مشرفالدین مصلح بن عبدالله شیرازی مشهور به «سعدی» در اوایل سده هفتم هجری قمری در شیراز به دنیا آمد. سعدی شیرازی، بزرگترین شاعری است که پس از فردوسی در آسمان ادب فارس درخشیده است و هنوز نیز میدرخشد. او در سال ۶۹۰ هجری قمری در شیراز درگذشت.
سعدی در سال ۶۵۵ هجری زیباترین و لطیفترین شعرهای خود یعنی بوستان را در ده باب سرود و در آن به مسائل اخلاقی و انسانی همچون عدل، عشق، احسان، قناعت، تواضع، شکر و توبه پرداخت.
این شاعر بزرگ پارسی همچنین در سال ۶۵۶ اثر دیگر خود یعنی گلستان را به رشته تحریر در آورد که آمیزهای از نظم و نثر و مجموعه حکایاتی است که سعدی موضوع آن را تجربه کرده یا ساخته ذهن اوست.
شیخ اجل و دو کتاب گلستان و بوستان او در تار و پود اندیشه و فرهنگ ایرانیان رسوخ کرده است و با سپری شدن قرنها از وفات او همچنان به عنوان شخصیت تاثیرگذار بر شعر و ادبیات فارسی مطرح است.
از این رو سعدی نه تنها در شیراز و نه تنها در کشور خود بلکه در همه جهان نامی آشنا و شناخته شده است به گونهای که از میان بزرگان ادب، تنها شعر اوست که بر سردر مقر سازمان ملل در نیویورک خودنمایی میکند.
بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
در طول قرنهای گذشته در ایران و خارج از ایران کسانی که زبان و ادب فارسی آموختهاند، همگی از برکت وجود سعدی و آثار گرانبهای وی، چون گلستان بوده است و این ارزشهاست که پاسداشت نام و یاد سعدی را پیش از پیش ضروری کرده است؛ و اینگونه است که آرامگاه او محفلی برای دوستداران شعر و ادب پارسی است و هر روز و بخصوص روز اول اردیبهشت که در تقویم رسمی کشور به نام روز سعدی ثبت شده است ادب دوستان برای عرض ارادت به آرامگاه استاد سخن پارسی میآیند.
عشق سعدی نه حدیثیست که پنهان مانَد داستـانـیست کـه بـر هـر سر بـازاری هسـت
نخستین جهانگردی که از آرامگاه سعدی نام برده، «ابن بطوطه» جهانگرد مراکشی است که در سال ۷۴۸ هجری قمری؛ یعنی ۵۷ سال پس از مرگ سعدی از آرامگاه او بازدید کرده است.
بر پایه مدارک موجود، آرامگاه سعدی در سده گذشته بارها تعمیر و بازسازی شده است. کریمخان زند در سال ۱۱۸۷ هجری قمری آرامگاه این شاعر بزرگ را از نو بنا کرد. او بنایی آجری و دو طبقه بنا کرد که ۲ اتاق در ۲ سوی آن قرار داشت. مزار سعدی در اتاق شرقی در طبقه زیرین آن قرار داشت و دور آن نردههای چوبی و منبتکاری شده قرار گرفته بود. بعدها اتاق غربی مدفن «شوریده شیرازی» یکی از شاعران بنام سده سیزدهم هجری قمری در شیراز شد.
بنای نخستین سعدی تا سال ۱۳۲۷ خورشیدی برپا بود تا اینکه به پیشنهاد انجمن آثار ملی فارس و تلاش علی سامی و علی اصغر حکمت، بنای در خور مقام شامخ سعدی ساخته شد. این بنا دارای گنبدی زیبا است که در جلوی آن ایوانی تالار مانند قرار دارد که بوسیله ۸ ستون سنگی نگه داشته میشود.
در بنای جدید، قبر سعدی در میان عمارتی ۸ ضلعی با سقفی بلند و کاشیکاری شده قرار دارد.
در ادامه فیلمهایی از آرامگاه سعدی و همچنین بازدید هیئت فرهنگی هنری تاجیکستان از آرامگاه این شاعر بزرگ پارسی گو را مشاهده میکنید.