منوچهر منطقی معاون صنایع حمل و نقل وزارت صمت در برنامه صف اول به سوالات زیر پاسخ داد.

تعریف کشور خودروساز چیست؟

منطقی: خودرو دو ویژگی ایجاد اشتغال و ارزش افزوده بالا دارد که در برنامه ریزی ها به این دو ویژگی توجه می شود.

به شرکتی خودروساز می گویند که مالکیت فکری خودرو و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد ساخت آن را داشته باشد. خودروساز باید توان طراحی، توسعه و تولید محصول را داشته باشد و تولید صرفا برای داخل نباشد و بخشی هم برای بازارهای جهانی باشد.

در کشور ما دو طیف خودروساز داریم. طیف اول، دو خودروساز بزرگ هستند که توانمندی طراحی و تولید را دارند که ممکن است با کمک شرکت های بزرگ دنیا باشد. گروه دوم  فقط مونتاژ می کنند که ارزش افزوده بالایی ندارند و  حدود ۲۰ درصد است.

موضوع اشتغال برای ما مهم است. شرکت ها سهم داخلی سازی هم باید داشته باشند بنابراین سیاست گذاری جدید ایجاد شده که شرکت ها به سمت ایجاد ارزش افزوده بالا بروند و طراحی محصول هم داشته باشند و دانش بنیان شوند.

ایران خودروساز است؟

منطقی: کشور ما استعداد این را دارد که در مقام خودروساز قرار گیرد. در شمال خاورمیانه در این زمینه اول هستیم. دانش پایه را داریم و از نظر فرایندهای تولید برتری خاص داریم، اگر در طراحی محصول هم توان بالاتر برود خودروساز کامل می شویم.

کار علمی در این زمینه کردیم  و  در بررسی ها دیدیم که خودروسازهای مهم دنیا همه دانش بنیان هستند. گزارش تحول خودرو و نقشه جامعی درست کردیم که یک سال آن را اجرا کرده ایم و تا سال ۱۴۰۳ کامل اجرایی می شود.

یکی از هشت فرمان رئیس جمهور درباره خودرو، افزایش ۵۰ درصدی تولید بود، این امر محقق شده است؟

منطقی: میزان تولید خودرو ما قبل از تحریم ها ۱.۶ میلیون دستگاه در سال بود که با تحریم شرکت ها نصف شد. اولین گام احیای ظرفیت بود. پارسال ۹۴۶ هزار دستگاه خودرو در کشور تولید شد که ۱۰۰ هزار خودروی ناقص در پارکینگ ها مانده بود.

امسال یک میلیون و ۲۶۰ هزار خودرو در کشور تولید شده که نسبت به پارسال ۴۵ درصد افزایش تولید داشته ایم و با احتساب تحویل خودروهای در پارکینگ مانده، یک میلیون و ۴۰۰ هزار خودرو تحویل داده ایم.

خودروسازهای خصوصی در ایران پا می گیرند؟

منطقی: خودروسازهای خصوصی باید عمق ساخت داخل را بیشتر کنند و با توجه به اینکه شرکای خارجی دارند توسعه مدل ها را داشته باشند که قابلیت صادرات داشته باشد. در انتهای سال آینده دو مجموعه که در این مسیر حرکت کرده باشند را خواهیم داشت.

ما ۲۸ تا خودروساز در کشور داریم که مجوز  به آنها داده شده است، در گام اول مجوز داده می شود اما باید سیاست گذاری شود تا واقعا خودروساز شوند و سطح تولید  را بالا ببرند. اینها کم کم باید در کنار هم قرار گیرند و اتحادهای راهبردی با هم داشته باشند و تشکیل کنسرسیوم بدهند.

یکی دیگر از فرمان هشت ماده ای رئیس جمهور افزایش کیفیت بود، چه اتفاقی در این خصوص افتاده است؟

منطقی: سطح کیفیت خودروهای قدیمی از یک حدی بالاتر نمی رود بنابراین کم کم باید از رده خارج شده و خودروهای جدید با سیستم ایمنی بالا جایگزین آنها شوند.

۷۰ درصد کیفیت خودرو مربوط به قطعات می شود و قرار شده مسئولیت کیفیت قطعات با خود قطعه سازها باشد.

همچنین یک نکته دیگر اینکه قبلا قطعات قاچاق داشتیم که با کاری که در وزارت صمت انجام شده الان قطعات کد رهگیری دارند و تحت کنترل هستند.

با این اقدامات رضایت مشتری ۱۱ تا ۱۶ درصد نسبت به سال ۱۴۰۰ بهتر شده است و البته این مسیر ادامه خواهد داشت.

برای خودروی اقتصادی چه کار کردید؟

منطقی: بیش از  ۶۵ درصد مشتریان خودرو توان خرید خودروهای بالای ۱۰ هزار دلار را ندارند اما باید با مبلغ پایین خودروی مدرن و ایمن نصیب آنها شود.

