چند روزی است موضوع توزیع عوارض آلایندگی صنایع مستقر در شهرستان زرقان بین چهار شهر شیراز، بیضا، مرودشت و زرقان دردسرساز شده؛ چراکه بر اساس تصمیم سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، ۸۱ درصد از عوارض ناشی از این آلایندگی قرار است به کلان‌شهر شیراز برسد. مردم شهرستان زرقان، سال‌هاست دود صنایع را تحمل می‌کنند و زیر بار درد‌ها و رنج‌های بسیار رفته‌اند و در حال حاضر نیز نسبت به این تصمیم ناعادلانه نقد دارند.

امام جمعه زرقان ضمن انتقاد به این تصمیم، گفت: اگر قرار است اینگونه عوارض آلایندگی بین ۴ شهرستان توزیع شود و بیش از ۸۰ درصد آن به شهرستان شیراز برسد اصلا به زرقان ندهند بهتر است.

حجت‌الاسلام ربانی‌شیرازی گفت: این ظلم بزرگی است که تصمیم‌گیرندگان به شهروندان زرقانی روا داشته‌اند، چرا که در زرقان ۱۷ برابر دیگر شهر‌های فارس به دلیل همین آلایندگی‌ها سرطان ریه داریم.

امام جمعه زرقان با بیان به اینکه قرار است عوارض آلایندگی به شهرستان‌های شعاع ۳۰ کیلومتری پالایشگاه تعلق گیرد، گفت: با این وجود شهر‌های شیراز، بیضا و مرودشت از سهم عوارض آلایندگی بهره می‌برند و بیش از ۸۰ درصد به شهرستان شیراز می‌رسد.

ربانی شیرازی با اشاره به وضعیت جغرافیایی منطقه پالایشگاه، گفت: حداقل ۴ کوه بسیار بلند فیمابین شیراز و پالایشگاه قرار دارد که اجازه نمی‌دهد آلودگی به شیراز برسد، ولی شهر زرقان در کنار ابن صنعت قرار دارد.

امام جمعه زرقان گفت: علاوه بر این پالایشگاه و صنایع آلاینده، روزانه از منابع آب‌های زیرزمینی زرقان استفاده می‌کنند که از سویی دیگر، شاهد شوری آب برخی مناطق زرقان در سال‌های گذشته بوده‌ایم.

نماینده ولی فقیه در شهرستان زرقان ضمن دعوت به ایجاد آرامش و ممانعت از بروز هرگونه تنش در این شهرستان، گفت: انشاالله مشکلی پیش نخواهد آمد و با تلاش اعضای شورا و فرماندار موضوع حل خواهد شد.

شیراز عوارض آلایندگی و زرقان آلودگی را می‌بلعد!

رئیس شورای اسلامی شهر زرقان نیز با بیان اینکه حدود ۲۴ درصد از صنایع فارس در این شهرستان مستقر است و برخی از این صنایع، به دلیل شدت آلایندگی باید به شهر عوارض پرداخت کنند، گفت: صنعت موظف است در قبال آلایندگی‌هایی که به شهر تحمیل می‌کند، عوارضی به شهرداری و دهیاری پرداخت کند و این مجموعه‌ها نیز از همین محل برای توسعه و حفظ فضای سبز و دیگر اقدامات کاهش دهنده اثرات آلاینده‌ها، هزینه کند.

قاسم جمالی گفت: شهرداری زرقان از همین رهگذر بیش از ۳۰۰ هکتار فضای سبز را حفاظت و نگهداری می‌کند که ۲۲۰ هکتار از این فضا صرفا متعلق به پالایشگاه است.

جمالی با اشاره به اینکه در حال حاضر سرانه فضای سبز زرقان بالغ بر ۸۰ متر مربع و ۵ برابر نرم فضای سبز شهری کشور است، گفت: شهرداری زرقان برای حفظ، نگهداری و توسعه این فضای سبز و همچنین حفظ ۲۲۰ هکتار پارک جنگلی متعلق به پالایشگاه، سالانه ده‌ها میلیارد تومان هزینه می‌کند.

شهردار زرقان نیز گفت: بر تخصیص عوارض پتروشیمی به شهرستان زرقان تاکید شده است، که البته ما به برخی مسئولان شهر هشدار داده بودیم که عوارض پتروشیمی کلاه گشادی است که بر سر زرقان خواهد رفت.

محمود صانعی، با بیان اینکه نصاب جمعیتی شهر‌های پیرامونی با شهرستان زرقان، تفاوت فاحش دارد، گفت: کلانشهر شیراز، یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر، مرودشت ۳۰۰ هزار نفر، بیضا با روستا‌های اطراف خود حدود ۷۰ هزار نفر و شهرستان زرقان ۵۷ هزار نفر جمعیت دارند.

