در میز اقتصاد امروز با موضوع تنظیم بازار محصولات کشاورزی با حضور علایی مقدم معاون برنامه ریزی اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی و جلیلی مقدم مدیر کل امور میوه‌ای گرمسیری جهاد کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت.

سوال:چه میزان الگو کشت در کشور انجام شده است ؟

آقای علایی مقدم: کشاورزی در ایران با توجه به کمبود بارش از ریسک بالایی برخوردار است، اما در پنجاه سال گذشته ما دست‌آورد‌های بزرگی داشته‌ایم و در بیست محصول در دنیا رتبه تک رقمی و در پنج محصول رتبه یک را داریم.

امروز با توجه به کاهش بارندگی، حوادث طبیعی و ... در کشور ۱۲۰ میلیون تن محصول کشاورزی تولید می‌شود و با کثرت جمعیت در کشور می‌توان آن را افزایش داد.

یک و نیم میلیون هکتار از بخش کشاورزی ما زیر الگو کشت گندم می‌باشد، ۱۳۰ همت نیازمند برای اجرای الگو کشت نیازمند می‌باشیم.

الگوی کشت در ایران مغفول مانده است و اجرای الگوی کشت نیاز به الزامات و جذابیت دارد و دستگاه‌های مختلفی از جمله مجلس برای اجرای آن باید قانون‌گذاری کنند.

سوال:لزوم توجه به الگو کشت چگونه است؟

آقای علایی مقدم: آنچه مسلم است اجرای الگوی کشت نیاز به حمایت، الزامات و برنامه ریزی دارد، در بخش کشاورزی یک حلقه مفقوده وجود دارد که یک سال با کمبود محصول و سال دیگر با مازاد تولید روی دست کشاورزان هستیم.

منطقی‌ترین راهکار برای کاهش دورریز محصولات خرید تضمینی است و همواره پس اط بازاریابی باید صادرات انجام شود. در زمینه قوانین و مقررات باید تسهیل گری شود و موانع کاهش یابد تا شاهد دفن محصولات کشاورزی نباشیم.

 تسهیلات کم بهره برای کشاورزان در نظر گرفته شود، ما ریالی از برنامه و بودجه برای الگو کشت دریافت نکرده ایم.

سوال: سازمان حفظ نباتات کشور برای تامین سلامت غذایی کشور چه کرده است؟

آقای علایی‌مقدم: در سلامت محصولات کشاورزی با منشا گیاهی این وظیفه در برنامه پنجم و ششم بر عهده وزارت بهداشت و درمان بود و بعد از تولید نمونه برداری از محصول انجام می‌شد.

در دولت سیزدهم با توجه به مشکلاتی که در صادرات محصولات کشاورزی اتفاق افتاد با دستور وزیر جهاد، سلامت محصولات کشاورزی با منشا گیاهی به سازمان حفظ نباتات واگذار شد.

سوال:راه اندازی رصدخانه کشاورزی در نیمه نخست امسال اجرایی می‌شود؟

آقای علایی مقدم: با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر اهمیت داشتن آمار درست از میزان تولید محصولات کشاورزی با راه اندازی این سامانه که زیر ساخت هایش آماده شده است می‌توانیم به صورت هوشمند از راه دور پهنه‌های کشاورزی کشور را رصد کنیم و بدانیم چقدر باغ، دیم، زراعت و... داریم.

در حال حاضر با توافق جغرافیایی ارتش و وزارت ارتباطات از ظرفیت ماهواره‌ایی استفاده خواهیم کرد، این رصد خانه در شش ماهه امسال انجام خواهد شد.

