لیلا وصالی، استاد دانشگاه و مدرس سواد رسانه‌ای بیان کرد: رسانه شناسی، یکی از بحث‌های بسیار جدی و از مقدمات سواد رسانه‌ای محسوب می‌شود و در این زمینه، کتاب‌های متعددی وجود دارند که به افراد کمک می‌کنند تا بتوانند رسانه شناسی بهتر و دقیق تری داشته باشند. کتاب رسانه شناسی دکتر مهدی محسنیان راد از انتشارات سمت، از کتاب‌های اخیری است که در این زمینه توانسته است نظر افراد زیادی را به خود جلب کند و کتاب رسانه شناسی و سواد رسانه‌ای دکتر حمید صدری را هم می‌توان به صورت الکترونیک مطالعه کرد و همچنین، کتاب رسانه شناسی نسرین دانایی هم از دیگر کتاب‌هایی است که می‌تواند کمک کننده باشد. بنابراین، هر کدام از این کتاب‌ها و البته کتاب‌های دیگر در این زمینه را می‌توان با یک جست و جوی ساده از طریق اینترنت پیدا و مطالعه کرد.

این مدرس سواد رسانه‌ای گفت: برای آشنایی با رسانه شناسی، ابتدا باید یک تعریف از رسانه داشته باشیم. بر اساس آن چه که آقای دکتر علی اکبر فرهنگی در کتاب «مبانی ارتباطات انسانی» می‌گویند: رسانه را می‌توان هر آن چه معنا کرد که بتواند پیامی را به مخاطب منتقل کند. درواقع، هر آن چیزی که پیامی را به مخاطب منتقل می‌کند یک رسانه است و همین تعریف می‌تواند دایره تعریف ما از رسانه‌ها را بسیار گسترده‌تر کند و این تعریف، با تعریف آکادمیکی که از رسانه داریم انطباق دارد که رسانه را برای ما وسیله‌ای به منظور نقل و انتقال اطلاعات، ایده‌ها و افکار افراد یا جامعه تعریف می‌کند.

وصالی تصریح کرد: اولین گام ما در سواد رسانه‌ای این است که بدانیم رسانه صرفاً یک وسیله است و آن چه که ارزش آن را مشخص می‌کند نحوه استفاده ما و البته تسلط ما بر این ابزاری است که امروز در اختیار داریم. بنابراین، قرار است سواد رسانه‌ای به ما در استفاده بهینه و درست از این ابزار کمک کند. 

او مطرح کرد: اگر بخواهیم از انواع رسانه‌ها نام ببریم رسانه‌هایی مانند تلویزیون، رادیو، مطبوعات، کتاب و مجلات و همچنین، نرم افزار‌های تلفن همراه می‌توانند جزء رسانه‌ها باشند. اما رسانه‌های دیگری هم هستند که از نظر ما ممکن است مغفول باقی مانده باشند. مثلاً ممکن است افراد، نقشه یا پول کشور‌ها را به عنوان یک رسانه تلقی نکنند یا حتی ممکن است به ارزش واقعی موسیقی به عنوان یک رسانه توجه دقیقی نکنند یا یک لباس را به درستی به منزله یک رسانه نشناسند. بنابراین، هر آن چه که می‌تواند در زمینه تولید و انتقال پیام موثر باشد از علائم راهنمایی و رانندگی تا اینترنت و هرچیزی که در این زمینه، پیامی را منتقل می‌کنند رسانه محسوب می‌شوند.

به گفته این کارشناس رسانه، اگر بخواهیم به این رسانه‌ها دقیق‌تر توجه کنیم و ببینیم اهمیت آن‌ها تا چه اندازه است بهتر است درمورد آن‌ها نکاتی را بیشتر بدانیم. مثلاً چرا موسیقی یک رسانه بسیار اثرگذار محسوب می‌شود؟ و یا علت این که رسانه‌ای به اسم موسیقی برای همه افراد دارای جذابیت ویژه‌ای است، چیست؟ تا جایی که همه ما به نحوی و به نوعی، یکی از موسیقی‌های مورد علاقه خودمان را انتخاب می‌کنیم و آن را مورد مصرف قرار می‌دهیم. 

وصالی ادامه داد: وقتی ما یک موسیقی را به عنوان رسانه مصرفی خود انتخاب کردیم دیگر آن را فقط یک بار گوش نمی‌دهیم و ممکن است بار‌ها و بار‌ها آن پیام موسیقایی را از طریق موسیقی دریافت کنیم. البته موسیقی صرفاً از طریق دادن پیام با مخاطب ارتباط برقرار نمی‌کند بلکه حتی موسیقی بدون کلام هم می‌تواند با خودش پیام‌هایی را به همراه داشته باشد. بنابراین، تکراری که در دل موسیقی وجود دارد باعث می‌شود که به یک رسانه تأثیرگذار تبدیل شود و این تکرار، هم در میزان شنیدن مخاطب و هم در نوع ترانه‌ای که گفته شده است و تکراری که در آن وجود دارد، خود را نشان می‌دهد. 

او با ذکر مثالی عنوان کرد: مثلاً زمانی که ما یک موسیقی را بسیار دوست داشته باشیم حتماً بار‌ها و بار‌ها به آن گوش می‌دهیم که همین تکرار باعث می‌شود محتوای دریافتی ما از یک موسیقی به یک کلیشه ذهنی تبدیل شود و سپس، ذهن آن‌ها را به یک واقعیت مسلّم می‌پذیرد. در نتیجه، تکراری که در موسیقی وجود دارد یکی از ابزار‌های مهم این رسانه است.

این کارشناس رسانه گفت: موسیقی به دلیل جذابیتش و این که با عواطف و احساسات افراد سر و کار دارد و به خواسته‌ها و روحیات آن‌ها می‌پردازد به همین خاطر، ممکن است محتوایی داشته باشد که به عنوان محتوایی مطرح باشد که معمولاً مخاطب بدون، چون و چرا آن را بپذیرد و این اثرگذاری و قدرت موسیقی را چندین برابر می‌کند. در نتیجه، وقتی ما پیامی را در قالب موسیقی می‌شنویم بدون، چون و چرا، آن را می‌پذیریم. در حالی که ممکن است تفکر و تأمل بیشتری درمورد پیامی کنیم که از دیگران به شکل ساده دریافت کرده ایم.

او افزود: معمولاً پیامی که از طریق موسیقی در جامعه منتشر می‌شود، می‌تواند به شدت اثرگذار باشد. به همین خاطر، موسیقی‌ها جزء جدایی ناپذیر انقلاب‌های بزرگ دنیا هستند و همین باعث می‌شود یک موسیقی اهمیت زیادی پیدا کند. بنابراین، محتوا‌هایی که از طریق موسیقی انتقال پیدا می‌کنند کمتر موردبررسی قرار می‌گیرند و از این جهت، چون دارای ریتم هستند و خواننده مورد علاقه مخاطب به اجرای آن می‌پردازد بدون، چون و چرا مورد پذیرش قرار می‌گیرد.