شهردار زرقان با تاکید بر اینکه این عوارض بر اساس نصاب جمعیتی توزیع می‌شود، یادآور شد که جمعیت یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفری شیراز، عوارض ناشی از آلایندگی پالایشگاه را می‌بلعد و برای شهرستان زرقان که همه آلایندگی‌ها و مشکلات صنعت را تحمل می‌کند چیزی باقی نمی‌گذارد.

او گفت: مرودشت، جمعیت بیشتری نسبت به زرقان دارد و بالغ بر ۸۰ درصد از عوارض پتروشیمی به این شهرستان تعلق خواهد گرفت و یک عدد ۸ یا ۹ درصدی به زرقان می‌رسد.

شهردار زرقان گفت: ما ۹۰ درصد عوارض پالایشگاه را می‌دهیم و به ازای آن ۹ درصد از پتروشیمی می‌گیریم و در واقع اینجا یک بازی برد - باخت به نفع کلانشهر شیراز و به زیان شهر‌های کوچک به راه افتاده است.

او گفت: عوارض آلایندگی سال گذشته پالایشگاه، ۸۵ میلیارد تومان بوده که ۵۰ میلیارد تومان در سه قسط به شهرداری زرقان و ۳۵ میلیارد تومان نیز به دو شهرداری و دهیاری دیگر پرداخت شده است.

صانعی گفت: سئوال ما از شهردار شیراز اینست که در بودجه ۲۳ هزار میلیارد تومانی ۱۴۰۲ آن شهرداری، عدد ۸۵ میلیارد تومان هیچ کمکی به این شهرداری نمی‌کند، اما در عوض، شهرداری زرقان را به ورشکستگی می‌رساند!

شهردار زرقان با بیان اینکه عمده درآمد‌های این شهرستان از عوارض ناشی از آلایندگی و عمده هزینه کرد‌ها نیز ناشی از حضور صنعت است، گفت: ما مجبور به حفظ سرانه فضای سبز هستیم و همین مسئله هزینه ۳۰ تا ۴۰ میلیارد تومانی در سال به شهرداری تحمیل می‌کند.

او به این نکته نیز اشاره کرد که وقتی درآمد از بودجه حذف می‌شود برای ادامه حیات باید یا پروژه‌های عمرانی را تعطیل و توسعه فضای سبز را حداقلی کرد یا در نیروی انسانی به سمت تعدیل حرکت کنیم.

صانعی از نمایندگان شیراز و زرقان در مجلس درخواست کرد که با دفاع از موکلان خود این تصمیم‌گیری را به سمت عاقلانه شدن هدایت کرده و با بررسی معایب و تبعات اشتباه این تصمیم، اصلاحیه و بازنگری این مسئله را در دستور کار قرار دهند.

او گفت: اطلس آلایندگی شهرستان زرقان در طول سال‌های گذشته تهیه شده و میزان آلایندگی‌ها مشخص است و مراجع ذیصلاح نیز آن را تایید کرده اند.

صانعی تاکید کرد: به هیچ عنوان آلایندگی ناشی از صنایع مستقر در شهرستان زرقان به سمت شیراز، بیضا و مرودشت نمی‌رود و چهار کوه بمو، باجگاه، چشمه بیدی و الله اکبر، پالایشگاه را از ورودی دروازه قرآن جدا می‌کنند و اجازه نمی‌دهند حتی کمترین مقدار از این آلایندگی‌ها وارد کلانشهر شیراز شود.

شهردار زرقان توضیح داد: انصاف نیست مردم شهرستان زرقان، درد و رنج ناشی از مواد سمی پالایشگاه و سایر صنایع آلاینده را تحمل کنند و زیر بار مشکلات حاد تنفسی و انواع سرطان بروند و سهمشان از عوارض قانونی کمترین میزان باشد؛ بر همین اصل، نمایندگان باید در این مسئله تجدید نظر اساسی کنند.

صانعی گفت: پیشنهاد ما اینست سازمان مدیریت و برنامه ریزی، صرف نظر از مسئله جمعیت، قریب ۹۰ درصد عوارض آلایندگی را به شهرستانی که صنعت آلاینده در آن مستقر است پرداخت کند.

او با اشاره به اینکه هر چند داشتن فضای سبز خوب است، اما برای حفظ و نگهداشت فضای سبزی که صنعت به شهرستان زرقان تحمیل کرده باید هزینه شود، یادآور شد: چنانچه تاکنون نیز۸۰ درصد از عوارض آلایندگی که نصیب شهرستان زرقان شده در این حوزه هزینه شده است.

فرماندار زرقان نیز در همین ارتباط و با اشاره به دستورالعمل سازمان برنامه و بودجه در خصوص پرداخت عوارض ناشی از آلایندگی، تاکید کرد: براساس پیگیری‌هایی که نمایندگان مجلس داشتند قرار است یک بازنگری در این مسئله انجام شود.

