به گزارش روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست اعضای هیئت علمی شانزدهمین دوره «جایزه ادبی جلال آل‌احمد» دوشنبه (هشتم آبان ماه ۱۴۰۲) با حضور یاسر احمدوند؛ معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، گلعلی بابایی دبیر علمی شانزدهمین دوره «جایزه ادبی جلال آل‌احمد» و اعضای هیئت علمی این جایزه در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

 جایزه ادبی جلال آل احمد جایزه انقلاب است

در این نشست یاسر احمدوند با بیان اینکه دبیری جایزه ادبی جلال آل احمد کار ساده‎ای نیست، خطاب به حاضران گفت: از آقای گلعلی بابایی برای قبول این مسئولیت تشکر می‌کنم. کار دبیری این جایزه سخت است، چرا که این جایزه برای جریان ادبی کشور اهمیت زیادی دارد و درباره نامزدها، برگزیدگان، شایستگان تقدیر و... آن گفتگو‌ها می‌شود. حتما در فرآیند داوری یک اثر نظر‌های مختلفی وجود دارد و باید این نظر‌ها را شنید و به موارد به جای آن توجه کرد. اعضای هیئت علمی و داوران این جایزه باید به رشد جایزه ادبی جلال آل احمد کمک کنند.

وی با تاکید بر اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره جایزه ادبی جلال آل احمد، نامزد‌ها و برگزیدگانش اعمال‌نظر نمی‌کند، عنوان کرد: هیئت داوران و اعضای هیئت علمی درباره نامزد‌ها و برگزیدگان تصمیم‌گیری می‌کنند، اما در عین حال توقع آن است این جایزه به آرمان و نام جلال آل احمد پایبند و در فضای فرهنگی و فکری انقلاب اسلامی ایران قابل دفاع باشد. 

یاسر احمدوند در پایان سخنان خود گفت: انشاالله فرآیند و برآیند این جایزه به خوبی طی شود و به نتیجه مناسبی برسد. ما هم تمام قد از داوری، هیئت علمی و این جایزه حمایت می‌کنیم. امیدواریم این دوره از جایزه با مدیریت علمی آقای گلعلی بابایی در مسیر خوبی پیش برود و نتایج آن را به نفع ادبیات کشور ببینیم.

ارسال هزار و ۴۷۱ اثر در گروه «رمان و داستان بلند»

در ادامه این نشست، علی رمضانی با بیان اینکه شانزدهمین دوره «جایزه ادبی جلال آل‌احمد» در ایامی برگزار می‌شود که مردم غزه تحت ظلم و فشار رژیم غاصب صهیونیستی قرار دارند و برای رهایی مظلومان جهان از دست ظالمان دعا می‌کنیم، عنوان کرد: «جایزه ادبی جلال آل‌احمد» هر سال با یکی از وجوهی که جلال آل احمد به آن پرداخته است، مصادف می‌شود. سال گذشته هفتادمین سال انتشار کتاب «غرب‌زدگی» بود و کشور ما درگیر فتنه غربی‌ها شد. امسال هم موضوعات فلسطین و اسرائیل هستیم. موضوعی که جلال آل احمد در کتاب «سفر به ولایت عزرائیل» به آن پرداخته است.

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با بیان اینکه جلال آل احمد از ۱۵ تا ۲۸ اسفند ۱۳۴۱ جلال آل احمد کشور فلسطین و با دعوت دولت جعلی صهیونیستی سفر کرد، ادامه داد: این سفر ۱۵ سال پس از شکل‌گیری و شروع غصب اسرائیلی‌ها و ۲۰ سال بعد از جنگ جهانی دوم انجام شد و هنوز جنگ ۱۹۶۷ بین مصر و اسرائیل رخ نداده بود. بخش عمده‌ای از بیت‌المقدس در دست اردن بود. دولت غاصب صهیونیستی در آن دوران عمیقا چپ‌گرا و کمتر ارتدوکس بود و تقریبا همه دولتمردان آن جزو مخوف‌ترین باند‌های صهیونیست‌ها بودند. 

وی در ادامه به خواندن بخش‌های از کتاب «سفر به ولایت عزرائیل» پرداخت و گفت: گویی این متن را جلال برای روزگار کنونی نوشته است. آنجا که می­‌گوید: «اما به صراحت و در همین اول کار بگوییم که صرف‌نظر از سنت و اساطیر و آن وعده و وعید دراز و صرف‎نظر از اینکه چه شد تا حکومت اسرائیل در آن ولایت مستقر شد، که کار تاریخ‌نویسان است، حکومت اسرائیل با وضعی که فعلا دارد از نظر من شرقی، از طرفی سر پل مطمئنی است برای سرمایه‎گذاری غرب که پس از جنگ دوم به صورتی دیگر و به لباسی دیگر در شرق نمودار شد و من با این قسمت اسرائیل بگو مگوی فراوان دارم. بعد هم تجسم خشن کفاره گناهانی است که هم در آن سال‌های جنگ، فاشیست‎ها، در «داخو» و «بوخن والد» و دیگر داغگاه‌ها مرتکب شدند. درست توجه کنید که گناهی است و غربی مرتکب شده است و من شرقی کفاره می‎دهم. سرمایه‌ای است که غربی صادر می‌کند و من شرقی پایگاه می‌دهم. در این مورد نیز حرف و سخن دارم. در این همه اگر راستش را بخواهیم مسیحیت حجابی از اسرائیل میان خود و عالم اسلام کشیده است تا من خطر اصلی را نبینم. سر اعراب این چنین است که گرم شده. با اعراب هم حرف و سخن‌ها دارم. درست است که آوارگان فلسطین همچون گویی دم چوگان سیاستمداران عرب سال‌هاست که طفیلی‌گری خو کرده‌اند. اما درست توجه کنید که همین آوره فلسطینی اکنون بیش از ده سالی است که دارد کفاره گناهی را می‌دهد که دیگری در آن بلخ جهنمی کرده است. از استخوان پاره‎های ولایت عثمانی این تکه آخر- این فلسطین- که به عنوان «لقمه خوش بحال دهنم» کناری نهاده شده بود، اکنون همچون گرزی بر سر سفره میان خلیج فارس و رود نیل نشسته است.»

