ایجاد نیروگاه‌های جدید به منظور جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده که در نهایت منجر به افزایش راندمان نیروگاهی حرارتی کشور خواهد شد، سال هاست که مطرح شده و مورد بحث است، اما اجرایی شدن آن روند کندی را طی می‌کند. سیاست‌های کلان کشور در حوزه انرژی و قیمت‌های یارانه سوخت و برق باعث شده که به موضوع نوسازی و بازسازی نیروگاه‌های فرسوده قدیمی و جایگزینی آن‌ها با نیروگاه‌های جدید کمتر توجه شود.

این نیروگاه‌های فرسوده که عمدتا عمر مفید آن‌ها به پایان رسیده در تابستان به دلیل افزایش تقاضای برق وارد مدار می‌شوند، اما راندمانی کمتر از ۲۵ درصد دارند و در مقایسه با نیروگاه‌های سیکل ترکیبی برای تولید میزان انرژی مشابه، دوبرابر مصرف سوخت دارند. درحال حاضر نیروگاه‌هایی که با راندمان کمتر از ۲۵ درصد در حال بهره‌برداری هستند ظرفیت آن‌ها بالغ بر سه هزار و ۵۰۰ مگاوات است.

برنامه وزارت نیرو این است که در ابتدا یک واحد جایگزین در مجاورت نیروگاه‌های فرسوده ساخته شود و زمانی که نیروگاه جایگزین به مدار بیاید و به مرحله بهره برداری قابل اطمینان برسد نیروگاه‌های فرسوده به بازتوانی بروند که یک پروژه و فرایند چند صد روزه است.

آقای اورعی کارشناس انرژی در خصوص جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده می‌گوید: طبق آمار وزارت نیرو متوسط راندمان نیروگاهی ما در حدود ۳۸ درصد است این در حالی است که برخی نیروگاه‌های حرارتی می‌تواند تا ۱۰ درصد راندمان بهتری داشته باشتد، اما نیروگاه‌هایی هم داریم که عمر آن‌ها بسیار بالاست و فرسوده هستند. حتی نیروگاه‌هایی با راندمان ۲۰ درصد هم داریم که به لحاظ فنی امکان افزایش راندمان آن‌ها وجود ندارد و باید از مدار خارج شوند.

رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران افزود: وزارت نیرو در این راستا باید دو برنامه را انجام دهد. در ابتدا باید نیروگاه‌های فرسوده را از مدار خارج کند و با تکنولوژی روز جایگزین کند و در مرحله دوم در نیروگاه‌های موجود نیز که عمر زیادی ندارند، اقداماتی انجام دهد که راندمان افزایش پیدا کند.

دو پیش شرط اصلی برای جایگزین نیروگاه های فرسوده و افزایش راندمان 

او ادامه داد: تحقق این اهداف نیازمند دو پیش شرط است که یکی دانش فنی و فناوری و مورد بعدی سرمایه گذاری است. در شرط اول و دانش فنی در زمینه نیروگاهی خوشبختانه وضعیت مناسبی داریم و می‌توانیم اقدامات موثری انجام دهیم. اما در شرط دوم که سرمایه گذاری است، مشکل داریم، زیرا قیمت برق همیشه به گونه‌ای بوده که زیان‌ده است و امکان سودآوری و سرمایه گذاری در این بخش را فراهم نمی‌کند؛ بنابراین گلوگاه مهم در جایگزینی نیروگاه‌ها و افزایش راندمان بحث سرمایه گذاری است.

گفتنی است در ماده ۵ قانون مانع زدایی صنعت برق منابعی برای جایگزینی نیروگاه‌های حرارتی فرسوده در نظر گرفته شده تا ۱۶ هزار مگاوات نیروگاه فرسوده با نیروگاه‌ها با بازدهی ۵۵ درصد جایگزین شود. بر این اساس وزارت نفت و سازمان برنامه و بودجه مکلف هستند اقدام به صدور گواهی صرفه جویی انرژی به سرمایه گذاران متقاضی در ایجاد نیروگاه‌های حرارتی کنند.

اسقاط نیروگاه های فرسوده؛ مصرف سوخت کمتر، تولید انرژی بیشتر

ناصر اسکندری معاون راهبردی تولید شرکت مادرتخصصی برق حرارتی در خصوص از رده خارج کردن نیروگاه‌های فرسوده، اظهار کرد: یکی از بحث‌های جدی ما این است که بتوانیم با سوخت کمتر برق بیشتری را تولید کنیم در همین راستا به دنبال اسقاط نیروگاه‌های فرسوده هستیم. در کنار اسقاط نیروگاه‌های فرسوده به دنبال اضافه شدن بخش بخار در کنار نیروگاه‌های گازی و تبدیل آن‌ها به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی هستیم و سیاست گذاری وزارت نیرو نیز در همین راستا تعریف شده است.

این مقام مسئول پیش‌تر در خصوص جایگزینی نیروگاه بعثت به عنوان یکی از نیروگاه‌های مهم در برنامه جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده گفته بود: در این بین نیروگاه بعثت جزو طرح‌های مصوب است و اکنون منتظر اخذ مجوز از سازمان محیط زیست برای جایگزینی این نیروگاه با نیروگاهی با راندمانی بالا هستیم. قطعا این مجوز در آینده نزدیک صادر خواهد شد.

وی با اشاره به نیروگاه طرشت نیز گفت: برای این نیروگاه مولد‌های کوچک مقیاس طراحی شده و بخشی از کار جلو رفته است و برنامه مصوب برای جایگزینی نیز وجود دارد.

جایگزینی نیروگاه‌هایی که دیگر رمقی برای تولید ندارند و عمر مفید آن‌ها به پایان رسیده با نیروگاه‌های جدید، نیازمند سرمایه گذاری است که امید است با پیشروی در این زمینه، از هدررفت ثروت مهمتری مانند سوخت گاز جلوگیری کرد.