یک سال از ناآرامی‌های شهریور ۱۴۰۱ می‌گذرد؛ حوادثی که با درگذشت «مهسا امینی» آغاز شد و هفته‌ها آرامش و امنیت را از چهره کشورمان زدود و البته خوراک خبری دلچسبی باب میل رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان فراهم کرد.

هر چند با گذشت مدتی نه چندان طولانی آرامش به کشور بازگشت، با این حال، به دلیل پابرجایی طیفی از چالش‌ها از حوزه سیاسی-اجتماعی گرفته تا معیشتی-اقتصادی و صد البته شیطنت رسانه‌های معاند، پس لرزه‌های این رخداد و پیامد‌های اجتماعی و امنیتی آن هنوز ادامه دارد.

در این مدت رسانه‌های یاد شده با بهره‌گیری از تکنیک‌های متنوع خبری، برای زنده نگه داشتن و تقویت شریان نارضایتی، اعتراض و در نهایت آشوب سنگ تمام گذاشته‌اند. در نمونه‌ای از بررسی‌های پژوهش ایرنا و در بحبوحه اعتراضات فرانسه در اوایل تیرماه و در روز‌هایی که این رویداد در صدر اخبار رسانه‌های جهان بود، رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان، اعتراضات فروکش کرده ایران را ۴ برابر اعتراضات وقت فرانسه پوشش دادند، این در حالی بود که در آن زمان خبری از شلوغی خیابان و تجمع دانشگاهی و ... نبود.

طی یک سال گذشته «تکرار» پرکاربردترین تکنیکی بوده که این رسانه‌ها با بهره‌گیری از آن به دنبال زنده نگه داشتن نام کشته‌شدگان و بازداشتی‌های حوادث پارسال در ذهن مخاطبان و در نتیجه تداوم نارضایتی‌ها بوده‌اند.

رسانه‌های یادشده با انتشار گسترده ویدئو‌های کشف حجاب افراد به ویژه سلبریتی‌ها، دیوارنویسی‌ها، شعار‌های شبانه، تجمعات به ویژه در زاهدان و ... از تکنیک «همراهی جماعت» استفاده می‌کنند تا مردم را به این اقدامات هنجارشکنانه ترغیب کنند.

بررسی‌های پژوهشگران ایرنا نشان می‌دهد که همزمان با نزدیک شدن به سالروز درگذشت مهسا امینی، رسانه‌های یادشده یک بار دیگر عزم خود را برای روشن کردن آتش ناآرامی‌ها در ایران جزم کرده‌اند.

این گزارش به بررسی محتوای کانال‌های تلگرامی چهار رسانه «بی‌بی‌سی فارسی»، «ایران اینترنشنال»، «دویچه‌وله فارسی» و «رادیو فردا» در روز‌های نخستین ماه سپتامبر، (جمعه و شنبه ۱۰ و ۱۱ شهریور) پرداخته است.

بر اساس این بررسی که در یک بازه زمانی رندومی و بدون رویداد خبری چشمگیر و پربازتاب صورت گرفته، در مجموع این رسانه‌ها ۴۴ درصد محتوای تولیدی خود را به مساله نارضایتی و اعتراضات در ایران اختصاص دادند.

انتشار ویدئو‌ها و تصاویری از کشف حجاب و شعارنویسی، طی این روز‌ها در این رسانه‌ها به نسبت قبل برجسته و پرتعدادتر به نظر می‌رسد. همچنین انتشار گزارش‌های متعدد و غیرمستند در مورد افزایش تعداد بازداشتی‌ها و زندانیان و ادعای رفتار خشونت‌آمیز با آنان با هدف تشدید فضای نارضایتی و برانگیختن خشم عمومی نمود پررنگی دارد.

این رسانه‌ها همچنین با تمرکز بر مواردی، چون اخراج برخی استادان دانشگاه، انتشار گزارش‌هایی در مورد گرانی‌ها، القای بسیج امکانات کشور از سوی حاکمیت برای برگزاری راهپیمایی اربعین در عین کاستی‌ها در کشور و ... فضای نارضایتی را در ذهن مخاطبان زنده نگه می‌دارند.

این رسانه‌ها در ۲۵ درصد از مطالب منتشر شده خود در بازه زمانی یاد شده، تلاش کردند مردم را به تجمع و اعتراض در روز‌های آتی از جمله روز ۲۵ شهریور یعنی سالروز فوت امینی ترغیب کنند. این رسانه‌ها با تولید گزارش‌هایی در مورد «فراخوان اعتراضات سراسری»، انتشار ویدئو‌هایی از پخش تراکت در شهر‌های مختلف در مورد دعوت مردم به تجمع در روز‌های ۲۳، ۲۴ و ۲۵ شهریور، ادعای استقرار تدابیر امنیتی در برخی شهرها، القای فضای امنیتی و خفقان در کشور و ... می‌کوشند دست به حادثه‌سازی بزنند.

بی‌بی‌سی فارسی از ۱۴۱ پست خود در کانال تلگرامی این رسانه، ۵۴ خبر را به موضوع اعتراضات و ناآرامی‌ها اختصاص داد. از این میان، محتوای ۳۴ پست به صورت مستقیم یا غیرمستقیم ترغیب مخاطبان به شورش و اعتراض را در دل خود داشت.

رادیو فردا از مجموع ۵۶ پست طی ۲ روز، ۲۶ خبر را به موضوع اعتراضات اختصاص داد. از این میان محتوای ۱۶ مطلب به صورت مستقیم یا تلویحی تشویق به اعتراض و تجمع را در خود داشت.

دویچه‌وله فارسی هم از میان ۵۸ پست منتشر شده طی ۲ روز، به طور کلی ۲۷ مطلب را به اعتراضات و به طور ویژه ۱۱ مطلب را به مساله ترغیب مردم به ناآرامی‌های دوباره اختصاص داد.

ایران‌اینترنشنال هم از ۳۰۱ پست تلگرامی خود طی ۲ روز، به طور کلی ۱۴۶ مطلب را به اعتراضات اختصاص داد که از این میان اختصاصا ۸۹ مطلب تشویق مخاطبان به اعتراض و تجمع را تبلیغ کرد.

در فاصله حدود ۱۰ روز مانده به سالگرد ناآرامی‌ها، این حجم از تولید محتوا نشان‌دهنده تدارک رسانه‌ای-تبلیغاتی گسترده‌ای است که این رسانه‌ها برای راه‌اندازی آشوب در دستورکار خود قرار داده‌اند.

منبع: ایرنا