یادگیری یک فرآیند چند بعدی است و بازی‌های حسی برای کودکان نقش مهمی در تحریک حواس و ارتقای رشد شناختی دارند. این فعالیت‌ها به کودکان کمک می‌کند تا با محیط اطراف خود به شیوه‌ای جذاب تعامل داشته باشند، و آن‌ها را قادر می‌سازد تا دنیای خود را به طور مؤثرتری درک، کشف و تفسیر کنند. این مقاله بیتوته به مفهوم بازی‌های حسی، مزایای آن‌ها می‌پردازد و نمونه‌های خلاقانه‌ای از بازی‌های حسی را ارائه می‌کند.

بازی‌های حسی چیست؟

بازی‌های حسی فعالیت‌هایی هستند که یک یا چند حواس کودک را تحریک می‌کنند: بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه. آن‌ها همچنین می‌توانند دو حس کمتر شناخته شده یعنی دهلیزی (تعادل و گرانش) و حس عمقی (آگاهی بدن) را درگیر کنند. این بازی‌ها اغلب شامل عناصر تعاملی مانند بافت‌های مختلف، رنگ‌های روشن، صدا‌های متمایز، یا بو‌ها و طعم‌های منحصر به فرد هستند.

ایده اصلی پشت بازی‌های حسی به چالش کشیدن و تقویت درک و درک کودک از دنیای اطراف است. آن‌ها را می‌توان متناسب با سن، علاقه و مرحله رشد کودک طراحی کرد و آن‌ها را به ابزار یادگیری سازگار و مؤثر تبدیل کرد.

مزایای بازی‌های حسی
رشد شناختی
بازی‌های حسی می‌توانند حافظه، دامنه توجه و مهارت‌های حل مسئله را تقویت کنند. آن‌ها کودکان را تشویق می‌کنند که کاوش کنند، سوال بپرسند، مشاهده کنند، پیش بینی کنند و علت و معلول را درک کنند - که همه این‌ها توانایی‌های شناختی حیاتی هستند.

مهارت‌های فیزیکی
دستکاری مواد مختلف به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های حرکتی ظریف و هماهنگی دست و چشم را توسعه دهند. مهارت‌های حرکتی درشت را نیز می‌توان با بازی‌هایی که شامل حرکات بزرگتر است، بهبود بخشید.

مهارت‌های اجتماعی
بازی‌های حسی گروهی همکاری، نوبت گرفتن و به اشتراک گذاری را ترویج می‌کند. آن‌ها همچنین می‌توانند به کودکان کمک کنند تا احساسات خود و دیگران را درک کنند.

مهارت‌های ارتباطی
وقتی کودکان تجربیات حسی خود را توصیف می‌کنند، دایره لغات می‌سازند و مهارت‌های زبانی را بهبود می‌بخشند.

خلاقیت و تخیل
بازی حسی اغلب شامل موادی با پایان باز است که خلاقیت، تخیل و تفکر نوآورانه را تشویق می‌کند.

بیشتربخوانید

• ۷ راهکار برای اینکه فرزندتان را از لحاظ روانی قوی بار بیاورید

دیگر مزایای بازی‌های حسی برای کودکان

- تقویت قدرت اکتشاف در کودکان

- افزایش توانایی مغز در پردازش اطلاعات

- آرام کردن کودک مضطرب یا نا آرام

- یادگیری صفات حسی مانند نرم، سفت، خشک، مرطوب، سرد، گرم

- شناسایی و درک بو‌های مختلف

- تقویت حواس ۵ گانه

- برقراری ارتباط کلامی موثر

- توانایی کودک در یادگیری و انجام کار‌های پیچیده و ظریف

- توانایی ترکیب کردن حواس مختلف

- درک بهتر محیط و دنیای پیرامون

- توانایی پیش‌بینی خطرات احتمالی محیط

- افزایش مهارت‌های شناختی رفتاری کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم یا اختلالات یادگیری

- افزایش هماهنگی حس و حرکت

- تقویت هوش هیجانی کودک

- شکل گیری اعتماد به نفس در کودکان

ایده‌های بازی‌های حسی

برای کودکان نوپا
 ۱. سطل‌های حسی
یک ظرف بزرگ و کم عمق را با مواد مختلف مانند ماسه، برنج، دانه‌های آب یا ماکارونی پر کنید. قاشق، بیل یا اسباب‌بازی‌های کوچک اضافه کنید و به کودکتان اجازه دهید کاوش کند.

۲. رنگ خوراکی
رنگ غیر سمی را با ماست و رنگ خوراکی ایجاد کنید. اجازه دهید کودک نوپایتان با انگشت نقاشی کند و حس لامسه و بینایی او را تقویت کند.

