خانه سرشار از عشق و محبت است و در واقع آنچه خانه را از مکان‌های دیگر متمایز می‌کند، آرامشی است که بر این محیط حکم فرماست. انگار خانگی بودن، تبدیل به یک ویژگی شده که استفاده از آن معنای زیبایی همچون یکرنگی، یکدلی و صمیمیت را با خود دارد.

حال اگر یک مفهوم مذهبی همانند روضه و عزای سیدالشهدا را با صفت خانگی بودن درآمیزیم، نتیجه آن یک عزاداری خالص، صمیمی و بی‌ریا می‌شود. محفل‌هایی که بی نشان و علامت خاص به ساده‌ترین شکل و با کمترین هزینه در گوشه و کنار شهر تشکیل می‌شود.

این روز‌ها وقتی در کوچه‌های شهر قدم بر می‌داری صدای نوحه و عزاداری از بیشتر نقاط به گوش می‌رسد و پرچم‌های سیاه عزای اباعبدالله الحسین (ع) بیشتر از همیشه بر سردر خانه‌ها خودنمایی می‌کند و این وضعیت حال و هوایی وصف ناشدنی را در شهر ایجاد کرده است.

حال و هوایی ویژه که ماه محرم را برای همه مردم، با هر فکر و سلیقه ای، به دورانی خاص و ماندگار تبدیل کرده است.

شهروندان ولایتمدار مشهدی نیز که امسال همانند سال‌های گذشته از روز‌ها قبل با نصب پرچم‌ها و بنر‌های سالروز شهادت سرور و سالار شهیدان به استقبال ماه عشق و ایثار رفته اند، با برگزاری مجالس مختلف به ویژه عزاداری خانگی، خالصانه ارادت خویش را به سومین امام شیعیان جهان بیان می‌کنند.

روضه‌هایی که به زندگی خیر و برکت می‌بخشد

روضه‌های خانگی سنتی دیرینه با قدمتی پانصد ساله، از جمله مظاهر دلدادگی مردم ایران به اهل بیت پیامبر اسلام (ص) است که به دلیل اجر معنوی، در متون دینی بر برپایی آن تاکیدات فراوانی شده است.

حجت الاسلام محمد بختیاری مسئول امور فرهنگی مساجد منطقه ۶ مشهد در خصوص فضیلت برپایی روضه‌های خانگی گفت: در روایات آمده است پیامبر اکرم صلی‌الله علیه‌وآله و سلم فرموده اند خانه‌ای که در آن قرآن زیاد تلاوت شود، خیر و برکتش زیاد می‌شود و اهل خانه در وسعت قرار می‌گیرند و آن خانه برای اهل آسمان می‌درخشد، همان گونه که ستارگان برای اهل زمین می‌درخشند.

او با بیان اینکه یاد اهل بیت علیه‌السلام هم مصداق یاد خداست، افزود: امام باقر (ع) نسبت به کسانی که در روز عاشورا نمی‌توانند به زیارت آن حضرت بروند، اینگونه دستور عزاداری داده و فرمودند بر حسین علیه السلام ندبه، عزاداری و گریه کنید و از اهل خانه خود بخواهید که بر مصیبت او بگریند.

مسئول امور فرهنگی مساجد منطقه ۶ مشهد ادامه داد: این امام بزرگوار در ادامه حدیث فرموده اند که در خانه‌های خود با اظهار گریه و ناله بر حسین علیه السلام، مراسم عزاداری برپا کنید و یکدیگر را با گریه و تسلیت گویی ملاقات کنید.

بختیاری بیان کرد: دﺭ ﻋﺰﺍﺩﺍﺭﯼ ﻭ ﺯﯾﺎﺭﺕ ﺣﻀﺮﺕ ﺳﯿﺪﺍﻟﺸﻬﺪﺍ علیه‌السلام نباید ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ شود، ﺭﻭﺿﻪ ﻫﻔﺘﮕﯽ هرچند با حضور ﺩﻭ یا ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺍﺳﺒﺎﺏ ﮔﺸﺎﯾﺶ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻫﻔﺘﮕﯽ ﻫﻢ ﻧﺸﺪ باید در ﺩﻫﻪ ﺍﻭﻝ ﻣﺤﺮﻡ برگزار شود.

او تصریح کرد: روضه‌های خانگی موجب طول عمر و زیاد شدن رزق و روزی صاحب خانه می‌شود که در روایات مختلف به آن اشاره شده است.

۳۵ سال عاشقی...

روضه خانگی از دهه‌ها قبل، نامش با مجالس بانوان گره خورده است. شاید، چون در آن زمان رسم حضور زنان در مساجد و تکایا کمتر بوده است و بانوان با برپایی روضه در خانه، این‌گونه ارادت خود به ائمه اطهار را نشان می‌دادند.

به سراغ بانویی رفتیم که از ۳۵ سال پیش به طور مستمر توفیق برگزاری روضه امام حسین علیه الاسلام را در منزل خود داشته است.

زهره همایونی این بانوی معتقد گفت: به لطف پروردگار از سال ۱۳۶۷ تاکنون، هرساله در دهه نخست ماه محرم، مجالس عزاداری امام حسین (ع) را در منزل برپا کرده ام و در هیچ شرایطی افتخار برگزاری آن را از دست نداده ام.

زهره همایونی ادامه داد: در این سال‌ها و با عنایت ویژه سیدالشهدا، توفیق برگزاری روضه خانگی را داشته ام و حتی در دوران کرونا، تلاش کردیم آنرا با حداقل نفرات و رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار کرده و توفیق برپایی این جلسات مذهبی را از دست ندهیم.

