نیروگاه‌های حرارتی تولیدکننده بخش عمده‌ای از نیاز مصرف برق در کشور هستند. تا پایان سال ۱۴۰۱ مجموع ظرفیت نیروگاهی در کشور به بیش از ۹۰ هزار مگاوات رسید و این در حالی است که ۷۴ هزار مگاوات از این میزان توسط نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شوند و نقش حیاتی در برنامه‌های عبور از اوج مصرف تابستان دارند.

به همین دلیل هرساله تلاش می‌شود با انجام به موقع تعمیرات نیروگاهی، این نیروگاه‌ها به موقع برای تامین نیاز در مدار باشند. سال گذشته نیروگاه‌های حرارتی با آمادگی ۹۸ درصدی به استقبال فصل گرم سال رفتند و برای امسال نیز عبدالرسول پیشاهنگ، مدیرعامل شرکت برق حرارتی تاکید کرده است که تعمیرات نیروگاهی تا انتهای اردیبهشت‌ماه به پایان خواهد رسید و واحد‌های تولید برق حرارتی کشور از ابتدای خرداد با آمادگی حداکثری مهیای تولید برق پایدار در پیک تابستان امسال خواهند بود.

او همچنین در خصوص بخش توسعه نیروگاهی اعلام کرد: ۳ هزار مگاوات در برنامه است که در حال تست و راه اندازی هستند و به زودی در مدار تولید قرار خواهند گرفت.

اما یکی از مسائل مهم در بهره برداری از نیروگاه‌های حرارتی تامین سوخت آنهاست. این نیروگاه‌ها از گاز به عنوان سوخت اول و از سوخت مایع به عنوان سوخت جایگزین استفاده می‌کنند. در زمستان با وجود افزایش تقاضایی که در بخش مصرف خانگی گاز اتفاق افتاد، بهره برداری از نیروگاه‌ها با سوخت گاز به مشکل خورد و برای جلوگیری از تبعات خاموشی از سوخت جایگزین استفاده شد. به طور میانگین شاید بتوان گفت در فصل زمستان سهم گاز از سبد سوختی نیروگاه‌ها حدود ۴۰ درصد است و ۶۰ درصد بقیه از گازوئیل و مازوت تامین می‌شود که این ۶۰ درصد هم بیشتر متمایل به استفاده گازوئیل است.

بیش از ۸۰ درصد سبد نیروگاهی شامل سوخت گاز است

اما در تابستان که گاز در بخش خانگی مصرف کمتری دارد، فرصت برای بهره برداری بیشتر نیروگاه‌ها با سوخت گاز مهیا می‌شود تا در مجموع سالانه سهم سوخت گاز از سبد سوختی به گازوئیل و مازوت بچربد. به گفته ساناز جعفرزاده مدیرکل دفتر برنامه ریزی و بهره برداری تولید شرکت برق حرارتی در مجموع سال گذشته در نیروگاه‌ها ۸۲ درصد از سوخت گاز، ۷ درصد از سوخت گازوئیل و مابقی هم از مازوت تامین سوخت انجام گرفته است.

جعفرزاده در خصوص سبد سوختی نیروگاه‌ها در تابستان می‌گوید: بیش از ۹۰ درصد سبد سوختی نیروگاهی از گاز تامین می‌شود. مصرف سوخت مایع در فصل تابستان صرفا محدود به برخی نیروگاه‌های غیرمتصل به شبکه گاز و به صورت موردی در شرایط تعمیرات خطوط انتقال گاز است.

افزایش ریسک خروج نیروگاه از مدار با مصرف سوخت مایع

او همچنین با اشاره به معایب استفاده از سوخت مایع و عدم تمایل به مصرف این سوخت گفت: مصرف مازوت در نیروگاه‌های بخاری موجب محدودیت تولید و افزایش ریسک خروج واحد‌های نیروگاهی می‌شود که با توجه به پیک مصرف برق در فصل تابستان در خصوص عدم تخصیص سوخت مازوت در تابستان، هماهنگی‌های لازم انجام شده است. در صورت عدم بروز محدودیت در تولید گاز، از سوخت مایع استفاده نخواهد شد.

نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که در تابستان برای پاسخ به نیاز مصرف برق، نیروگاه‌های فرسوده که با عنوان تبصره ۱۰۰ شناخته می‌شوند بهره برداری می‌شوند. نیروگاه‌هایی که فقط در صد روز از پیک تابستان در مدار خواهند بود تا تامین کننده تقاضا باشند. بهره برداری از این نیروگاه‌ها باعث خواهد شد، میزان متوسط راندمان نیروگاهی در کشور نسبت به زمستان کاهش پیدا کند، اما در تحقق وعده وزارت نیرو برای تجربه دومین تابستان بدون خاموشی موثر خواهند بود.

وزیر نیرو و مسئولان صنعت برق اعلام کرده اند که برای امسال ۱۴۰ برنامه برای عبور از پیک تابستان درنظر گرفته شده که متمرکز بر مدیریت مصرف و افزایش ظرفیت‌های نیروگاهی در بخش‌های مختلف از جمله نیروگاه‌های حرارتی است. انتظار می‌رود با این برنامه، تابستان ۱۴۰۲ هم مثل سال گذشته بدون خاموشی برای بخش خانگی و همینطور رقم خوردن رشد تولید صنایع، سپری شود.