یکی از ژانر‌های پرطرفدار در گونه آثار نمایشی ساخت سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی است که بر کشور ما جدا از آثار کلاسیک، تاریخ اسلام و تاریخ معاصر نیز مد نظر است و معمولا با وسواس بسیار در انتخاب قصه، شخصیت، کارگردان و حتی عوامل ساخت و بازیگران این آثار تولید و اصطلاحا جز آثار «الف ویژه» محسوب می‌شوند. کارنامه سینما و تلویزیون ما حاوی آثار مهم و جذابی در این ژانر است؛ گرچه از لحاظ کمی با توجه به تاریخ پرفراز و نشیب و فرهنگ غنی ایرانی هنوز این حوزه جای کار فراوان دارد.

«آتش و باد» با نام قبلی «جشن سربرون» به‌عنوان سریال نوروزی و ماه رمضانی شبکه سه سیما تازه‌ترین اثر در ژانر تاریخی می‌باشد که بدست فیلمسازی صاحب سبک و توانا ساخته شده است.

«مجتبی راعی» در گونه‌های مختلف توانایی‌های سینمایی خود را آزموده و در اکثر آثارش می‌توان بن مایه‌های دینی، مذهبی و عرفانی را همچون نخ تسبیح مشترک دید که نشان از دغدغه‌مندی و کنشگری او نسبت به جامعه ایرانی دارد. همین نگاه است که راعی سختگیر را با وجود کم‌کاری، کارگردانی صاحب نگاه و سبک کرده و به کار‌های او امضایی تألیفی داده است.

داستان سریال

«آتش و باد» روایتگر مقطع مهمی از تاریخ کشورمان است. دوران مشروطه و سال‌های پیش و پس از آن، دوران بسیار مهم و سرنوشت‌سازی برای کشورمان است. ماجرا‌های مرتبط با انقلاب مشروطه آنقدر زیاد و عجیب و غریب است که می‌توان سال‌ها درباره آن سخن گفت.

«آتش و باد» این روایت را از دریچه زندگی ایلات و عشایر کشور و در بستر یک قصه پرفراز و نشیب بیان کرده که تأثیرگذاری آن را چند برابر می‌کند. در این سریال راعی دو ایل قشقایی متعلق به یکصد و بیست سال پیش به نام‌هایی که اصلاً وجود خارجی نداشته‌اند را خلق کرده و قصه خود را با محوریت بزرگان آن (بهادر و سرخو) روایت می‌کند تا مخاطبان را با شرایط دشوار مردم ایلات و عشایر فارس در زمان قاجار، چگونگی آغاز و ادامه پیدا کردن جریان مشروطه و ظلمی که خان‌ها بر مردم روا می‌کردند، آشنا سازد.

نکات مثبت سریال

عبور از فضای شهری و خارج کردن یک جدال اجتماعی- سیاسی از رده نخبگان و کارگزاران دولتی به بدنه مردم، یکی از محاسن روایت «آتش و باد» است که تاریخ را ملموس‌تر به نمایش می‌گذارد. این سریال در عین نمایش فراز و فرود‌های تاریخی، به نقش و دخالت بیگانگان در امور حکمرانی نیز اشاراتی دارد و با تعلیق و گره گشایی به خوبی سیر حوادث تاریخی را بازگو می‌کند.

نگاه جذاب در شحصیت‌پردازی‌ها، دیگر نکته مثبت سریال است. برای نمونه پیرامون روحانیت در سریال شخصیت‌پردازی خوبی می‌بینیم؛ نکته‌ای که نشان از شخصیت‌پردازی صحیح کارگردان از اتفاقات آن مقطع از تاریخ دارد. بی‌شک یکی از شخصیت‌های جالب و تأثیرگذار داستان بی‌بی کتایون با بازی لاله اسکندری می‌باشد. بی‌بی کتایون برخلاف تصوری که از جامعه قدیم ایران مبنی بر مردسالاری وجود دارد، همان زن قدرتمند ایرانی است که مشابه آن در داستان‌های کهنه و اساطیری ایرانی وجود دارد. بی‌بی کتایون بعنوان یک زن مقتدر و دانا همیشه در کنار بهادر و حامی اوست و حتی گاه بیشتر از بهادر خان آینده اتفاقات را می‌بیند، تشخیص می‌دهد و او را راهنمایی می‌کند.

نگاه به مناسک دینی و بومی هم از دیگر اتفاقاتی است که کارگردان بدون کلیشه به آن نظر داشته است. در ضمن نکات دیگری نظیر امانت‌داری، وفای به خانواده و پرهیز از دروغ و ظلم از دیگر نکاتی است که کارگردان تلاش کرده به‌صورت مستتر در کارش مدنظر قرار دهد.

نظرات در خصوص سریال

روزنامه کیهان درباره درخشش سریال «آتش و باد» نوشته است: «در این سریال که به درستی به مانند روایت‌های کهن ایرانی از عشق‌های مثلثی فرار کرده و از زیاده‌روی در استفاده از عنصر تعلیق به واسطۀ عشق‌های مسخرۀ سریال‌ها پرهیز نموده است، تمام تلاش سُرخو نه برای رسیدن به جهان پسند که برای ذلیل کردن بهادر است و سرخو بر سر همین هوس از هیچ کاری ابائی ندارد و به اوج قساوت می‌رسد.

اما به واسطۀ پیروی از هوس‌هایش خود ذلیل می‌شود. قهرمان داستان که بهادر باشد نه انسانی است وارسته و نه انسانی هوسباز. دقیقا شبیه خود ماست که تمام هستی‌اش در جهاد با هوسِ بزرگ معنا می‌یابد». همچنین علی ملاقلی پور بعنوان یک فیلمساز نسل جوان در تمجید این سریال گفته است: «ملاقلی پور اینطور آمده: «آتش و باد» یک اتفاق است نه محصول یک روند. این خیلی هنر است بی‌ادعا قدرت نمایی کردن.»

در پایان باید گفت «آتش و باد» جانی تازه به تلویزیون بخشیده است و اگر از ریتم به نسبت کند آن بگذریم، جزو سریال‌های شاخص و ماندگار محسوب می‌شود. اگرچه از یکسو انتخاب آن به‌عنوان سریال پس از افطار نشان از بدسلیقگی تلویزیونی داشت و سبب شد بسیاری از مخاطبان علاقمند به سریال‌های تاریخی تماشای آن را از دست بدهند و از سوی دیگر برای پخش چنین سریال باعظمتی آنچنان که شایسته و بایسته بود تبلیغات صورت نگرفت، نکته‌ای که لاله اسکندری هم از آن گلایه کرده و گفته بود: «تبلیغات خیلی محدود و تغییر دوباره تایمی، آسیب زیادی به کار زد. واقعاً آدم فکر می‌کند شاید خود تلویزیون هم تمایلی به دیده شدن این مجموعه ندارد وگرنه برای مجموعه‌ای که سال‌ها برایش زحمت کشیده این‌طور رفتار نمی‌کند.»

منبع: فارس