یک مدل خودروی اقتصادی را با ایران خودرو ادامه دادیم که آن را ۳بخش کردیم یک بخش در سایپا انجام شد که انتهای بهمن سال آینده به بازار عرضه می شود، یک مدل خودروی برقی داریم که در ایران خودرو تولید می شود و یک خودرو هم در بخش خصوصی تولید خواهد شد.

در مجموع سالانه ۳۰۰ هزار دستگاه خودروی اقتصادی با قیمت حدود ۲۲۰ میلیون تومان خواهیم داشت در کل باید زیر ۶ هزار دلار  به مشتری عرضه شود.

درباره واگذاری مدیریت خودروسازها چه اقدامی شد؟

منطقی: اولین کار قرار بود ارزش‌گذاری این دو شرکت تا انتهای فروردین انجام شود که  ارزش گذاری سایپا را تیر ماه و ایران خودرو را شهریور تحویل دادند. بعد قرار شد اولین واگذاری ها، سهام تودلی باشد.برای سهام تودلی ایران خودرو ۲ شرکت و برای سایپا ۱ شرکت متقاضی وجود داشت که مشخص شد هر ۳ یکی بودند و قابلیت واگذاری نبود.

سپس قرار به واگذاری سهام های کوچک این دو خودروساز شد که برای ایران خودرو خراسان متقاضی نبود. در سایپا دو سهام پارس خودرو و بن رو متقاضی داشتند که ارزیابی ها انجام شده تا مشخص شود که خریداران صلاحیت کلی دارند. این موضوع در انتهای کار قرار دارد.

وزارت صمت با عرضه خودرو در بورس مخالف است؟

منطقی: در عرضه خودرو در بورس فرایند غلطی را جلو رفتیم. بورس راه حل موقت برای حالتی که قیمت گذاری غیر واقعی داریم، است.

قیمت گذاری دستوری نباید باشد اما شرایطی دارد که یکی از آن شروط تعادل عرضه و تقاضا است.

سال آینده تولید خودرو در کشور به حد تقاضا در شرایط نرمال می رسد. تقاضای نرمال ۱.۴ میلیون دستگاه در سال است که امسال به این میزان رسیدیم اما تقاضای انباشته از قبل هم داشیم. سال آینده با احتساب واردات و تولید داخلی به عرضه ۱.۸  میلیون دستگاه خودرو می رسیم که با تقاضا همخوانی خواهد داشت.

 سعی می کنیم به آن شرایطی برسیم که عوامل انحصاری را از بین ببریم.

در حذف قرعه کشی به کجا رسیدیم؟

منطقی: الان قرعه کشی حذف و صف خرید جایگزین  آن شده است. بعد از کرونا درخواست خودرو بالا رفته است و در همه جای دنیا برای خرید خودرو صف دارند. در این صف حتما به همه متقاضیان خودرو داده می شود اما مکانیزمی برای تعیین نوبت هر متقاضی و زمان تحویل به صورت رندومی وجود دارد. راه دیگری هم پیشنهاد شده که هر کسی پول کامل بدهد در اول صف باشد که روی آن فکر می کنیم.

برای خودروهای وارداتی هم صف تشکیل شده است؟

منطقی: در مرحله اول ثبت سفارش ۱۰۰ هزار دستگاه است که متقاضیان ثبت نام کرده اند سپس در فرایند نوبت دهی قرار می گیرد و این خودروها به نوبت تحویل داده می شود.

عرضه در بورس منتفی است؟

منطقی: خیر این طرح مجلس است که همه خودروها در بورس عرضه شوند. باید قیمت پایه داشته باشند که شورای رقابت این را تعیین می کند. هر گاه قیمت پایه به بورس نزدیک تر شود مشتریان با قیمت واقعی تری می  توانند خودرو تهیه کنند.

با حذف قرعه کشی، واگذاری خودرو به مادران چه می شود؟

منطقی: تمام خودروسازان دو لیست برای مشتریان معمولی و مادران دارای دو فزرند به بالا دارند. هر حالتی که برای فروش ایجاد شود این دو لیست  وجود دارد و دچار مشکل نخواهد شد.

خودروهای فرسوده چطور؟

منطقی: این طرح فقط برای قرعه کشی بود که گفته شده بود ۲۰ درصد از قرعه کشی به خودروهای فرسوده اختصاص یابد بنابراین از این به بعد حذف می شود. اما پیش بینی شده که با افزایش تولید خودرو، ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار دستگاه ظرفیت برای جایگزینی با خودروهای فرسوده باقی می ماند.

آخرین خبر از برخورد با دستگاه ها و خودروسازهای متخلف  برای فروش خودرو رانتی به دستگاه ها چیست؟

منطقی: تاکید رئیس جمهور بر عرضه شفاف خودرو است و جایی که صف فروش است عرضه باید طبق روال قرعه کشی باشد. خودروسازهایی که در قرعه کشی بودند و خارج از فرآیند قرعه کشی، خودرو به دستگاهی ارائه دادند، تخلف کرده اند که این موضوع در حال بررسی است و اواخر سال یا نهایتا اوایل سال آینده نتایج مشخص خواهد شد.