اردستان شهری تاریخی با قدمت طولانی در هزارههای باستان است. هنوز هم در شهر میتوان ردپای دین زرتشت و آتشکدهها را مشاهده کرد؛ اردستان به دلیل قرار گرفتن در مرکز کشور، نقطه کانونی گذر از شمال به جنوب و یا غرب به شرق است.
آب و هوای گرم اردستان در ایام تابستان تأثیری در کاهش گردشگر داخلی و خارجی نداشته است، همچنین مورخان تاریخ، اردستان را یک شهر با آبوهوای متفاوت نیز دانستهاند؛ تاریخ باستانی شهر و وجود بناها و جاهای دیدنی مختلف، خود به تنهایی مهمترین دلیل برای سفر به این منطقه زیبا از استان اصفهان است.
مسجد جامع اردستان، کاندیدای ثبت جهانی
مسجد جامع اردستان یکی از مهمترین آثار تاریخی این شهر است که توسط معمار مشهور، «استاد محمود اصفهانی» ساخته شده، این مسجد یکی از قدیمیترین مساجد ایران محسوب میشود که از آن بهعنوان نخستین مسجد دوطبقه تاریخ اسلام و دومین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام نیز یاد میکنند. این بنا در گذشته یک آتشکده بود که بعدها به مسجدی چهار ایوانی تبدیل شد. مسجد جامع اردستان که در دوره سلجوقی ساخته شده، در سال ۱۳۱۱ با شماره ثبت ۱۸۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قنات ۲ طبقه «مون» اردستان، تنها قنات ۲ طبقه جهان
قنات ۲ طبقه «مون» در محلهای با همین نام، در شهر دلربای اردستان قرار دارد، قنات مون را میتوان بهعنوان یکی از بینظیرترین قناتهای ایران و جهان معرفی کرد. همچنین این قنات، تنها قنات ۲ طبقه در جهان است. طول قنات ۲ طبقه مون از مادر چاه تا مظهر، به ۳.۵ تا ۴ کیلومتر میرسد.
از ویژگیهای منحصربهفرد و جالبتوجه قنات ۲ طبقه مون این است که اگر مسیر هرکدام از طبقات قنات، به هر دلیلی مسدود شود، آب آن طبقه به طبقه دیگر هدایت خواهد شد.
مسجد جامع زواره
مسجد جامع زواره در بخش مرکزی زواره و در ۱۵ کیلومتری شمال خاوری اردستان واقع شده؛ با توجه به اسناد و مدارک تاریخی موجود، اولین مسجد چهار ایوانی ایران است که در دوره سلجوقی ساخته شده است.
مسجد جامع زواره در دوران سلجوقی ساخته شده و کار ساخت آن در سال ۵۳۰ هجری قمری پایان یافته است. قدمت محراب این مسجد که از زیباترین بخشهای بنا محسوب میشود، نیز به سال ۵۵۱ هجری قمری بازمیگردد.
منطقه حفاظت شده کهیاز اردستان
منطقه حفاظتشده کهیاز یکی از این مناطق حفاظتشده است که از جاهای دیدنی اردستان محسوب میشود. این منطقه در چند سال گذشته، برای حفظ طبیعت و گونههای گیاهی و جانوری، به منطقه حفاظتشده تبدیل شده است.
منطقه شکار ممنوع کهیاز با وسعت ۴۲,۰۰۰ هکتار از جاهای دیدنی اردستان است، این منطقه متشکل از دشتها، کوهها و تپه ماهورهای متعدد است. کهیاز که دارای آب و هوای نیمهخشک و بیابانی است، از سال ۱۳۸۱ بهعنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد و در سال ۱۳۸۹ به منطقه حفاظتشده ارتقا یافت.
تلشیطان، منطقهای بکر در دل کویر اردستان
کویر تلشیطان با ۱۳۱۱ کیلومتر مربع مساحت و طول ۵۷ کیلومتر در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر زواره واقع شده، کویر با تاغزارها شروع شده و بعد از آن رملها و شنزارها به چشم میخورد. ۱۵ کیلومتر بعد از کویر نمک به تپه تل شیطان خواهیم رسید که به سبب وجود همین تپه، بسیاری این کویر را نیز به این نام میشناسند.
لزوم توجه به سرمایه گذاری در حوزه گردشگری در بخش کویری اردستان
نرگس بهشاد، سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردستان در این رابطه اظهار داشت: شهرستان اردستان بهدلیل تعدد بناهای تاریخی، بسیار مستعد گردشگری بوده و بناهای تاریخی و میراثی همچون مسجد جامع، قنات ۲ طبقه، کاخ سرهنگآباد، کاروانسرای ظفرقند و نظایر آن از مکانهایی هستند که میتوان در جهت گردشگری از آنها بهره برد.
