ام‌اس یک بیماری اتوایمیونی در سیستم عصبی مرکزی است که در آن، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول‌های عصبی و پوشش محافظتی آن‌ها (میلین) را هدف قرار می‌دهد؛ این اختلال به تخریب میلین و سلول‌های عصبی منجر می‌شود که باعث قطع و اختلال در انتقال سیگنال‌های الکتریکی در اعصاب می‌شود.

دکتر حمید قربانیان در پاسخ به این سوال که علائم ام‌اس چیست و چه زمانی بروز پیدا می‌کنند, گفت:  علائم ام‌اس ممکن است متنوع باشند و به ندرت در همه بیماران یکسان باشند. این علائم شامل مشکلات بینایی، مشکلات حرکتی و علائم دیگر هستند؛ زمان بروز این علائم نیز متفاوت بوده و ممکن است در بازه‌های مختلف زمانی ظاهر شوند.

این پزشک عمومی درباره خطر بیماری ام‌اس برای خانم‌هایی که قصد بارداری دارند، بیان کرد: برای خانم‌هایی که قصد بارداری دارند و دچار ام‌اس هستند، مسئله‌ای که مهم است انتخاب مناسب‌ترین درمان است. برخی از دارو‌های مورد استفاده در مدیریت ام‌اس در دوران بارداری ایمن نیستند و می‌توانند برای جنین خطرناک باشند. برخی از دارو‌های دیگر ممکن است در شرایط خاص و تحت نظارت پزشک مناسب با احتیاط استفاده شوند.

او افزود: مدیریت ام‌اس شامل کاهش فعالیت ایمنی نامتناسب در بدن می‌شود (dysregulated immune response) که می‌تواند باعث کنترل علائم و کاهش تعداد و شدت حملات شود. البته باید توجه داشت که ام‌اس بیماری مزمنی است و امکان بازگشت حملات به صورت دوره‌ای وجود دارد.

این پزشک ادامه داد: حملات (relapses) در بیماری ام‌اس (MS) یکی از ویژگی‌های مهم است که باعث ظهور علائم جدید یا افزایش شدت علائم قبلی می‌شود. این حملات معمولاً به صورت ناگهانی و بدون هشدار رخ می‌دهند و ممکن است به مدت چند روز تا چند هفته طول بکشد. در بین حملات، بیمار مدتی می‌تواند علائمی نداشته باشد یا تنها با علائم ضعیف مواجه شود که به عبارتی آن دوره به عنوان رمیژن (remission) شناخته می‌شود.

قربانیان تصریح کرد: مدت زمان بین حملات و شدت علائم می‌تواند بسیار متفاوت باشد و به صورت نوسانی پیشرفت کند. همچنین، احتمال بهبود کامل بعد از هر حمله نیز وجود دارد. در نوع پیش‌رونده‌تر ام‌اس که با نام ام‌اس پیشرونده (progressive MS) شناخته می‌شود، علائم تدریجی و بدون حمله جدید و بدون بهبود مداوم می‌شوند و این دوره‌ها از دوره حملات متفاوت هستند.

او ادامه داد: مدت زمان و فاصله بین حملات و میزان تأثیر آن‌ها بر روند بیماری به طور گسترده‌ای متفاوت و هر بیمار ممکن است الگوی خود را داشته باشد. بنابراین، اهمیت داشتن برنامه‌های درمانی و پیگیری‌های منظم با پزشک متخصص جهت مدیریت مناسب و کنترل بیماری بیشتر اهمیت دارد.

این پزشک گفت: ام‌اس (MS) یک بیماری مزمن است و اپیزود حملات نشان‌دهنده ورود بیماری است. اپیزود حملات، زمانی است که علائم اولیه بیماری برای اولین بار ظاهر می‌شوند؛ اولین حمله به عنوان اپیزود اولیه (initial attack) یا اپیزود اولیه MS شناخته می‌شود. اپیزود اولیه MS ممکن است شامل یک یا چند علامت و نشانه باشد که ناگهانی یا تدریجی به وجود می‌آیند.

قربانیان افزود: برخی از علائم این اپیزود ممکن است شامل اختلال در بینایی مانند کم‌بینایی، از دست دادن بینایی یک چشم یا دید کاهش‌یافته, اختلالات حرکتی مانند ضعف عضلات، لرزش‌ها، کندی حرکتی یا مشکلات تعادل, احساس نیمه‌سوزش (تنگی و سوزش) خم‌شدگی، غرغره و نقص حس در بخش‌های مختلف بدن, مشکلات کنترل صحیح مثانه و روده, اختلال در کنترل و کنترل کامل مثانه و روده, خستگی شدید و احساس کاهش انرژی باشند.

اپیزود اولیه MS می‌تواند در هر سنی رخ دهد؛ اما بیشتر موارد در افراد جوان‌تر، به ویژه بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی، ظاهر می‌شود. بنابراین، برخورداری از اپیزود حملات در این سنین به ویژه در صورت بروز هر یک از علائم فوق نیازمند مشاوره و بررسی توسط یک پزشک متخصص نورولوژی است.