گروهی از دیرینه‌شناسان در یک مکان دورافتاده از امتداد سواحل «رودخانه کولویل» (Colville River) در سواحل شمالی آلاسکا مشغول کار بودند که با فسیل یک موش کوچک منقرض‌شده به نام «جیپسونیکتاپیدی» (Gypsonictopidae) برخورد کردند.

«جالین ایبرل» (Jaelyn Eberle) استاد «دانشگاه کلرادو بولدر» (CU Boulder) و سرپرست این پژوهش گفت: من همیشه دوست دارم در نقاط ناملایم زمین کار کنم. شما هرگز نمی‌دانید که قرار است چه چیزی را در آنجا پیدا کنید، اما می‌دانید که قرار است چیز جدیدی باشد.

این منطقه، بخشی از «سازند پرنس کریک» (Prince Creek Formation) به شمار می‌رود و آن قدر دور است که گروه مجبور شدند حدود ۷۵ مایل را با خودرو‌های برف‌رو یا هواپیمای بوته‌زار طی کنند.

این گروه پژوهشی، دیرینه‌شناسانی از «دانشگاه آلاسکا در فربنکس» (UAF) و «دانشگاه ایالتی فلوریدا» (FSU) را نیز در بر داشت.

دانشمندان به این فسیل یک نام مناسب داده‌اند. آن‌ها آن را «سیکوومیس مایکروس» (Sikuomys mikros) نامیده‌اند که از واژه «Siku» در زبان «اینوپیات» (Iñupiat) برای یخ و واژه‌های یونانی «mys» و «mikros» برای «موش» و «کوچک» گرفته شده است.

این گروه پژوهشی در مقاله خود نوشته‌اند که قدمت این پستان‌دار فسیل‌شده به ۷۳ میلیون سال پیش باز می‌گردد؛ یعنی زمانی که یکی از سردترین شرایط آب‌وهوایی روی زمین پدید آمد، این موجود زنده ماند.

ایبرل گفت: این موجودات احتمالا خواب زمستانی نداشتند. آن‌ها در تمام طول سال فعال بودند، زیر بستر گیاهی یا زیر زمین نقب می‌زدند و از هر چیزی که می‌توانستند دندان‌هایشان را در آن فرو کنند -احتمالا حشرات و کرم‌ها- تغذیه می‌کردند.

«پاتریک دراکنمیلر» (Patrick Druckenmiller) مدیر «موزه شمال» (Museum of the North) دانشگاه آلاسکا و از پژوهشگران این پروژه گفت: ۷۳ میلیون سال پیش، شمال آلاسکا محل زندگی اکوسیستمی بود که شبیه اکوسیستم‌های امروزی روی زمین نیست. این منطقه، یک جنگل قطبی پر از دایناسورها، پستان‌داران کوچک و پرندگان بود. این حیوانات برای زندگی کردن در آب‌وهوای فصلی که شامل یخبندان زمستانی، برف و چهار ماه تاریکی کامل زمستانی بود، سازگار شدند.

روزنه‌ای به سوی آلاسکای باستانی

دایناسور‌ها استخوان‌های بزرگی را از خود به جا گذاشته‌اند. بنابراین، اکتشافات بیشتر در مورد آن‌ها برای دیرینه‌شناسان آسان است. دیرینه‌شناسان برای بیرون آوردن فسیل‌های دیگر که بقایای آن‌ها ممکن است تنها چند تکه از فک و دندان باشد، سطل‌های خاک را از سواحل رودخانه برمی‌دارند، گل و لای را می‌شویند و آن‌ها را زیر میکروسکوپ در آزمایشگاه مشاهده می‌کنند. ایبرل گفت: شما نمونه را زیر میکروسکوپ نگاه می‌کنید و این دندان کوچک عالی را می‌بینید. این دندان خیلی کوچک است.

یکی از جزئیات اسرارآمیز در مورد «موش یخی» این است که گونه‌های همتای آن در ارتفاعات بالاتر و آب‌وهوای سردتر، بزرگ‌تر می‌شوند، اما موش یخی برعکس است. دیرینه‌شناسان، گونه‌های مرتبطی را در هزاران مایل به سمت جنوب یافته‌اند که سه تا پنج برابر بزرگ‌تر از سیکوومیس مایکروس بودند.

دانشمندان معتقدند که این موش‌های کوچک یخی احتمالا شانس بیشتری را برای نجات یافتن از سقوط شهاب‌سنگی داشته‌اند که ۶۶ میلیون سال پیش دایناسور‌ها را از زمین محو کرد.

این پژوهش، در «Journal of Systematic Palaeontology» به چاپ رسید.

منبع: ایسنا