علیرضا مرادی بیستونی، کارشناس میراث فرهنگی امروز (۲۹ فروردین) به مناسبت روز جهانی بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی با بیان اینکه کرمانشاه از نظر تاریخی جزو استان‌های طراز اول کشور است، گفت : در شهر کرمانشاه یک بافت تاریخی با وسعت حدود ۳۰۰ هکتار وجود دارد که از اواخر دوره زندیه تا اوایل دوره قاجار شکل گرفته است.

وی افزود: در این محدوده، بازار سنتی و عناصر وابسته به آن، بنا‌های متعدد و فضا‌های عمومی مختلفی در طول این دوره شکل گرفته است.

این کارشناس میراث فرهنگی با بیان اینکه بازار سنتی کرمانشاه یکی از مهمترین بخش‌های این بافت قدیمی است، عنوان کرد: بازار سنتی کرمانشاه در گذشته یکی از طولانی‌ترین بازار‌های سرپوشیده ایران با ۱۸ راسته بازار همچون زرگرها، صندوق سازها، آهنگرها، مسگرها، بنکدار‌ها و. بوده است.

وی از وجود عناصر متعددی مانند مساجد، حمام ها، سرا‌ها و ... در بازار سنتی کرمانشاه یاد کرد و ادامه داد: در این بافت تاریخی مساجدی مانند مسجد شازده، ابوتراب، نواب، بنکدارها، جامع، حاج شهبازخان و حمام‌های تاریخی همچون حاج شهبازخان، میرزا سلیم، سیدنور، چل پله و حسن خان نیز به یادگار مانده است. 

این کارشناس گردشگری به چندپاره شدن این بازار در دوره‌های بعدی اشاره کرد و یادآورشد: بعد‌ها با احداث خیابان‌های مدرس، نواب، جوانشیر و رشیدی، بازار کرمانشاه چندپاره شد و کسبه و بازاریانی که در اطراف این بازار قرار داشتند، شروع به ساخت و ساز‌های جدیدی کردند. ساخت و ساز‌هایی که با اصول معماری قدیمی صورت نگرفت.

وی تاکید کرد: در این ساخت و سازها، مردم به جای استفاده از آجر که در معماری دوره قاجار مورد توجه بود، از مصالح جدید مانند کامپوزیت، سنگ و حتی معماری شیشه‌ای استفاده کردند و در نهایت این مسئله یک بی نظمی بصری را در جداره‌ها و مسیر‌های بافت قدیمی شهر بوجود آورد. 

مرادی بیستونی تاکید کرد: علیرغم چهره بصری غیرهمگونی که معماری‌های جدید به بافت تاریخی شهر کرمانشاه داده، اما هنوز در این بافت بنا‌ها و خانه‌هایی قدیمی وجود دارند که فرهنگ و هویت تاریخی مردم این شهر را نمایان می‌کند.

وی گفت: این بناها، خانه‌های تاریخی هستند که متعلق به افراد نامی و سرشناس کرمانشاهی در آن زمان بوده اند که از جمله آن‌ها می‌توان به خانه گل عنبر، خواجه باروخ، خانه خدیوی، زرشکیان، برنجی و جلیلی و هتل بیستون اشاره کرد.

این کارشناس میراث فرهنگی با بیان اینکه این بنا‌ها با معماری خاص و بافت آجری خود بیانگر معماری دوره قاجار در شهر کرمانشاه هستند، گفت: در عموم این بنا‌ها می‌توان عناصری را از معماری کهن دید، مانند اینکه با ورود به آن‌ها پس از عبور از یک دالان، به یک هشتی وارد می‌شویم و بعد از آن حیاط اول و حیاط بیرونی قرار می‌گیرد و سپس به اندرونی می‌رسیم.

وی با تاکید بر لزوم توجه و اهمیت دادن به این بناها، عنوان کرد: در شرایطی که بخش زیادی از بافت تاریخی شهر کرمانشاه با وجود معماری‌های جدید چهره قدیمی خود را از دست داده، باید قدر بنا‌های تاریخی برجای مانده را بدانیم و به آن‌ها بها بدیم.

مرادی بیستون خاطرنشان کرد: امروزه زندگی مدرن بشری باعث شده تا بسیاری از افرادی که علاقمند به زندگی در فضا‌های سنتی هستند، ساعاتی از وقت خود را در چنین فضایی سپری کنند، بنابراین در این شرایط که روزبروز تعداد علاقمندان به فضا‌های سنتی افزایش پیدا می‌کند، باید برای احیاء و مرمت این بنا‌ها اقدام کرد.

وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته بسیاری از این بنا‌ها بدون استفاده و در معرض تخریب قرار گرفته بودند، گفت: خوشبختانه طی سال‌های اخیر با توجه به استقبال مردم از این نوع از بناها، احیاء، مرمت و زنده سازی آن‌ها مورد توجه قرار گرفته و همین امر باعث شده تا برخی از بنا‌های تاریخی مانند خانه فیض، هتل بوتیک کرمانشاه، هتل بوتیک آریو، خانه سوری، اقامتگاه بامگاه و... احیاء و تبدیل به فضا‌های پذیرایی و اقامتی شوند.

این کارشناس میراث فرهنگی تاکید کرد: راه اندازی مجدد و مرمت این بنا‌ها می‌تواند به اشتغالزایی، توسعه گردشگری و توجه مردم به حفظ بافت‌های کهن نیز بسیار کمک کننده باشد .