برای پیش دبستانی ها:
۱. بازی تطبیق صدا
ظروف را با اشیاء مختلف (مانند زنگ، برنج، سکه) پر کنید. از هر نوع دو تا بسازید و از کودک بخواهید با تکان دادن آن‌ها و گوش دادن به صدا‌ها جفت‌ها را با هم هماهنگ کند.

۲. شیشه‌های معطر
شیشه‌ها را با رایحه‌های مختلف (مانند دارچین، وانیل، نعناع) پر کنید و از کودکتان بخواهید هر بو را شناسایی کند.

برای بچه‌های مدرسه ای:

۱. بازی‌های چشم بند
با چشم بند، کودکان می‌توانند اشیا را با لمس تشخیص دهند یا غذا‌های مختلف را بچشند و حدس بزنند که آن‌ها چیست.

۲. کلاژ بافت
به فرزندتان اجازه دهید با استفاده از موادی با بافت‌های مختلف مانند پارچه، کاغذ سنباده یا فویل آلومینیومی، آثار هنری خلق کند.

نکات لازم در هنگام بازی حسی کودکان

- با استفاده از بازی‌هایی که گفته شد سن و توانایی کوک را در نظر بگیرید.

- هنگام بازی‌های مختلف با کودک از کلمات و جملات برای توصیف حالت‌ها و احساسات استفاده کنید تا مهارت‌های کلامی او نیز تقویت شوند.

- از وسایل و ابزار‌های بی‌خطر برای کودکان استفاده کنید.

- اسباب‌بازی‌ها نباید قابل قورت دادن باشند.

- نسبت به امنیت جنس اسباب‌بازی‌ها و قابلیت شستشوی آن‌ها اطمینان حاصل کنید.

- هر چند وقت یک بار تمام اسباب‌بازی‌ها را بشویید.

- ترجیحا کودک موقع بازی لباسی بپوشد که از کثیف شدن آن نگرانی نداشته باشید.

- برخی از بازی‌ها را در طبیعت یا بیرون از خانه انجام دهید.

- دائم کودک را تحت نظر داشته باشید تا از بروز خطر احتمالی در بازی یا خرابکاری‌های شدید جلوگیری کنید.

- در عین حال که حواستان به کودک هست، زیاد او را با کلام و رفتار محدود نکنید و نترسانید.

وسایل بازی کودک را در یک جعبه یا کارتن مجزا برایش بگذارید تا تشویق شود.

- اگر نگران تغذیه کودکتان هستید، می‌توانید زمان بین بازی با غذا و غذا خوردن را جدا کنید.

مهارت‌های حسی کودک چه هستند؟
مهارت‌های حسی کودکان شامل حس بینایی، بویایی، شنوایی، چشایی و لامسه هستند که کودک با استفاده از آن‌ها محرک‌های محیطی را دریافت می‌کند، دنیا را می‌شناسد و می‌تواند واکنش درستی نسبت به محیط داشته باشد.

بهبود حواس کودک چه ضرورتی دارد؟
بازی‌های حسی با تقویت قدرت ادراک کودکان نقش مهمی در پیوند آن‌ها با محیط اطراف ایفا می‌کنند. این بازی‌ها مهارت‌های کلامی، مهارت حل مسئله و تمرکز کودک را افزایش می‌دهند، منجر به تخلیه انرژی کودک می‌شوند، حس کنجکاوی و جستجوگری را تقویت می‌کنند و منجر به تشکیل ارتباطات عصبی جدید در مغز می‌شوند.

چه بازی‌هایی برای آموزش حواس پنج گانه به کودک مناسب هستند؟
در بازی‌های حسی برای کودکان از اجسام یا ابزار‌هایی مانند شن، خمیر بازی، خمیر اسلایم، رنگ‌های انگشتی، کف صابون، یخ، ماکارونی و حبوبات استفاده می‌شود که حواس مختلف را تحریک کنند.

نتیجه گیری
در دنیایی که به طور فزاینده‌ای از صفحه نمایش‌ها و تجربیات مجازی اشباع شده است، بازی‌های حسی فعالیت‌های عملی و پایه‌ای را ارائه می‌دهند که رشد کودکان را به شیوه‌ای جامع پرورش می‌دهد. این بازی‌ها می‌توانند راهی سرگرم کننده، جذاب و موثر برای تسهیل یادگیری و توسعه مهارت‌ها باشند. چه والدین، معلم یا مراقب، وارد کردن بازی‌های حسی در روال روزانه کودکان می‌تواند تجربه‌ای ارزشمند باشد و به آن‌ها کمک کند دنیای خود را به روش‌های جدید و هیجان‌انگیز درک کنند و با آن تعامل داشته باشند.

منبع: بیتوته