سوال:اراضی کشاورزی چه زمانیی سنددار می‌شوند؟

آقای علایی مقدم: سنددار شدن اراضی کشاورزی علاوه بر قانونی شدن حق مالکیت کشاورزان، آثار مثبت دیگری، چون جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی، حل اختلاف بین کشاورزان با هم و با دولت را به حداقل می‌رساند. اختلاف بین مالکیت زمین‌های کشاورزی و ملی موانعی را به‌ویژه برای کشاورزان ایجاد می‌کند و در برخی موارد کشاورز به‌دلیل نداشتن سند و ناتوانی در اثبات مالکیت، قادر نیست در زمین آبا و اجدادی خود به کشت و زرع بپردازد.

سنددار شدن زمین‌های کشاورزی کاداستر انگیزه فعالیت کشاورزان را بیشتر می‌کند و از سوی دیگر، آن‌ها می‌توانند با سند زمین خود از تسهیلات بانکی برای توسعه کشت و زرع نیز بهره‌مند شوند.

از سال ۹۴ تا ۱۴۰۰ تنها ۴ درصد اراضی کشاورزی کشور سنددار بودند، در حالیکه براساس قانون بایستی تا سال گذشته تمامی این اراضی سنددار می‌شدند. از سال ۱۴۰۰با تلاش و برنامه ریزی دولت سیزدهم ۱۱درصد به این رقم افزوده شد و میزان سنددار شدن اراضی کشاورزی کشور به ۱۵درصد افزایش یافت که این موضوع بیانگر رشد چند برابری در این حوزه بوده است.

سوال:الگوی کشت چه زمانی محقق می‌شود؟

آقای علایی مقدم: ۱۰ درصد الگوی کشت در بخش کشاورزی در افق ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ انجام می‌شود. خرید گندم در سال گذشته چهار میلیون تن و میزان سن زدگی غلات ۳۸ هزار تن بود، امسال میزان خرید گندم به هفت میلیون و ۴۰۰ هزار تن رسید و میزان سن زدگی نیز هفت هزار تن بود که آمار ارایه شده بیانگر همت و تلاش کشاورزان ما است.

سوال:برنامه برای کاهش وابستگی‌های دامی را بفرمایید؟

آقای علایی مقدم: در تولید غلات رشد ۱۷ درصدی داشتیم، به طوری که از ۱۷.۹ میلیون تن به ۲۱ میلیون تن رسیدیم. در کشاورزی قراردادی سال گذشته سطح زیر کشتمان در گندم و برنج زیر ۵۰۰ هزار هکتار بود که امسال به یک میلیون و ۵۵۰ هزار هکتار رسیده است.

سوال:یکی از وابستگی به میوه داریم برای افزایش تولید چه برنامه ای دارید؟

خانم جلیلی مقدم: برای خود اتکایی در تولید موز، انبه و آناناس، برنامه‌ای ۳ ساله در وزارت جهاد کشاورزی تدوین شده که در سطح ۱۲ هزار هکتار توسعه و اصلاح و بازسازی میوه‌های گرمسیری در استان‌های تولیدکننده و مستعد تولید صورت می‌گیرد به طوریکه در صورت تخصیص و تامین اعتبار ۱۵۰۰ میلیارد تومانی می‌توانیم نیمی از تقاضای مصرف در بازار داخل را پوشش بدهیم.

سالانه برای واردات ۴ محصول گرمسیری موز، انبه، نارگیل و آناناس حدود ۵۰۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شود، به همین منظور وزارت جهاد کشاورزی دو برنامه ویژه را در دستور کار خود قرار داده است، به طوریکه ابتدا با مطالعات انجام شده دقیق و تعیین استان‌های مستعد برای تولید این ۴ محصول در نظر داریم تا در صورت تامین اعتبار به این میزان خودکفایی برسیم. از طرف دیگر طرح ۵ ساله دیگری نیز در مراحل اولیه تدوین قرار دارد تا محصولات گرمسیری شامل انبه، موز و آناناس در محیط‌های کنترل شده تولید شوند که البته این طرح در برخی استان‌ها به صورت پایلوت آغاز شده است.

یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن تولید خرما در سال گذشته در کشور داشتیم، از این رقم ۳۰۹ هزار تن صادرات خرما را داشته ایم.