این روز‌ها شنیدن خبر این‌که یکی از دوست‌ها یا فامیل و آشناهایمان، جراحی زیبایی کرده و مثلا دماغش را عمل کرده یا ...، تبدیل به اتفاقی رایج شده است. به‌تازگی رئیس انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران درباره خطر تهدید جدی قیافه اصیل ایرانی بر اثر سونامی جراحی زیبایی هشدار داده است.

«بابک نیکومرام» با اشاره به این‎که با قیافه‌های «کپی پیست» در خیابان روبه‌رو هستیم، افزود: «قیافه اصیل ایرانی در حال فراموش شدن است. این‌که مردم دنبال عمل زیبایی هستند و مدام چهره افراد تغییر می‌کند و با سختی هزینه جراحی زیبایی را تامین می‌کنند، یک زنگ خطر جدی است.» (منبع خبر: رکنا) در ادامه، به دلایل و آسیب‌های  روان شناسانه این اتفاق خواهیم پرداخت.

تبدیل‌شدن جراحی زیبایی به یکی از دغدغه‌های انسان

جراحی صورت به قصد زیباسازی، همگام با مدرنیته پا به عرصه ظهور گذاشت و به عنوان دغدغه روزمره افراد جامعه به‌ویژه زنان، نمود پیدا کرد. مدرنیته شرایطی متفاوت از قبل را برای همگان ایجاد کرده است که قدرت انتخاب و توانایی در ایجاد تغییرات در عرصه‌های گوناگون زندگی ازجمله بدن، در زمره مهم‌ترین دستاورد‌های این پدیده است و امروزه جراحی زیبایی به یکی از دغدغه‌های انسان تبدیل شده است؛ اما میزان آگاهی ما از مسائل روان‎شناختی مرتبط با آن در ایران بسیار اندک است.

 عوامل روان‌شناختی گرایش به جراحی زیبایی

 در پژوهش‌هایی که با هدف بررسی عوامل روان‌شناختی موثر بر گرایش افراد به جراحی‌های زیبایی صورت گرفته، یافته‌ها به ۵ عامل اصلی اشاره می‌کنند.

 بسیاری از جراحی‌های پلاستیک به افراد کمک می‌کند تا از شر نقایص جسمانی خود خلاص شوند و کیفیت زندگی اجتماعی‌شان را بهبود بخشند؛ اما جراحی‌های زیبایی اغلب به‌دلیل نارضایتی افراد از نقص‌های جزئی و تخیلی در ظاهرشان انجام می‌گیرد و معمولا ریشه در مشکلات روان‎شناختی دارد. طبق پژوهش‌ها، خانواده، دوستان، فامیل، همسر، بعضی پزشکان، ماهواره، تلویزیون، فضای‌مجازی و کم‌رنگ‌شدن زمینه مذهبی در ایجاد این تمایل موثر هستند.

 افرادی که متحمل دردسر‌ها و هزینه‌های جراحی‌های زیبایی می‌شوند، معمولا به دلیل عزت‌نفس پایین و فقدان تصورات مثبت از خود، بدریختی بدنی یا کسب توجه عمومی، تن به این کار می‌دهند و داشتن عزت‌نفس پایین و احساس نداشتن جذابیت فیزیکی در افراد، احتمال گرایش آن‌ها را به انجام جراحی‌های زیبایی افزایش می‌دهد.

 بیشترین انگیزه در تمایل افراد به این جراحی‌ها، کسب زیبایی به عنوان عاملی برای ارتقای اعتمادبه‌نفس معرفی شده است. این تمایل از طرفی متاثر از خصوصیات فردی و از طرف دیگر تحت‌تاثیر الزام‌های خارجی است. در خور ذکر است که این شیوه یعنی جراحی زیبایی، اعتمادبه‌نفس واقعی را افزایش نمی‌دهد، درحالی که افراد می‌توانند با مهارت‌های موثر روان‌شناختی، اعتمادبه‌نفس خودشان را به صورت واقعی افزایش دهند و از ظاهر خود لذت ببرند.

 نتایج پژوهش‌های روان‎شناختی نشان می‎دهد که جویندگان جراحی زیبایی بیشتر از اختلالات افسردگی، شخصیت نمایشی، خودشیفته، وسواسی، خودآزار، مرزی و اسکیزوتایپال، فوبیای اجتماعی نسبت به افراد عادی رنج می‌برند. همچنین اختلال بدریختی بدنی در متقاضیان جراحی زیبایی بسیار شایع است. پیشنهاد این است قبل از اقدام به این جراحی‌ها، تست‌های روان‌شناختی انجام گیرد.

 عامل مهم دیگر، مقایسه‌های اجتماعی بر اساس ظاهر است. در متقاضیان جراحی زیبایی میزان سرمایه‌گذاری روانی بر جسم و ظاهر فیزیکی بسیار بیشتر از افراد عادی است و این مسئله ناشی از توجه بیش از حد خانواده و اطرافیان شخص به ظاهر افراد دیگر و قضاوت درباره رفتار‌ها و خصوصیات شخصیتی آن‌ها بر اساس ویژگی‌های ظاهری‌شان است. بر این اساس این افراد به شکل‌های گوناگونی می‌خواهند در مرکز توجه خانواده و اطرافیان و اجتماع قرار گیرند و انجام جراحی زیبایی هم یکی از این روش‌هاست.

 چگونه در این دام نیفتیم؟

 اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید، چهار توصیه به شما داریم که حتما باید به آن‌ها توجه داشته باشید.

 یاد بگیرید خود را آن گونه که هستید، بپذیرید و دوست بدارید. از مقایسه خود با دیگران، به خصوص ستارگان مد و سینما بپرهیزید.

 به جای تمرکز بر زیبایی ظاهری بر کلیت خود به عنوان یک انسان تمرکز کنید. توانایی‌ها، استعداد‌ها و ویژگی‌های شخصیتی‌تان را ارتقا ببخشید. فراموش نکنید زیبایی ظاهری تنها یک جنبه از وجود مردانه یا زنانه شماست.

 افراد دیگر را از روی ظاهرشان قضاوت نکنید و درباره ظاهر آن‌ها نظرات منفی ندهید.

 به سلامت جسم و روان خود اهمیت دهید. زیبایی واقعی در سلامت بدن است. اگر به دنبال تناسب اندام، داشتن پوست بهتر و ... هستید، این اقدامات را نه به عنوان یک روش برای زیبایی بلکه به عنوان راهی برای بهبود سلامت‌تان ببینید. ورزش کنید، رژیم غذایی متناسب داشته باشید، روش‌های افزایش اعتمادبه‌نفس و شاد بودن را یاد بگیرید و اجازه ندهید استاندارد‌های کمال‌گرایانه رسانه‌ها و جامعه برای شما تعیین تکلیف کنند.

منبع: خراسان