که این قبض انبار به گواهی سپرده تبدیل و قابل معامله در تابلوی معاملاتی است.

او در ادامه افزود: گواهی سپرده کالایی پیوسته یعنی این که برای گواهی قابلیت معامله ثانویه وجود دارد.

باید به سمت توسعه میزان عرضه برنج در بورس کالا حرکت کرد

بنابر اعلام مسئولان همه کسانی که کد سهامداری دارند می‌توانند نسبت به خرید برنج اقدام کنند. در خصوص تحویل فیزیکی برنج خریداری شده از بورس کالا پیش از این آقای فلاح مدیر توسعه بازار فیزیکی بورس کالا به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: اگر کسی بخواهد برنج را فیزیکی دریافت کند، حداقل باید ۱۰۰ کیلو گرم خرید داشته باشد تا بتواند درخواست تحویل را بزند. البته این برنج‌ها بوجار نشده است.

آقای برگی کارشناس حوزه بورس کالا در رابطه با میزان عرضه برنج در بورس کالا می‌گوید: با توجه به آمار‌های ارائه شده در خصوص معاملات گواهی سپرده برنج اگر بخواهیم این عدد را به نسبت کل برنج در بازار کشور مقایسه کنیم، این عدد بسیار کوچک است که با توجه به پتانسیل این بازار و بورس کالا انتظار توسعه و رشد این عدد وجود دارد و باید به سمت توسعه رفت.

آقای قربانی نماینده مردم آستانه اشرفیه در مجلس دهم شورای اسلامی در گفت و گو با رسانه‌ها در خصوص عرضه برنج در بورس کالا مطرح کرده بود: برنج به عنوان محصول پرمصرف کشور، اگر به شکل پرحجم و مستمر در بورس کالا عرضه شود، اختلالات موجود در عرضه و تقاضا و التهابات قیمتی این محصول به حداقل می‌رسد و مسئولان نیز به دلیل شفافیت موجود در بورس می‌توانند بر بازار نظارت  و تصمیمات دقیق تری را در این باره برای تنظیم بازار اتخاذ کنند.

حذف واسطه ها یکی از مزیت های عرضه برنج در بورس کالا است

در خصوص مزیت‌های عرضه برنج در بورس کالا آقای برگی می‌گوید: در هر بازاری انبارش یک محصول می‌تواند بسیار به کنترل نرخ آن محصول کمک کند، وقتی نرخ برنج داخل بازار بورس کالا می‌تواند کنترل شود و بر اساس آمار‌های بدست آمده که شفاف است،بحث پایش و کنترل مصرف به خوبی انجام گیرد و مورد دیگر این که واسطه‌ها نیز از بین می‌رود.

آقای سید اسماعیل یزدان پناه مدیرعامل مرکز تجارت برنج ایران در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان بیان کرد: مهم‌ترین فایده خرید برنج از بورس این است که این برنج‌ها قبل از عرضه، جداسازی و سلامت و استاندارد بودن آن نیز در آزمایشگاه‌ها تایید می‌شود.

او حذف واسطه‌ها را یکی دیگر از مزیت‌های عرضه برنج در بورس کالا دانست و گفت: کشاورزان و خریداران تعیین کننده واقعی قیمت برنج در بورس هستند.

آیا قرار است ارقام دیگری از برنج در بورس کالا عرضه شود؟

با توجه به ارقام برنج حاضر در بورس کالا، حالا آقای اسماعیلی می‌گوید: در حال برنامه ریزی برای ورود ارقام دیگر برنج مانند ندا و شیرودی به بورس کالا هستیم.

به گفته مسئولان و کارشناسان عرضه برنج در بورس کالا برای کشاورز این امکان را فراهم می‌کند که به صورت مستقیم و بدون واسطه برنج خود را در یک بازاری به وسعت ایران به فروش برساند و با توجه به شفافیتی که در مکانیزم معاملات برنج بر روی تابلو بورس رقم می خورد و عرضه و تقاضا تعیین کننده نرخ  است این موضوع می‌تواند به کشف قیمت منصفانه‌تر منجر شود.