این بانو ادامه داد: پیش از آغاز ماه محرم به همراه فرزندانم منزل خویش را غبارروبی می‌کنیم و با نصب پارچه‌های مشکی به استقبال این ماه بزرگ می‌رویم تا حال و هوای یک حسینیه کوچک را در خانه مان زنده کنیم.

در روضه‌های خانگی مهمان و میزبان یکی هستند

همایونی با اشاره به اینکه در روضه‌های خانگی مهمان و میزبان همه در کنار هم هستند، بیان کرد: در این آیین عزاداری همه همسایگان حضور می‌یابند و در خانه به روی همه باز است. در واقع کسی برای ورود تعارف نمی‌شود و بهترین مکان و یا دم درب خانه با هم فرقی ندارد بلکه مهم حضور قلبی است که همه با پای دل به آن وارد می‌شوند.

او تصریح کرد: معمولا بین ۳۰ تا ۵۰ نفر در هر مراسم روضه حضور یافته و مشغول عزاداری امام حسین (ع) می‌شوند و جز شفاعت و عاقبت بخیری برای خود و دیگران، دعایی ندارند.

روضه‌های خانگی و افزایش تعاملات اجتماعی

حجت الاسلام علیرضا نودهی یک جامعه شناس مذهبی گفت: روضه‌های خانگی موجب تقویت روابط میان اهل محل و خانواده می‌شود، در خانه‌های آپارتمانی این روضه‌ها می‌تواند زمینه ساز آشنایی هر چه بیشتر همسایه‌ها با یکدیگر شود.

او افزود: مجالس روضه، خود می‌تواند محمل بسیار مناسبی برای صله رحم با اقوام و آشنایان باشد. در این مجالس از سلسله مراتب و نیز ساختار سازمانی برای نظام‌بخشی مراسم خبری نیست که همین موضوع سبب می‌شود که افراد شرکت کننده با همدلی و صفای دل بیشتری مشارکت کرده و کار‌ها را به سرانجام برسانند.

این جامعه شناس مذهبی ادامه داد: یکی از محاسن برگزاری روضه‌های خانگی، ایجاد ارتباط صمیمانه بین مومنان و روحانیت است. در این مجالس مردم می‌توانند مسائل دینی و سوالات شرعی خود را با روحانی مراسم در میان گذاشته و به صورت مستقیم پاسخ سوالات خود را دریافت کنند.

نودهی بیان کرد: در روضه‌های خانگی فرزندانمان از کودکی می‌آموزند که چگونه با اهل بیت علیه السلام ارتباط برقرار کنند و به صورت غیرمستقیم مسائل دینی به آن‌ها آموزش داده می‌شود.

او تصریح کرد: همچنین در خانه‌هایی که مراسم روضه برگزار می‌شود، با کمک کردن کودکان به برگزاری مراسم و پذیرایی از مهمانان، روحیه اجتماعی و مسوولیت پذیری در آن‌ها تقویت می‌شود.

این جامعه شناس مذهبی تاکید کرد: مجالس و آیین روضه‌های خانگی گاهی با یک پذیرایی چایی با تعداد افرادی کمتر از ۱۰ نفر برگزار شود که بانی آن با برگزاری یک مراسم بی تکلف، دین خود را به اهل بیت علیه الاسلام ادا می‌کند.

حسینیه‌ای به وسعت یک شهر

شهرداری مشهد با همت جوانان خوش ذوق و با هدف حمایت از تشکل‌های فرهنگی، به منظور اجرای طرح‌ها و ایده‌های خلاقانه با هزینه مقرون به صرفه، نمایشگاهی ایجاد کرده است تا افرادی که تصمیم به برپایی مراسم‌های کوچک و خانگی در زمینه ترویج فرهنگ حسینی دارند، اقلام مورد نیاز خود را از این مکان تهیه کنند.

سجاد اسماعیل زاده معاون فرهنگی و هنری سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد گفت: نمایشگاه "حسینیه‌ای به وسعت یک شهر" برای عرضه محصولات فرهنگی ویژه تشکل‌ها و مجموعه‌های مردمی برای دهه اول محرم برپا شده است.

او افزود: امسال مانند ۲ سال گذشته شهرداری بانی برگزاری این نمایشگاه نیست و تنها برگزاری آن را، که به همت مردم و هیات‌ها برپا شده، تسهیل کرده است.

معاون فرهنگی و هنری سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد در زمینه تسهیل‌گری برگزاری مراسم‌های عزاداری ادامه داد: نمایشگاه حسینیه‌ای به وسعت یک شهر برای فضاآرایی مورد نیاز هیات‌ها و مردم برپا شده است و در آن برخی اقلام مورد نیاز برای پذیرایی در موکب‌ها با تخفیف ارائه می‌شود.

اسماعیل زاده برگزاری این نمایشگاه را با همکاری شورای هیآت مذهبی و امور مساجد دانست و بیان کرد: هیات‌ها و تکایایی که از سوی این ۲ نهاد معرفی شوند، از تخفیف ویژه تری برخوردار می‌شوند و البته همه شهروندان می‌توانند از این نمایشگاه خرید کرده و از تخفیفات آن بهره‌مند شوند.

او با اشاره به فعالیت سامانه سما برای ساماندهی مشارکت‌های مردمی، تصریح کرد: تشکل‌های مردمی می‌توانند در این سامانه ثبت نام کرده و اقلام مورد نیاز برای برپایی روضه‌های خانگی را تهیه کنند.