نانوکاتالیست متشکل از نانوذرات اکسید کادمیوم، اکسید مس و بنتونیت طبیعی با استفاده از عصاره آبی گیاه کما توسط احمد آریافر، عضو هیأت علمی دانشگاه بیرجند و مونس هنرمند، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی بیرجند و مجید مهجوره، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معدن محیط زیست دانشگاه بیرجند ثبت اختراع شد.
در سالهای اخیر به دلیل فعالیت انسانی و توسعه روز افزون صنایع مختلف، وجود آلایندههای آلی مضر محیط زیست در آبهای سطحی رو به افزایش است، لذا پیدا کردن روشی مناسب و در عین حال دوستدار محیط زیست جهت حذف این آلایندهها ضروری است. در این اختراع، برای اولین بار نانوکامپوزیتی متشکل از نیمه هادیهای اکسید مس و کادمیوم در بستر بنتونیت بوسیله عصاره گیاه کما و روش سبز و کاملاً سازگار با محیط زیست تهیه شد.
برای ساخت این فوتوکاتالیست از هیچ حلال سمی و پایدارکننده شیمیایی استفاده نشده و تنها از نمکهای فلزی، بنتونیت طبیعی و عصاره گیاه کما استفاده گردیده است. عصاره گیاه کما به عنوان یک احیاکننده و پایدارکننده طبیعی در ساخت نانوکاتالیست عمل مینماید. نانوکاتالیست بیوسنتز شده برای تخریب فوتوکاتالیستی آنتی بیوتیک لووفلوکساسین تحت تابش نور خورشید مورداستفاده قرار گرفت و نتایج بسیار خوبی کسب شد. همچنین این نانوکاتالیست به عنوان یک راه حل موثر و مقرون به صرفه جهت تصفیه پسابها بهمنظور کمک به حل مشکل بحران آب در کشور میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
استان خراسان جنوبی به عنوان پنجمین استان معدنی کشور ذخایر بسیار زیادی را در خود جای داده است که یکی از پرکاربردترین مواد معدنی در دنیا یعنی بنتونیت در این استان دارای معادن فراوانی است که متأسفانه بدون کمترین فراوری به خارج از استان ارسال میشود. در این اختراع، با تولید نانوکامپوزیت بر پایه بنتونیت استان خراسان جنوبی به فرآوری این ماده معدنی با ارزش کمک میشود تا مانع از خام فروشی این ماده گردد. چراکه جلوگیری از خام فروشی بنتونیت منجر به ارز آوری، اشتغال زایی، خودکفایی و افزایش توسعه صنایع وابسته به این ماده معدنی میشود.
این نانوکاتالیست در سوم خرداد ۱۴۰۲ با شماره ثبت ۱۰۹۲۹۱ توسط اداره ثبت اختراع و مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به ثبت رسیده است.
گفتنی است که این ثبت اختراع به عنوان یکی از نتایج پایاننامه کارشناسی ارشد، مجید مهجوره، دانشجوی ارشد مهندسی معدن محیط زیست است که با راهنمایی احمد آریافر، استاد گروه مهندسی معدن و مونس هنرمند، دانشیار گروه مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی بیرجند به انجام رسیده است. همچنین از این پایان نامه تاکنون یک مقاله در مجلات JCR و یک مقاله در مجلات Scopus به چاپ رسیده است.