احسان خازن گفت: زرقان، نزدیک‌ترین شهرستان به صنایع آلاینده است و محیط زیست باید میزان اثرگذاری مستقیم این صنایع را بر سلامت مردم بررسی کند و بر همین اساس، شهرستان‌هایی عوارض بیشتری از آلایندگی‌ها دریافت کنند که استقرار صنایع آلاینده در آنجا بیشتر است.

نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس نیز با بیان اینکه مردم زرقان نباید نگران این مسئله باشند، در صفحه رسمی خود در فضای مجازی نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت: «بر اساس ماده ۱۲۳ قانون برنامه پنجم و یکی از بند‌های ماده ۶ قانون برنامه ششم توسعه که تکرار ماده ۱۲۳ قانون برنامه پنجم توسعه است، عوارض آلایندگی به نسبت تاثیرگذاری بین مناطق متاثر از آلایندگی در کمیته‌ای مرکب از نمایندگان سازمان برنامه و بودجه، اقتصاد و دارایی، محیط زیست و فرمانداران شهرستان‌های ذیربط توزیع می‌شود. متولی تهیه دستورالعمل نحوه توزیع، سازمان برنامه و بودجه است.»

جعفر قادری آورده است: «تا بحال بدون توجه به این دستورالعمل، عوارض آلایندگی صرفا به شهرستان‌های محل استقرار واحد تولیدی آلاینده اختصاص داده شده است. بدون اینکه قانون مربوط به آلایندگی در اصلاح قانون ارزش افزوده درمجلس دهم و یا یازدهم تغییر کند، ظاهرا نادرست نوشته شدن دستورالعمل و یا تعبیر نادرست از دستورالعمل، باعث شده تا سهم شهرستان‌های محل استقرار واحد‌های آلاینده نادیده گرفته شود.»

قادری در عین حال گفت: منطقی است که بدون توجه به جمعیت شهرستان‌ها مشخص شود که تاثیرگذاری آلایندگی بر هر شهرستان چند درصد است. طبیعی است شهرستانی که محل استقرار واحد آلاینده است و بیشتر از سایر شهرستان‌ها متاثر از آلودگی است بدون توجه به جمعیتش باید بیشترین عوارض آلایندگی را به خود اختصاص دهد و شهرستانی که از محل انتشار آلودگی دورتر است و کمتر متاثر از آلایندگی است، بدون توجه به جمعیتش باید سهم کمتری از عوارض آلایندگی را بخود اختصاص دهد.

او تاکید کرد: «بعد از اینکه سهم هر شهرستان از عوارض آلایندگی مشخص شد، منطقی است که این سهم بین شهر‌ها و روستا‌های شهرستان به نسبت جمعیت توزیع شود. این روش که بخشی از آن تابحال اجرا شده باید تکمیل و بدرستی اجرا شود. اجرای این روش باعث می‌شود تا همه شهرستان‌های متاثر از آلودگی به نسبت تاثیرپذیری از این عوارض، سهم ببرند و کسی هم ناراضی نباشد.

قادری آورده است که: "مردم شهرستان زرقان اطمینان داشته باشند که اگر ایراد در دستورالعمل ابلاغی سازمان برنامه و بودجه باشد برای اصلاح آن اقدام می‌کنیم و اگر مشکل در تفسیر نادرست از دستورالعمل باشد حتما برای عمل به تفسیر درست از دستورالعمل تلاش خواهیم کرد. اگر برخی از شهرستان‌ها از عوارض آلایندگی پالایشگاه زرقان سهم ببرند، شهرستان زرقان هم از عوارض آلایندگی واحد‌های آلاینده در سایر شهرستان‌ها سهم خواهد برد و از این نظر جای نگرانی وجود ندارد. "

نایب رئیس اول کمیسیون امنیت ملی و نماینده شیراز و زرقان در مجلس نیز گفت: شدیدا با کاهش عایدی آلایندگی زرقان مخالفیم و دولت باید این شیوه نامه را اصلاح کند.

عزیزی ضمن انتقاد از شیوه نامه مذکور و با بیان اینکه بهره مندی کامل از عایدی آلایندگی‌ها حق مسلم شهرستان زرقان است، گفت: انتظار می‌رود دولت از تصمیمات عجولانه و اشتباه پرهیز کند و در چنین تصمیماتی طوری عمل کند که منتهی به عدالت شود.

نماینده مردم شیراز و زرقان با یادآوری اینکه نمایندگان شدیداً با این شیوه نامه مخالف و خواستار اصلاح فوری آن و احقاق حق مردم زرقان هستند، گفت: مردم زرقان در معرض آلایندگی‌های فراوانی هستند و اگر حق آلایندگی نیز از آنان سلب شود انصافا در حق آن‌ها ظلم شده است.

عزیزی گفت: البته قطعا دولت نیز چنین نظری ندارد و گاهی در نوشتن شیوه نامه‌ها دقت لازم صورت نمی‌گیرد و منجر به چنین وضعیتی می‌شود؛ که انتظار است مجریان امر دقت نظر بیشتری در این خصوص اعمال کنند.