رمضانی درباره فعالیت دبیرخانه شانزدهمین دوره «جایزه ادبی جلال آل‌احمد» توضیح داد: فعالیت دبیرخانه از تیرماه ۱۴۰۲ آغاز شد و فراخوان این جایزه تا پایان مردادماه ادامه داشت. ۲هزار و ۸۹۰ اثر در چهار گروه «رمان و داستان بلند»، «مجموعه داستان کوتاه»، «مستندنگاری» و «نقد ادبی» از سوی ۹۵۳ ناشر به این دوره از جایزه ادبی جلال آل احمد ارسال شده است. در شهریور و مهر ماه نیز طبقه‌بندی آثار ارسالی به دبیرخانه انجام شد.

وی به مقایسه آثار ارسالی شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد نسبت به دوره پانزدهم این جشنواره پرداخت و گفت: در گروه «رمان و داستان بلند» هزار و ۴۷۱ اثر ارسال شد که نسبت به دوره گذشته ۳۷ اثر کاهش داشته است. در گروه «مجموعه داستان کوتاه» ۴۴۳ اثر ارسال شد که نسبت به دوره گذشته با افزایش ۴۲ اثری روبه رو شد. در گروه «مستندنگاری» نیز ۸۹۳ اثر به دبیرخانه رسید که در مقایسه با ۶۹۰ اثر ارسالی در سال گذشته شاهد افزایش ۲۰۳ اثر هستیم. در گروه «نقد ادبی» ۸۳ اثر به دبیرخانه ارسال شده است. در حالی که سال گذشته در این گروه ۷۷ اثر ارسال شده بود.

رمضانی در پایان سخنان خود گفت: خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیرخانه جایزه ادبی جلال آل احمد همراه اعضای هیئت علمی این جایزه خواهند بود تا مسیر این جایزه پیش برود و اتفاقات خوبی در حوزه ادبیات کشور ما رخ دهد.

وجه مغفول مانده زندگی جلال آل احمد، مبارزه با رژیم شاه است

در ادامه گلعلی بابایی ضمن اشاره به موضوع رسالت قلم، جایزه ادبی جلال آل احمد را یک جایزه ادبی دانست که کتاب در آن نقش اساسی دارد و بیان کرد: جلال آل احمد در کتاب «کارنامه سه ساله» چند خطی درباره قلم نوشته است: «قلم این روز‌ها برای ما شده است یک سلاح و با تفنگ اگر بازی کنی بچه همسایه به تیغ اتفاقی‌اش مجروح نشود، کفتر‌های همسایه پر خواهند کشید. پس بریده باد این دست، اگر نداند که این سلاح را کجا باید به کار برد.» این جمله پرمغز و پر محتوا است و نشان‌دهنده ارزش و رسالت قلم است. در قرآن کریم نیز به قلم قسم یاد شده است؛ بنابراین ما وظیفه داریم به قلم، کتاب و اثری احترام بگذاریم و آن را انتخاب کنیم که این رسالت را انجام داده باشد. جایزه ادبی جلال آل احمد آیین‌نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و دستورالعمل اجرایی دارد که باید آن را اجرا کنیم.

بابایی با بیان اینکه وجه دیگر تفکر جلال آل احمد موضوع «غرب‌زدگی» است، افزود: بعد از فتنه ۱۴۰۱ در کشور ما عده‌ای به دنبال تطهیر رژیم پهلوی بودند. بسیاری از کتاب‌های جلال آل احمد با دستور مستقیم این رژیم توقیف شد و آن‌ها را به عنوان اثر «مضره» از چرخه توزیع کنار گذاشتند.. وجه مغفول مانده زندگی جلال آل احمد، مبارزه با رژیم شاه در بخش تخصصی خود در حوزه کتاب و ادبیات است.

رونمایی از پوستر جایزه

توجه استان‌ها به آثار برگزیده جایزه ادبی جلال آل احمد، بروز یک اتفاق خوب برای حوزه ادبیات با برگزاری این جشنواره، برگزاری آبرومندانه این جایزه، طی کردن فرآیند علمی برای انتخاب آثار برگزیده، روشن کردن استاندارد‌های جایزه ادبی جلال آل احمد و... از جمله موضوعاتی بود که اعضای هیئت علمی در این نشست به آن اشاره کردند.

در پایان این نشست اعضای هیئت علمی شانزدهمین دوره «جایزه ادبی جلال آل‌احمد» احکام خود را دریافت کردند و از پوستر این دوره از جایزه که توسط استاد مسعود نجابتی طراحی شده است رونمایی شد.