وی افزود: از لحاظ کویرگردی و طبیعت گردی به واسطه اینکه شهرستان اردستان آب و هوای کویری و کوهستانی دارد و طبیعت بکر در مناطق روستایی و کوهستانی شهرستان مستعد گردشگری بوده و مورد توجه گردشگران زیادی نیز قرار میگیرد.
سرپرست اداره میراث فرهنگی اردستان تاکید کرد: متأسفانه آنچنان که باید برای قابلیت گردشگری مناطق کویری شهرستان، سرمایهگذاری نشده که اگر یک طرح ویژهای برای کویر ارائه شود، هم قانونمند بوده و هم به میتوان به دید یک سرمایه به آن نگاه کرد و از قابلیتهای آن استفاده برد.
بهشاد با اشاره به ناشناخته بودن برخی ظرفیتهای گردشگری شهرستان، خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات خوبی که نوروز امسال در زمینه گردشگری انجام شد، راهاندازی سایت گردشگری شهرستان است که یک اتفاق و رویداد خوب برای حوزه گردشگری شهرستان بوده و امید میرود که بتوانیم قابلیتهای گردشگری شهرستان را از ناشناختگی در آوریم.
سرپرست اداره میراث فرهنگی اردستان بیان کرد: این همایشها و رویدادهایی که توسط مسئولان شهرستان و در راستای گردشگری برگزار میشود با هدف این است که افرادی که وارد شهرستان میشوند بهعنوان یک سفیر گردشگری هستند.
وی یادآور شد: در سطح شهرستان نیز حتی فرزندان ما گاهی اوقات از ظرفیتهای گردشگری و بناهای تاریخی شهرستان بیاطلاع هستند که در این راستا بخشنامهای به ادارات آموزش و پرورش ابلاغ شده تا بتوانیم که دانشآموزان را با بناهای تاریخی شهرستان آشنا کنیم تا بهعنوان یک سفیر برای معرفی به دیگران باشند.
بهشاد در خصوص اعتبارات زیرساخت گردشگری در شهرستان، گفت: اعتبارات زیرساخت گردشگری بیشتر برای محوطههای تاریخی، مجتمعهای خدمات بینراهی و نظایر آن تخصیص پیدا میکنند و در سال گذشته حدود ۳۰ میلیون تومان اعتبار داشتیم که برای تابلوهای معرفی آثار تاریخی و راهنمای گردشگری داخل شهرستان در نظر گرفتیم.
گردشگری روستایی در اردستان تقویت شود
همچنین محمد رضا صدوقی، کارشناس مسائل تاریخی در این ارتباط میگوید: شهرستان اردستان به دلیل طبیعت چهار فصلی که دارد و وجود مناطق کویری و کوهستانی بهگونهای که میتوان با چند ساعت رانندگی از یک منطقه کوهستانی به کویر رفت، یک استعداد خوب از لحاظ طبیعی بهشمار میرود.
وی افزود: پوشش گیاهی، حیات وحش غنی و قنوات بسیار متعدد باعث میشود که صنعت گردشگری بهخصوص گردشگری اکوتوریسم روستایی در منطقه اردستان تقویت شود اما متأسفانه ظرفیت اقامتگاههای بومگردی روستایی در این منطقه ضعیف بوده و اقامتگاههای بوم گردی و هتلهای سنتی در شهر نیز محدود است.
کارشناس مسائل تاریخی تاکید کرد: جاذبههای تاریخی و طبیعی اردستان بسیار غنی است و خوشبختانه با وجود برنامههای اکوتوریسم، کویرنوردی و طبیعت گردی چندین سال است که بومگردی های شهرستان رونقی گرفته که این برای توریست داخلی است اما توریست خارجی همچنان رونق خاصی ندارد.
صدوقی خاطرنشان کرد: یکی از کارهایی که باید در این رابطه انجام شود، معرفی شهرستان است، ثبت جهانی قنات ۲ طبقه محله مون، اردستان را به یک برند بینالمللی تبدیل کرد و امروزه هرکس بخواهد در خصوص قنات تحقیق کند باید به اردستان بیاید بنابراین باید برندهای بین المللی ویژهای برای شهرستان ایجاد کنیم.
کارشناس مسائل تاریخی تصریح کرد: قنات ۲ طبقه اردستان که ثبت جهانی شد، باید در کنار آن زیرساختهای گردشگری از قبیل بازارچه صنایع دستی، اقامتگاه، رستوران و دیگر موارد وجود داشته باشد و اینها موجب ماندگاری گردشگر در شهر شده که هر دقیقه بیشتر ماندن گردشگر در شهرستان موجب ارزش افزوده و رونق اقتصادی میشود.
امید میرود این ظرفیتهای گردشگری در شهرستان اردستان که مغفول و ناشناخته مانده است، با پیگیری مسئولان مربوطه، اقدامات شایانی در راستای استفاده و شناسایی بیشتر ظرفیتها انجام شود.
منبع: مهر