اولین پسر امیرالمومنین از زنی کلابیه بنام فاطمه بنت حزام که بعد‌ها به ام البنین (مادر پسران) شهرت یافت، حضرت ابالفضل العباس بود.

درخصوص مادرش همین جمله بس که علی بن ابیطالب چندسال بعد از مرگ حضرت فاطمه زهرا (س) از برادرش عقیل که آن زمان در شناخت قبایل عرب سرآمد بودخواست دختری ازخاندانی اصیل وشجاع برایش بیابد و این چنین بود که فاطمه کلابیه راهی منزل علی بن ابیطالب شد و از همان ابتدا اعلام کرد کنیز فرزندان زهرا است و این اعتراف سنگین زنانه‌ای بود که این ازدواج را برکت بخشید.

عباس اولین پسرعلی بن ابیطالب از این زن با شخصیت ومجلله بود ودر نهایت نیز فاطمه کلابیه مادر ۴ پسر شد و به ام البنین مشهور شد.

حضرت عباس  در ۴ هجری قمری سال ۲۶ بعثت بدنیا آمد و در واقعه عاشورا در رکاب برادر بزرگترو امام زمانش، کشته شد.

کلباسی نجفی نویسنده خصائص العباسیه بدون ذکر منبع نوشته است که وقتی به دنیا آمد، امام علی (ع) او را در آغوش گرفت و عباس نامید، در گوش‌هایش اذان و اقامه گفت، سپس بازوهایش را بوسید و گریه کرد و در پاسخ به ام البنین که دلیل گریه او را جویا شد، گفت دو بازوی عباس در راه کمک به حسین (ع) جدا می‌شود و خداوند در ازای دو دست بریده‌اش، دو بال در آخرت به او عطا می‌کند. کتاب‌های دیگر نیز با تکیه بر همین نقل، گریه امام برای قطع شدن دو دست عباس (ع) را مطرح کرده‌اند.

کم کاری تاریخ درخصوص معرفی حضرت عباس

شاید بهتر باشد برای درک شخصیت والای علمدار کربلا او را در تاریخ جستجو کنیم، متاسفانه در تاریخ به  قرن سیزدهم وچهاردهم که تعدادی آثار برای معرفی ایشان تالیف شد و آن هم جز اشاره‌ای به حضور او در نبرد صفین و نیزحضور در مراسم تشییع پیکر برادر بزرگش حسن بن علی (ع)  جایی از عباس زیاد نام برده نشده و همین باعث مبهم بودن شخصیت آن جناب شده است.

آنچه امروزه از وجود با برکت حضرت عباس در بین مردم وشیعیان وغیرشیعیان، مطرح است شجاعت مثال زدنی او در نبرد کربلا و علمداری لشکر سیدالشهدا در کنار منصب سقایی او است.

پناه سیدالشهدا در روز عاشورا بود

وجود بابرکت حضرت عباس در روزعاشورا به نحوی عمل کرد وکار به جایی رسید که سیدالشهدا به او پناه برد و عباس که برای دفاع از امام زمان خود حتی امان نامه لشکر دشمن را پاره کرده بود در راه دفاع ازمحبوب خود به شدیدترین وفجیع‌ترین شکل ممکن شهید شد.

یکی از دلایلی که تاریخ درخصوص شخصیت حضرت عباس بیشتر سکوت کرده است تا دچارتشابه به اسطوره وافسانه نشود؛ زیبایی مثال زدنی ایشان و رشادت ایشان بود به حدی که لقب هایی، چون قمر العشیره و قمر بنی هاشم به این سبب به او داده شد.

بصیرت نافذ حضرت عباس

اما آنچه تاریخ به آن در مقاتل مختلف شهادت می‌دهد ادب و وفاداری وپشتیبانی محکم حضرت عباس از برادر و امام زمانش، حسین بن علی (ع) است.

در جریان رد امان نامه که شمربرای او آورد اگر بصیرت بالا و نافذ جناب عباس بن علی نبود شاید ورق برمی گشت.

از سوی دیگر جنگاوری رشیدی چون عباس که اتفاقا برای نبرد کربلا تربیت شده بود با جمله امام زمانش که از او خواسته بود پاسداری حرم وخیام را انجام دهد، ادب کرده و امر، ولی زمانش را اطاعت کرد و الا اگر حضرت عباس از صبح عاشورا اجازه نبرد داشت هیچ سپاه دشمنی روبروی حسین نمی‌بود! و این چیزی نبود جز بصیرت و ولایتمداری بالای ایشان که استعداد ذاتی اش را در برابر فرمان امامش کنار گذاشت.

امام سجاد و امام صادق علیهم السلام نیز در سخنانی در رثای حضرت عباس گفته اند مقام بالای حضرت عباس در جنت به حدی است که دیگر شهدا به این مقام غبطه می‌خورند و این نتیجه ادب و وفا و ولایتمداری ایشان بود.

اگربخواهیم به برخی روضه‌های اشک آور در رثای این مرد بزرگ نگاهی موشکافانه بیندازیم ایشان درکنار منصب علمداری سپاه برای امام حسین (ع) چندین وچند بار در گرمای شدید هوا مانع تلف شدن اهل بیت وحرم سیدالشهدا ازشدت تشنگی شد.

و کار تا آنجا پیش رفت که با لب تشنه درحالی که مشکی آب برای کودکان با خود داشت از دنیا رفت و این اتفاق را هیچ فردی باور نمی‌کند و این ویژگی را مختص افراد با ظرفیت روحی بالا که تکیه گاه دیگران باشند می‌دانند و البته نادر!

شاعرچه زیبا می‌گوید" برلب دریا لب دریادلان خشکیده است" و بارزترین مثال انسانی این بیت حضرت اباالفضل عباس است.

با شهادت حضرت عباس سیدالشهدا عملا جمله معروف" الان انکسرظهری و قلت حیلتی " را مطرح کرد و این نشان از تکیه‌ای  بودکه به وجود علمدار دلاور کربلا، داشت.

میلاد علمدار رشید سپاه حسین فرصت قشنگی است تا درک ادب و وفا در محضر او کنیم.

 فرزندان حضرت عباس

نقل شده که ازجناب عباس و زنی بنام لبابه  پنج فرزند و به روایتی چهار فرزند برجای مانده است.

عبیدالله، فرزند حضرت عباس (ع)، با دختر امام سجاد (ع) ازدواج کرد. برخی نویسندگان، فرزندان دیگری به نام‌های حسن، قاسم، محمد و دختری برای حضرت عباس نام برده‌اند و گفته‌اند قاسم و محمد در روز عاشورا پس از پدرشان به شهادت رسیدند.

گزارش شده است که نسل حضرت عباس از پسرش عبیدالله و پسرش حسن ادامه پیدا کرده است. فرزندان حضرت عباس از مشهور‌ترین تبار علویان بودند و بسیاری از آن‌ها عالم، شاعر، قاضی و حاکم بودند، گستردگی نسل حضرت عباس از شمال آفریقا تا ایران گزارش شده است. برخی دلیل این گستردگی را مهاجرت فرزندان حضرت عباس به دلیل ظلم حکومت‌ها عنوان کرده‌اند (ربانی خلخالی نویسنده چهره درخشان قمر بنی هاشم)

واین چنین است که مردی بزرگ ستاره می شود و با خود نور وزیبایی می آورد نه به سبب داشته هایش که به سبب اطاعت از ولی زمانش و این نکته ای است که باید از زندگی ایشان فراگرفت.

مرضیه السادات حسینی راد